عنوان ممکنه کمی عجیب باشه ولی این رو از یک خاطره‌ای گرفتم که یک نفر در شبکه‌های اجتماعی نقل میکرد (نمیدونم چطور میشه به این چیزها ارجاع داد، اگر ایده‌ای در این زمینه به ذهنتون میرسه هم بگین!). مضمون خاطره به این شکله:
یک روز استادی به دانشجوهاش میگه که در مورد عنوانی مطلب بنویسن و بیان برای بقیه بخونن. توی جلسه بعدی، اولین نفری که میره مطلب رو بخونه، به سبک بسیاری از ما، با این جمله شروع میکنه: «میدونم که مطلب خوبی نیست، ولی امیدوارم موردتوجه شما قرار بگیره». استاد جواب میده: «شما هنوز اونقدر بزرگ نشدین که بخواین فروتنی پیشه کنین». منظور البته شاید این بوده که اگر مطلب خوبی نیست که باید تلاش میکردی بهتر بنویسی، و اگر فروتنی منظوره که … .
با این جمله چقدر موافقین؟ برای فروتن بودن، چقدر باید بزرگ بود؟ آیا فروتنی میتونه یک کار ظاهرمآبانه برای فریب افکار عمومی باشه یا فرار از نقد احتمالی؟
راستش نه با این جمله موافق نیستم
درباره من که کمالگرام و خودم خودمو نقد میکنم همیشه یه حالت بهتری وجود داره که کار من ازش کمتره.
اگه از دیگران بخوام انتقاد کنن اینو میگم که بگم خودم قبول دارم کارم بهترین نیست.
نمیدونم، شاید منظور جمله ای که استاد گفته این باشه که از آدمایی که هنوز بزرگ نشدن انتظار فروتنی نداره. شاید همین جسارتی که آدمای کوچیک دارن باعث میشه بیشتر تجربه کنن و بزرگ بشن.
ولی بازم نمیشه برای همه آدما یه نسخه داد. هر کسی شخصیت متفاوتی داره
چه جالب من تا حالا به فروتن بودن اینجوری نگاه نکرده بودم: راهی برای فرار از نقد احتمالی.
اما راجع به موضوعی که استاد گرانقدر عنوان داشتن: حسی که من از صحبت ایشون دارم، اینه که هنوز اونقدر بزرگ نشدی که اشتباهات بزرگی ازت سربزنه! این به آدم اعتماد به نفس میده! حداقل وقتی که خودتم میدونی در یک تخصص خاص اونقدر بزرگ نیستی، با این دیدگاه میتونی بدون اینکه از اشتباه کردن بترسی کارهای بیشتری انجام بدی.
مسئله جالبیه ولی فکر میکنم دیدگاه احتمالا این بوده از نظر استاد: برای اینکه فروتن باشین، باید «ارزش بالایی» داشته باشین (بزرگ باشین) و بعد نخواین اون رو به رخ دیگران بکشین! وقتی این ارزش رو هنوز کسب نکردین، فروتنی یه حالت ظاهرمآبانه پبدا میکنه و این حس رو القا میکنه که یا حس خودبزرگ‌بینی در فرد ایجاد شده، یا میخواد از نقد احتمالی فرار کنه.
من فکر میکنم فروتن بودن با کمال‌گرایی رابطه خاصی نداره. کمال‌گرایی خودنقدی رو وارد میکنه ولی این خود نقد به معنی اهمیت برای نقد دیگران نیست. اتفاقا خیلی از افراد کمال‌گرا برای نقد دیگران ارزش خاصی قائل نیستن، چون اون رو در راستای «کمال» موردنظر خودشون نمی‌بینن!
به نظرم خیلی باید بزرگ بود.
و اما این خاطره دوستمان،شاید حاکی از قصه پر غصه اهمیت گزینش های روانشناختی به جای ایدئولوژیکی در آموزش وپرورش ما باشد.عنوان این جمله از طرف استاد چیزی جز تخریب شخصیت دانشجو به همراه ندارد!و تفاسیر هرکدوم از ما ممکنه صحیح نباشد.جمله«میدونم که مطلب خوبی نیست، ولی امیدوارم موردتوجه شما قرار بگیره»به عقیده من ناشی از آموزش آبروداری در دوران رشد و مقطع ابتدایی است.همه این رفتارها معمولا بایستی در همان لحظه کالبدشکافی شوند و تفسیرهای بعد از آن کمی سخت است.