با توجه به مسائل ورود ایران به بازار بین الملل و مسئله تحریم ها و غیره، استفاده از ارزهای دیجیتال به نوعی برای ایران ایده آل هست ولی از طرف دیگر با توجه به جدید بودن و عدم آشنایی با ظرافت های گوناگون آن بویژه از لحاظ قانونی و همینطور خطر کلاه برداری ممکن است چالش هایی برسر راه رسمی کردن استفاده از آن وجود داشته باشد.
نظر شما چیه؟ آیا در آینده نزدیک استفاده از ارزهای دیجیتال قانونی میشن؟
با توجه به اتفاقاتی که در مورد موسسات مالی در ایران افتاد و بسیاری از مردم پول‌هایشان را از دست دادند، فکر نمی‌کنم استفاده از ارزهای دیجیتال در ایران قانونی شود. از طرف دیگر، تا جایی که می‌دانم بیت‌کوین ارز نیست بلکه کالا است و به عنوان یک کالا مبادله میشود. تا به حال هیچ دولتی در دنیا از بیت‌کوین استفاده نکرده است.
بیت‌کوین اعتبار خود را چگونه به دست می‌آورد؟ چه پشتوانه‌ای دارد؟ یک مثال می‌زنم تا منظورم مشخص‌تر شود:
آیا شما حاضر هستید یک خودکار معمولی را از من به قیمت یک میلیون تومان بخرید؟ احتمالا جوابتان منفی است چون به این فکر می‌کنید که یک خودکار معمولی یک میلیون تومان نمی‌ارزد. اما اگر بدانید که افراد زیادی در جهان هستند که آن خودکار را چه بسا بیشتر از یک میلیون تومان از شما می‌خرند شاید این کار را بکنید. در این صورت ممکن است شما فراموش کنید که ارزش واقعی آن خودکار ۱۰۰۰ تومان است نه یک میلیون تومان.
به نظرم این اتفاقی است که در مورد بیت‌کوین می‌افتد. چیزی را به شما می‌فروشند که در واقعیت هیچ ارزشی ندارد. اما به دلایلی تقاضا برای خریدش بسیار زیاد است. این اتفاق گاهی در بورس هم می‌افتد. شما سهمی را می‌خرید که ارزش واقعی‌اش ممکن است یک دهم یا یک صدم پولی باشد که بابتش می پردازید. یادم می‌آید چند سال پدرم در شرکتی کار می‌کرد که در حال ورشکستگی بود اما سهام این شرکت روز به روز بالا می‌رفت. در نهایت شرکت با فروختن کارخانه فقط می تواند پول کارگران و بدهی طلبکاران را بدهد و چیزی به سهامداران نمی‌رسد.
شرایطی را تصور کنید که به دلیل افزایش جمعیت و کاهش باروری زمین‌های کشاورزی، هر کسی فقط به فکر زنده ماندن است. در چنین جهانی آیا می‌توانید به یک کشاورز بیت‌کوین بدهید و از او گندم بخواهید؟ بدون شک نمی‌توانید. چون گندم یک محصول واقعی است (با ارزش واقعی) و تنها می‌تواند با یک محصول واقعی و با ارزش مبادله شود. در چنین جهانی اگر تمام بیت‌کوین‌ها را هم داشته باشید از گرسنگی خواهید مُرد.
در مثال کشاورزی کسی نمیتواند وقتی هر کس به فکر زنده ماندن هست به کشاورز پول یا طلا بدهد و گندم بگیرد: کسی که گرسنه هست نمیتواند پول یا طلا را بخورد. لذا این مثال نادرست است چون عدم کارکرد بیت کوین اینجا برای دلار و طلا هم هست.
من فکر میکنم ریشه خیلی از بدبینی های ما نشناختن دقیق ماهیت ارزهای دیجیتال به سردمداری بیت کوین هست. این مقاله فوربز را بخوانید تا پیچیدگی های این بحث را بهتر متوجه شوید. مشکل اینست که ما صدها و هزاران سال با مفهوم پول سنتی خو گرفته ایم و درک نادرستی از مفهوم ذاتی و قراردادی داریم.
گویا چنین نظریه‌ای واقعا وجود دارد و نامش نظریه احمق‌تر از من است.
این را به عنوان یک مثال مطرح نکردم. فقط می‌خواستم بگویم در شرایط سخت، تمام تلاش انسان‌ها زنده ماندن است. به نوعی می‌خواستم ارزش واقعی یک کالا را در یک شرایط خیالی نشان بدهم. در چنین شرایطی همانطور که گفتید طلا هم بی ارزش خواهد شد.
مقاله را خواندم و البته بعد از خواندن مقاله نگاه من به بیت‌کوین منفی‌تر شد. فرایندی هست که طی آن می‌توان بیت‌کوین استخراج کرد (mining) که البته این مقاله این را به عنوان یک نکته مثبت مطرح کرده است و پاراگراف‌های آخر متن‌اش را به این موضوع اختصاص داده است. مشکل اینجاست که افراد قدرتمند می‌توانند به راحتی بیت‌کوین استخراج کنند در حالی که یک شخص عادی مثل من به سختی می‌تواند چنین کاری کند. این موضوع در متن مقاله آمده است:
Only those with specialised, high-powered machinery are able to profitably extract bitcoins nowadays,
While mining is still technically possible for anyone, those with underpowered setups will find more money is spent on electricity than is generated through mining.
Jordan Tuwiner, Founder & CEO at Buy Bitcoin Worldwide
بنابراین اگر قدرت کافی برای استخراج بیت‌کوین ندارید، تنها کاری که می‌توانید بکنید خریدن بیت‌کوین از همان افراد قدرتمند است. از طرف دیگر به دلیل سیاست‌های بیت‌کوین، فرآیند mining روز به روز دشوارتر میشود (لینک). بنابراین کسانی که روزهای ابتدایی وارد این بازی شده‌اند برنده می‌شوند و کسانی که دیرتر وارد این بازی شده‌اند بازنده هستند. این من را به یاد فعالیت شرکتهای هرمی می اندازد.
من خیلی با اقتصاد آشنا نیستم. اما این را فهمیده‌ام که در یک بازی اقتصادی تنها زمانی بازی برد-برد در جریان است که خروجی آن بازی یک محصول واقعی (کشاورزی، صنعتی یا خدمات) باشد. در غیر این صورت بازی برد-باخت خواهد بود. از @yousef می‌خواهم که نظرش را در این‌باره بگوید.
یه مقداری بحث ارزش مبادلهای (با تشکر از @lolmol برای راهنمائی در مورد نیم‌فاصله 
) پیچیدگی خاص خودش رو داره ولی حتما کمینه خصوصیات لازم رو میدونید. برای سادگی میتونید مثل طلا به بیت‌کوین نگاه کنید. اتفاقا الان که بسیار سخت شده mining، میتونه به عنوان ارز دیجیتال به کار بیاد. هر چند که به نظرم این رشد و سقوط ارزش، مشکوک بود. من این اتفاق رو در کنار چیزی مثل جنجال آزار جنسی قرار میدم و معتقدم برای سرپوش گذاشتن روی اتفاقهائی مثل رسوائی عظیم مالیاتی ایجاد شد. البته در ادامه توضیح میدم که این فرآیند قابل ارزیابی هست ولی زمان و استفاده خبری ازش به نظر اتفاقی نمیاد.
این حرف در اصل درست هست. ولی در طولانی مدت به این نگاه کنید. بر همین اساس اگه نگاه کنید، کار کردن روی معادن طلا هم کار بیهوده‌ای هست. به طور شخصی موافقم ولی از نظر اقتصاد مبادلهای این فرآیند هم ارزش خودش رو داره.
این قسمتهای اقتصاد مبادلهای به طور کامل از خود فرآیند ناشی میشن و مثل یه فرآیند ظهوری (emergent) میتونید بهش نگاه کنید.
این تفاوت زیادی داره. چون محدود بودن کالا به طور بنیادی تضمین شده و نه به طور صوری. در قسمت اول کار که الان تقریبا داره به آخر میرسه، این حس طبیعی هست ولی در چند سال آینده، اگر فرآیند پذیرش بیت‌کوین ادامه پیدا کنه، تنها مبادله در کار خواهد بود.
این مثال عمیق و کاملا درست هست. ارزشهای مبادلهای تنها وقتی معنی داره که اقتصادی برای مبادله وجود داشته باشه و در شرایطی که گفتید کاملا ارزش خودشون رو از دست میدن. البته در مورد پول هم همین رو میتونید بگید.
به طور ساده اگر بخوام مرور کنم (به طور ساده و نه لزوما دقیق)، چند خاصیت برای یه کالا باید وجود داشته باشه تا بتونه به عنوان ارز مبادلهای قابل استفاده باشه:
مزیت هست نه عیب.
به عنوان کالا پذیرفته شده باشه و قابلیت ارزشگذاری رو داشته باشه. این فرآیند در حال حاضر بیشتر با شانس اتفاق افتاده. من فکر میکنم تعدادی از ارزهای دیجیتال در فرآیند پذیرش ارزهای قدرتمندتر باید حذف بشن.
قابلیت انتقال به دیگری رو داشته باشه. اساسا مفهوم مبادله این خاصیت رو ایجاب میکنه. برای ارز دیجیتال، این خاصیت در بالاترین سطح برقرار هست. در واقع ایده ارز دیجیتال به بزرگتر شدن مقیاس اقتصاد، نیاز به ارز متناسب با سطح جهانی و نوع ارتباط غیرمستقیم برمیگرده.
قابل شکسته شدن به واحدهای به اندازه کافی کوچک رو داشته باشه. در مورد بیت‌کوین این خاصیت هست ولی نمیدونم چطور اعمال میشه. این امکان استفاده برای مبادلات در هر سطحی رو ایجاد میکنه. برای مثال چیزی مثل الماس (به طور صوری) این خاصیت رو نداره و استفاده از اون در سطح عمومی ممکن نیست.
به هر حال فناوری رو به جلو حرکت میکنه و اینکه ماینینگ دیگه کار ساده ای نیست درسته اما نشونه خوبیه چون معنیش اینه که خیلی ها درگیر توسعه شبکه های مبتنی بر blockchain هستند، تکنیک بلاک چین نه تنها باعث عملی شدن فرایند های مورد نیاز سامانه های کریپتو کارنسی شده که ساختارهای مربوط به محتوای دیجیتالی رو هم داره تغییر میده. به زودی شاهد فراگیر شدن شبکه TON یا Telegram Open Network از تلگرام هم خواهیم بود و همین نشانه دیگری از اهمیت پلتفرم هایی مثل بلاک چین هست.
بنظر من زیرساخت های لازم برای رهایی از ارز های واقعی در حال بوجود آمدنه. هرچند دامنه استفاده از بلاک چین خیلی وسیعتره و محدود به کریپتو کارنسی نیست.
احتمالا وزیر ارتباطات ایران هم همینطور فکر میکنه، چون دیدم که گفتن؛ ارز الکترونیکی که ایران تا مدتی دیگه ارائه میکنه، قابل استخراج نیست!!!
ببینید در عمل استخراج، یک مزرعه‌دار (البته این الگو در مدل‌های مختلف ارزهای الکترونیک متفاوت هست) در حال محاسبه کلیه معادلات انجام شده در واحد بیت کوین و تشکیل بلاک‌های جدید اطلاعاتی، بروز رسانی بلاک‌ها و اعمال تغییراتست، در این مسیر به مرزعه‌دار بعضاً بلاک‌هایی هدیه داده میشه (در بیت‌کوین این‌ها معادل میشن با ساتوشی‌ها و بیت‌کوین‌ها).
در اصل، این استخراج‌کنندگان بیت‌کوین هستند که معادلات و معاملات این پول رو به بستر بلاک‌چین انتقال میدن و باعث میشن که امکان بروز تقلب در اون به صفر برسه و امکان دست بردن در محتوا فراهم نباشه.
از طرف دیگه، سخت‌تر شدن استخراج بیت‌کوین (البته این موضوع فعلاً قطعی نیست) ارتباطی با هزینه مالیاتی اون در معاملات داره. ولی کار دیگری هم انجام میده؛ با سخت‌تر شدن استخراج این ارز، مشخصاً شما انرژی فراوانی برای استخراج مقدار کمی از اون نیاز دارید (برق) و همینطور سخت‌افزارهای قدرتمندتر که هزینه بسیار بالایی دارند و این باعث میشه نرخ مقرون به صرفگی بیت‌کوین در استخراج، تغییرات عمده داشته باشه. همین یکی از دلایل تغییرات قیمت این واحد ارزی است .
جالب‌تر اینکه باید بدانید در مدل استخراج بیت‌کوین این ویژگی هم هست که هر کشوری انرژی ارزان‌تری دارد مقرون به‌صرفگی بیشتری در زمینه استخراج خواهد داشت و عموماً کشورهای جهان سومی هستند که نرخ انرژی در آنها بسیار پایین است و در این موضوع بجای افراد نگاه به مجامع بوده است.
حالا بصورت دیگری بهش نگاه کنیم:
استخراج کننده این ارز با صرف کلی پول و فضا و انرژی درحال استخراج بیت‌کوین و افزایش سختی استخراج هست و می‌دونه هر چقدر با توان بیشتری مشغول استخراج بشه سختی این استخراج هم با سرعت بیشتری افزایش پیدا میکنه. این افزایش سختی باعث کاهش ارائه به بازار از طرف مزرعه‌دارها میشه این درحالیست که اونا مجبورن معادلات بیشتری رو در مقابل دریافت هدایای کمتر، حل کنن، و خُب قطعاً این افراد قیمت ارائه بیت‌کوین خودشون رو تا جایی افزایش می‌دهند که بصورت اتومات خرید از مزرعه‌دار گران‌تر از خرید از یک فعال بازار خواهد بود (درست برعکس شرایط حقیقی، بجای اینکه گوجه سر زمین ارزان‌تر باشد در مغازه ارزان‌تر است).
اما!!! آیا این باعث میشه با افزایش سختی افزایش قیمت داشته باشیم؟
لزوماً خیر. چراکه سختی در مقادیر پایانی بیت‌کوین به همچین وضعیتی میرسه و این درحالی است که مقدار موجود در بازار حداقل ده برابر باقیمانده قابل استخراج اون هست.
ولی این باعث میشه که محور ارائه در مقابل محور تقاضا ثبات نداشته باشه و این یعنی هر لحظه ممکنه قیمت این ارز در این وضعیت رشد نجومی داشته باشه (برعکسشم تحت شرایطی امکان‌پذیر است).
این امتیاز قابلیت افزایش قیمت به‌واسطه استخراج کنندگان ایجاد میشه ولی نفعش بیشتر از استخراج کننده‌ها برای افرادی هست که این کالا رو خریداری کردن و بدون صرف هزینه در حال سد کردن هستند .
این بحث خیلی طولانی هست خیلی کشش نمیدم.
راستی فراموش نشه که وجود استخراج‌گرهاست که باعث شده معاملات بیت‌کوین ناشناس باقی بمونه و امکان شناخت شخصیت‌های حقیقی پشت حساب ها وجود نداشته باشه.
@Ali_Shakeri شما نکات بسیار جالبی رو در این مورد اشاره کردین که پرداخت به همشون مستلزم صرف زمان زیادی هست و اگر عمری بود قطعا با دانسته‌ها و نظرات خودم (هرچند ناقص) رو بازهم در پاسخ به سؤالات مطرح شده درج میکنم گرچه واقعاً هنوز هیچ‌کس شناخت 100% نسبت به بستر بلاک‌چین و چگونگی کاربردهای اون نداره.
ازرهای دیجیتال یک روش رؤیایی برای دولت‌ها محسوب میشه؛
به‌نظر شخص بنده وجود این پول‌ها و تغییر وضعیتشون از کالا به پول در آینده بسیار نزدیک قطعی و غیرقابل اجتناب است و البته بسیار قابل اعتمادتر از دولت‌ها هستند [2]. البته برای تشکیل پول ملی قطعاً تدابیری اندیشیده میشه تا این ارز دیجیتال ملی (در هر کشوری) از وضعیت بی پشتوانه، مطلق بودن و کاملا غیرقابل پیگیری بودن خارج بشه (البته همین موضوع مغایر با تعاریف ،مفاهیم و اصول این پول‌هاست ولی خب یک دولت قطعاً تن به همچین چیزی نمیده) و همین موضوع باعث میشه بازار این پول‌ها هم در مدت زمان بسیار کوتاهی مثل پول‌های سنتی دچار حیطه‌های نفوذ بشه.
این بستر در صورتی که بلاک‌چین باشه علاوه بر خدمات اقتصادی بر گسترش تکنولوژیک، خدماتی، کار و رفاه و گسترش علم میتونه بسیار تاثیرگذار باشه که چگونگی بررسی اون منوط به یک بحث نسبتاً مفصل خواهد بود.
@leilay
ممنون میشم املا و نگارش رو یه بررسی بفرمایید.
البته در ارز الکترونیک ایران فکر نمی‌کنم اینطور باشه و همین موضوع باعث میشه که این اصلاً یک کریپتوکارنسی مبتنی بر بلاک‌چین محسوب نشه و بعد از یک‌سال ارائه تازه میفهم چه اشتباه مضحکی کردن ↩︎
مثلا همین جناب روحانی در صورتی که پول ایران پول الکترونیک بود دیگه نمیتونست اینقدر پول چاپ کنه و با پول‌های چاپ شده بدهی‌های دولت رو بده و آخرش ارزش پول رو یک سوم کنه تا شاید حریف نقدینگی بشه ↩︎
1 پاسخ به پرسش تازه‌ای منجر شد: چه ظرافت‌هایی برای نگارش یک متن سراغ دارید که می‌تواند آن را خواندنی‌تر کند؟