در ادامه خلاصه‌ای از مسئله‌ی اصلی و همین طور جمع‌بندی دو راهکار کلیدیِ ارائه شده در این موضوع ارائه شده است.
صورت مسئله
کشاورزها برای انتخاب محصول مورد کشت، چالش‌های مختلفی را تجربه می‌کنند؛ از جمله:
- شناسایی محصولات متناسب با خاک و هوای منطقه،
- انتخاب محصول سازگار با میزان آب در اختیار کشاورز،
- در نظر گرفتن مدت زمان به بار نشستن محصول،
- میزان درآمدزایی محصول،
- و در نظر گرفتن بازار فروش محصول.
در این بین، وضعیت آب در منطقه‌ی ایران نیز در حال تبدیل شدن به یک بحران جدی است که مشارکت هر کداممان را در نقش خودمان به عنوان کشاورز، مصرف کننده‌ی محصولات کشاورزی، کارآفرین، واسطه، … می‌طلبد.
مسئله‌ای که در این پادخان مورد بررسی قرار دادیم مربوط به مشارکت‌های ماست: «برای اصلاح الگوی کشت محصولات کشاورزی در یک منطقه متناسب با وضعیت آب اون منطقه، چه کاری از ما برمی‌آید؟»
راهکارهای جمعی پادپُرسی‌ها برای اصلاح الگوی کشت محصولاتِ کشاورزی
در این گفتگوی یک هفته‌ای، بحث‌ها و راهکارهای خیلی خوبی از سمت گروه نوآوری ارائه شد. دنبال راهکارهایی بودیم که از سمت افراد جامعه (و نه نهادها و سازمان‌ها) قابل پیگیری باشد و در ضمن تا حد کافی از طرف جمع نوآوران مورد نقد و بررسی قرار بگیرد و شفاف شود. از بین راهکارهای ارائه شده، دو راهکار در حد خوبی دارای این خصوصیات بودند:
راهکار شماره یک: تغییر عادت‌های غذایی به سمت محصولات با ردپای آب کمتر
راهکار شماره یک، تعمیم یک تجربه‌ی فردی است: «اخیرا غذاهایی می‌خورم که بیشتر بر پایه سیب‌زمینی و گندم هستند و به تدریج برنج از برنامه غذایی‌ام حذف شده. به این فکر می‌کردم که چه طور می‌شود چنین عادتی رو ترویج داد.» وقتی محصولات با ردپای آب[1] بالا از سفره‌ی مصرف کننده حذف شود، کشاورز هم به سمت تولید آن نمی‌رود.
فرایند پیشنهادی برای تعمیم این راهکار به جمع
قبل از ساخت وبسایت یا کتابچه لازم است بعضی قدم‌ها برای جایگزینی موثرِ عادات قدیمی در جمع با عادت جدید برداشته شود:
-
انتخاب یک روز هفته برای جایگزینی عادت: چهارشنبه یا تیرشید در آیین ایران باستان روز روشنایی باران هست.
-
انتخاب اسم مناسب: ردپای آبِ کمتر در سفره‌ی چهارشنبه
-
منتشر کردن هفتگی دستور پخت یک غذا با ردپای آبِ کم به کمک اینفلوئنسرهای حامی حرکت‌های محیط زیست‌پسند.
-
جمع‌آوری لیست غذاهای به دست آمده ظرف چند ماه و قرار دادن آن در قالب یک کتاب دستور آشپزی؛
-
پیش‌فروش کتاب از طریق بسترهایی مثل دونیت یا مهربانه که مخاطب‌هاشون با مفهوم حمایت و کار خوب آشنایی دارند.
راهکار شماره دو: میکروکتابی برای آگاه‌سازی کشاورزان و مصرف‌کنندگان مواد غذایی
این راهکار با هدف افزایش آگاهی افراد، مطرح شده است. برای اینکه دوقطبی کشاورزان-مصرف کننده ها ایجاد نشود و کشاورزان مردم را در تقابل با خودشان نبینند؛ بهتر است محصول برای هر دو گروه مناسب باشد.
الف - بخش‌هایی از میکروکتاب مربوط به مخاطب مصرف‌کننده
این بخش‌ها میتواند شامل آگاهی‌های مختلفی باشد که خودمان از طریق گفتگوهای مختلف در پادپُرس به دست آوردیم:
- اطلاعاتی راجع به وضعیت فعلی آب و مشکلات کشاورزها در این زمینه،
- راه‌های پیشنهادی برای تغییر میزان مصرف آب در بخش کشاورزی برای گروه مصرف‌کننده‌ها،
- جواب دادن به سئوالات و گره‌های احتمالی گروه مصرف‌کننده در این زمینه (FAQ)،
- یک تخمین کمّی از تغییری که در آینده با این کارهای دسته جمعی اتفاق خواهد افتاد.
بهتر است در هر مرحله از کشاورزان، اساتید و دانشجویان این رشته ها در دانشگاه مشاوره و فیدبک بگیریم.
ب - بخش‌هایی از میکروکتاب مربوط به مخاطب کشاورز
- مقدمه‌ای درباره‌ی لزوم تغییر الگوی کشت در منطقه
- گزارشی تصویری (اینفوگرافیک) از کشاورزی ایران و میزان آب مصرفی
- معرفی محصولاتی که با وضعیت آب و هوایی هر منطقه سازگارند و میزان آب مصرفی کمی دارند،
- نقل تجربیات کشاورزانی که از محصولات جایگزین استفاده کرده و موفق بوده‌اند،
- معرفی کسانی (دانشگاه‌ها/کتاب‌ها و سایت‌ها) که در این خصوص می‌توانند به کشاورز مشاوره بدهند.
بهتر است در هر مرحله از مشاوره‌ی کشاورزان مجرب کمک بگیریم.
قدم اجرایی پیشنهادی بعدی برای راهکارها
برای تکمیل راهکار اول، سه قدم ساده مورد نیاز است:
- جمع‌آوری اطلاعات اولیه راجع به ردپای آب محصولات غذایی مختلف از وب
- جمع آوری تعدادی دستور پخت اولیه از غذاهای خوشمزه با این محصولات
- هماهنگی با اینفلوئنسرهای مربوطه.
راهکار دوم، با همراهی تیم سبکتو و با کمک گرفتن از گفتگوهای خوبی که در زمینه‌ی آب در پادپُرس شکل گرفته، تنظیم خواهد شد[2]. در عین حال، برای تنظیم بخش‌های الف-۳ و ب-۴ مشارکت جمع خیلی تاثیرگذار خواهد بود:
- جمع آوری پرسش‌هایی که برای مخاطب تاثیرگذار است،
- تهیه قالبی که بتوان از کشاورزهای مختلف داستان موفقیتشان را جمع کرد،
- همراهی در فرایند جمع‌آوری داستان کشاورزها.
شما چطور میتونی در ادامه‌ی این اتفاق تا اجرا، تاثیرگذار باشی؟
در هر موردی مایل به همکاری بودی، حتما با دبیر گروهِ نوآوری مطرح کن. به قول معروف با هم تواناتریم [3].