این موارد به عنوان ورودی های ابتدایی واقعا عالیه. شاید اگر یک تست شخصیت شناسی مخصوص کتابخوانی طراحی بشه بیشتر کمک کنه. تجربه به من نشون داده وقتی که مستقیما قرار بوده تست شخصیت بدم رغبت کم تری داشتم تا وقتی که تست شخصیت در قالب یک تجربه متفاوت مطرح شده
این مبحثی که سهیل مطرح کرد رو به خاطر بیارید. برای من تجربه تکمیل این تست از تکمیل یک تست MBTI لذت بخش تر بود. شرایطی رو در نظر بگیرید که فرد با قرار گرفتن در مسیر یک داستان و جواب دادن به سوالاتی درباره عملکردش در موقعیت های مختلف در آخر صندوقچه ای رو باز میکنه که اسم اولین کتاب برای کتابخوانی رو جایزه میگیره. این کار فوق العاده اثر بخش تر خواهد بود چون امکان این که اون کتاب واقعا اولین کتاب کامل شده زندگی اون فرد بشه هست. برای رسیدن به اون کتاب زحمت کشیده. کتاب بر اساس اطلاعاتی که خود اون فرد داده و چون احساس میکنه اون کتاب رو جایزه گرفته و به دست اورده کم پیش میاد تجربه خوندنش رو از دست بده
من هم فکر میکنم تست فوق العاده باشه، بویژه اگر که خیلی از نکات غیرمستقیم به دست بیاد. ولی حس شخصی بهم میگه که احتمالا دافعه‌ی قوی ایجاد میکنه و افراد ترجیح میدن از الگوریتم استفاده نکنن.
آدمهای باتجربه هم میتونن نظر بدن تا این جنبه کمی روشن بشه.
معمولا تست شخصیت حس حریم خصوصی و جنبه‌های شخصی رو به آدمها میده و در اغلب موارد این حس رو القا میکنه که جنبه‌ها مطلوب و نامطلوب رو با هم نشون خواهد داد. به همین خاطر ترس از شناخت جنبه‌های نامطلوب آدمها رو فراری میده. میشه همین ایده رو هم آزمود ولی تمایل به تست شخصیت شناسی اغلب پائین هست.
اول باید این توضیح رو بدم که من همیشه از خوندن کتاب چیز مفیدی به دست آوردم و بنابراین به همین خاطر هست که الان دارم اینجا می نویسم و به نظرم اگه راهی پیش پای افراد گذاشته بشه که بتونن کتاب مناسبی در زمینه مورد علاقه شون پیدا کنن خوب هست.
همچنین باید بگم که در سال های اخیر من دو یا حداکثر سه کتاب در سال می خونم و بعضی وقت ها هم یکی از اون کتاب ها رو زخمی می کنم (یعنی خوندنش رو به پایان نمی رسونم).
1- مهمترین موضوع در زمینه یافتن کتاب مناسب تعیین علاقه مندی های فرد بر حسب اولویت هست.
2- در مرحله بعد فرد باید به یک بانک اطلاعاتی جامع در کتاب دسترسی داشته باشه.
3- در مورد منابع فارسی این بانک اطلاعاتی می تونه کتابخانه مرکزی ایران باشه.
4- افراد می تونن در سایت کتابخانه مرکزی عضو بشن، زمینه های علاقه مندی شون رو بنویسن و بتوانند کتاب های اون زمینه رو مشاهده کنند و همچنین گزینه ای رو در حساب خودشون فعال کنند که اگر کتاب جدیدی در این دسته بندی ها منتشر شد بهشون اطلاع داده بشه.
ولی من خودم کتاب هایی رو که میخونم یا به توصیه دوستانم هست یا کتاب هایی رو که اندیشمندان اونها رو معرفی می کنند. البته در زمینه تخصصی موضوع تا حدی متفاوت هست و مشخصا در زمینه ای که نیاز به آموزش دارم با پرس و جو به کتاب مناسب مورد نیازم می رسم.
برای خودم، راحت‌ترین روش برای پیدا کردن کتاب خوب برای خودم کمک گرفتن از دوستانی بوده که طبعشون رو میپسندیدم. تعداد این دوستانم زیاد نیست، شاید دو-سه نفر. ولی نظر این دوستان خیلی موثرتر از ستاره هایی بوده که در سایت‌هایی مثل آمازون یا گودریدز به کتابا میدن و یا جوایزی که یه کتاب یا نویسنده ش برنده شده.
پس اگه قرار باشه الگوریتم یا فرایندی برای پیدا کردن کتاب برای من کار کنه، لازمه به کمکش «افراد با طبع مشترک» رو پیدا کنم تا بعد لیستی از کتابهای پیشنهادی ایشون رو بگیرم!
این دوستان به هیچ وجه اون هایی نیستن که زمان بیشتری در معرضشون هستیم (همکلاسی یا همکار نیستیم) بلکه اونایی هستن که از همون معدود لحظاتی که باهاشون هستم لذت میبرم (و بیشتر از گوش کردن به صحبت‌هاشون). اتفاقا دو شبکه اجتماعی میشناسم که الگوریتم‌هاشون میتونه تفاوت خروجی این دو رویکرد (همکلاسی در برابر هم‌صحبت) رو نشون بده: فیس بوک و پینترست.
تفاوت الگوریتم پینترست و فیس بوک در پیشنهاد فید به کاربر
در فیس بوک پیشنهاد دوست رو بر اساس مکان تحصیل یا محل کار کردن و یا زندگی میگیری. فید و محتوایی که در صفحه ت دریافت میکنی، بر اساس محتوای همین دوستانی هست که پیدا میکنی (پیشنهاد بر اساس علایقِ افرادی که در زمانِ خاصی باهاشون هم‌مکان بودی).
در پینترست، برعکس، قبل از اینکه دوستی پیدا کنی؛ میری سراغ محتوایی که میپسندی و بعد در معرض افرادی قرار میگیری که اون ها هم محتوایی مشابه شما رو پین کردن. فیدی که در صفحه اول دریافت میکنی معمولا از محتوای دیگه‌ای تشکیل میشه که توسط این افراد پین/پسندیده شده (پیشنهاد بر اساس علایق مشترک بین افرادِ ظاهرا غریبه).
فکر میکنم برای خوراک فکری، مثل کتاب، مدلی مشابه پینترست موفق میشه.
پ.ن. البته نمیدونم چه جوری میشه در دنیای واقعی و در یه فرایند ساده پیاده ش کرد!
گوگلینگ راجع به یه ابزارهای موجود
یه ابزار بانمکی که در این زمینه پیدا کردم، این سایت هست:
که یه فرم کوتاهی درش داره و پرش میکنی: چه کتابا و نویسنده‌هایی رو دوست داری/نداری و چرا؟ چند سالته؟
و بعد یه کتابدار (یه انسان) در ظرف دو هفته بهت ۴-۵ مورد کتاب در زمینه‌ای که میخوای، پیشنهاد میده. تنها نکته ی جالب و البته نقطه ضعف احتمالی این سایت، این هست که پیشنهاد نهایی انسانی پیدا شده و نه ماشینی. به نظر برای تعداد زیادی ورودی دچار مشکل میشه، ولی از اون ور حس خوبی میده که پیشنهادا توسط یه انسان ارائه شده.
کمی شبیه به همین تست ولی عملی‌تر، یه سری نوشته‌های کوتاه با جنبه‌های طراحی شده که شخص نظر بده و براساس نظرش دیدی از علاقه موضوعی و شکل کلی کتابی که میخواد به دست بیاد. این به نظر بهتر نیست؟ البته خیلی طراحی دقیقی میخواد و وقت، ولی فکر کنم جذاب باشه.
منظور من هم تقریبا همین بود. به نظرم اگر فرد رو در یک داستان قرار بدیم و ازش نظر بخوایم بهتر ما رو دنبال میکنه
برای این کار چند تا قدم لازمه
چه افراد با چه تیپ های شخصیتی چه کتابی رو میخونن؟
اصولا چه کتاب هایی برای شروع خوندن متن راحت تری داره و جذب بالایی داره؟
نقطه اشتراک این دو رو گرفتن؟
طراحی یک سری داستان و نوشته برای رسیدن به جواب مورد نظر
یه بحثی رو میخوام مطرح کنم شاید اشتباه کنم و دوستان نظر من رو اصلاح کنن. این که ما داریم کتاب برای شروع کتابخوانی پیشنهاد میدیم و این مورد در نظر بگیریم که خواندن کتاب به خودی خود فوق العاده کاری پر از دافعه اس و اگر فرد تصمیم بگیره به خوندن کتاب بلافاصله باید بهش پاسخ داده بشه اگر نه امکانش هست به کل این موضوع فراموش کنه. پس گمان میکنم سرعت و جذابیت اون پاسخ هم باید جزو فاکتورهایی باشه که در نظر میگیریم. ممکن که بهترین نتیجه رو به فرد بدیم اما اگر دیر این نتیجه رو به دست بیاریم دیگه هیچ کاربردی برای فرد نداره.
برای کسانی که کتابخون نیستند به نظر من کتابهای ذبیح الله منصوری بهترین کتابهاست چون هم با تبحر خواننده را جذب کتاب میکنه هم به مرور اطلاع عمومی زیادی نصیب خواننده میشه
یا می دانیم (می توانیم حدس بزنیم یا با استفاده از آمارهای موجود پیدا کنیم)
و یا نمی دانیم؛ پس باید سئوال کنیم.
در حالت دوم، این سئوال ها به ذهن من می رسه، که می شه پرسید از افراد:
چه کسی رو در جهانتون و در دنیای اطرافتون به خاطر دانستن چیز یا چیزهایی تحسین می کنید؟
در چه زمینه هایی، اون فرد دانش خوب و جذابی داشته؟
تا به حال شده غبطه بخورید که کاش من هم اینقدر در این زمینه می دونستم؟
و همینطور این سئوال ها:
تا بحال شده سئوال هایی در ذهن داشته باشی که پیدا کردن جوابشون برات راحت نبودند؟
یا اینکه در مورد یه چیزهایی کنجکاو شدی (قطعه ای از فیلم، گفتگوهای افراد و غیره) و خواستی بیشتر راجع بهشون بدانی؟ اون موارد رو نام ببر.
بعد از گرفتن داده ها از خواست و روحیات افراد، یکی دو مورد از لیست کتاب های با کیفیتی که قبلاٌ آماده شده، همراه با یک توصیف مختصر و جذاب از اون کتاب، و یا ارائه صفحه اول کتاب یا پیش گفتار نویسنده/مترجم/ناشر (هر کدوم که در کوتاه ترین حالت، اطلاعات دقیق تر و جذاب تری به مغز انسان می دهند) به فرد معرفی می شه.
برای سنجش میزان موفقیت این برنامه، باید ابزار خیلی راحت و در دسترسی برای فهمیدن میزان رضایت مندی فرد از کتاب پیشنهادی قرار داد، مثلاٌ امتیازهای ۵ ستاره، با یک کلیک.
در مرحله بعد می شه سئوال هایی از این قبیل پرسید:
دوست دارید از همان نویسنده کتاب دیگری (یا بهترین آثارش) را بخوانید؟
دوست دارید در این موضوع، بهترین آثار جهان را بخوانید؟
و بنا به درخواست کتاب های بعدی پیشنهاد شوند.
پ.ن.: همونطور که خواسته بودید پاسخ های قبلی رو نخوندم و ممکنه این موارد تکراری باشند.
من فكر مي كنم ابتدا بايد احساس نياز واقعي ( نه احساس نياز كاذب چون اگه كاذب باشه ممكنه كتاب رو نخونه يا نصفه رها كنه ) به كتاب خواني رو در افراد بيدار كنيم و بهشون بفهمونيم كه همه ي افراد همين كه سواد خواندن و نوشتن داشته باشن اولا به عنوان يك انسان بايد سوال و درد داشته باشن ( بي دردي خودش يه درده) ثانيا حتما بايد از متخصص كمك بگيرن كه قطعا يكي از مهم ترين و ساده ترين راه ارتباط با متخصصان كتاب هست…
مثلا گزارش دادن از آمار مطالعه در جوامع ديگه با بيان سطح فراواني آن در اقشار مختلف. در واقع از اين طريق همه مخاطب ما قرار مي گيرند.
يا اطلاعاتي در مورد شروع سن كتاب خواني كه قطعا بايد از كودكي باشه. پس هم والدين به نحو خاص مخاطب ما مي شن و هم هدف نهادينه كردن كتاب خواني در افراد به دليل شروع شدن از سنين كودكي محقق ميشه و … بنابراين از ديدگاه من كاركردن روي روان و فكر افراد بايد يه قسمتي از برنامه رو به خودش اختصاص بده
ضمنا محيط به گونه اي طراحي بشه كه تا اين مطالب رو نبينن و نخونن نتونن به مرحله ي بعدي راه پيدا كنن مثلا چند تا سوال ازشون پرسيده بشه كه وادار بشن در مورد علت كتاب خوندن فكر كنن.
تست شخصيت شناسي (البته نوع تست از جهت اينكه افراد صادقانه جواب بدن در عين حال خسته كننده نباشه و … بسيار مهمه) و گرفتن اطلاعات افراد به نظرم خيلي خوبه و براي برخي افراد حتي جالبه اما …
اولا بايد اطمينان داد كه اطلاعات محرمانه ميمونه مثلا مانند پروفايل افراد قابل دسترس نيست ثانيا ذكر حداقل برخي اطلاعات بايد اختياري باشه مثلا شغل فرد يا حداقل افراد مجبور نباشن نام و نام خانوادگي بدن تا ترغيب بشن تست ها رو صادقانه جواب بدن و به هدف و كتاب مورد نظر برسن. به بيراهه رفتن اونا رو از ادامه ي راه منصرف مي كنه و خيليا ممكنه متوجه نشن كه خودشون مقصرن.
همه ي مسير براي شناخت فرد از خود تا مرحله رسيدن به كتاب در قالب يك پك باشه یعنی در یک مسیر مشخص با دسترسی راحت.
محيط و جايي باشه تا بتونن نتايجي رو كه از خواندن كتاب مورد نظرشون بدست آوردند به اشتراك بذارن. اينجوري هدف تشويق به كتاب خواني و درك موثر بودن كتاب در رفع نياز محقق ميشه.
در مورد احساس نیاز من هم با شما موافقم اما نکته ای که هست این که اگر بخوایم به مساله خیلی کلی نگاه کنیم در عمل خودمون اون رو غیر قابل حل کردیم. بیدار کردن روحیه کتابخوانی در افراد مهم هست اما مساله فعلی نیست. به طور جداگانه باید راجع بهش بحث بشه. اگر همه موارد رو یک جا بخوایم حل کنیم از نظر من عملا ممکن رو غیر ممکن کردیم و به اصطلاح با یک دست چند تا هندونه برداشتیم.
در مورد غیر ممکن بودن راستش خیلی با شما موافق نیستم. به نظرم ما می تونیم قسمتی از کار رو بهش اختصاص بدیم و در پست قبلی راهکارهایی هم دادم. اینجوری اگر کسی اتفاقی هم گذرش به ما بخوره حداقل یه کمی شاید به فکر فرو بره.
مثلا جواب به برخی سوالات در قالب پرسشنامه یا دادن برخی اطلاعات در مورد ضرورت های کتاب خوندن و نظیر این ها به نظرم سخت و غیرممکن نمیاد.
افراد کتاب خون که تعدادشون زیاد نیست ( متاسفانه) بلاخره کتاب شون رو‌پیدا می کنن حالا ما از این طریق بهشون کمک می کنیم خوب واقعا عالیه اما دغدغه ی اصلی افراد کتاب نخون هستند که تعدادشون زیاد ه (متاسفانه). مگر اینکه این قضیه اصلا قرار نباشه که در پادپرس هدف قرار بگیره که شخصا فکر می کنم حیفه.
خب مساله همین جاست. افرادی که تا به حال کتاب نخوندن. واقعا هر روز امار سرانه مطالعه کشور میشنویم و همه میدونیم چقدر پایین. فردی که تصمیم گرفته تا اولین کتاب رو بخونه نیاز به تشویق داره نه هشدار. یه کار جالبی که ویرگول برای نویسنده هاش میکنه میگه بهشون که تو چقدر سرانه مطالعه رو با نوشتن این متن بالا بردی
به نظرم میشه بعد از پایان مطالعه کتاب یه همچین جمله ای به فرد گفته بشه. این اثرش فوق العاده بیشتر از امار و اطلاعاتی که هر روز میشنویم.
معیارهای کتاب خوب (برای عموم) در این جاها، با معیارهای کتاب خوب برای افراد، چقدر فاصله داره؟
اگر کسی، دوستانی دور و برش نبود، که کتاب بهش پیشنهاد بدن، چه ؟
یعنی ما همونطور که دوستان اشاره کردن، باید مثل یه دوست، با بعضی خصوصیات شخصی که میخوایم کتاب بهش معرفی کنیم آشنا باشیم.
طرح آزمایشی میتونه این باشه که ما که مدتی در پادپرس در حال خوندن و نوشتن هستیم، طرح پیشنهاد کتاب به همدیگه رو شروع کنیم؟ آیا این مدت و حجم با هم بودن، برای شناخت ذائقه و نیاز کافیه؟ یا میشه تست هایی برای تشخیص این دو روی خودمون انجام بدیم؟
تست جالبی بود! نیاز به شناخت ذائقه نفر مقابل نیست، کافیه به ذائقه خودمون نگاه کنیم:
تو پادپرس از خوندنِ موضوعات/پاسخ های مطرح شده توسط چه کسی بیشتر خوشمون میاد (مستقل از آشنایی‌ها در دنیای خارج از پادپرس)؟ ازش یه پیشنهاد کتاب در یه زمینه غیرتخصصی بگیریم؛ ببینیم چطور از آب درمیاد.
بعضی نکات در نقد و تکمیل راهکارهای ارائه شده به ذهنم میرسه که مطرح میکنم:
گاهی اینها گول زننده هستن، ترجیحا اگه در مرحله ی آخر انتخاب چنین اطلاعاتی بروز داده بشه بهتره. یعنی وقتی فرد تصمیمش رو گرفته و میخواد دیگه خریدش رو انجام بده.
دو کتاب رو با توجه به جوایزش و تعداد فروشش، خوندم: «صد سال تنهایی» و «بازمانده روز». و از هر دو هم پشیمونم! یعنی چیزی که دنبالش بودم رو پیدا نکردم و نفهمیدم چرا به پرفروش‌ترین تبدیل شدن.
این حس زنده بودن چیز ارزشمندی هست، اون هم تو دنیایی که داره به سمت هوش مصنوعی میره. تنها مشکلش اینه که در تعداد بالا به راحتی قابل اجرا نیست و هزینه ی اجراش بالاس.
من هم همین طور، البته نه هر دوست یا اندیشمندی.
به نظرم زمان چندان حیاتی نیست، هر چند مهمه. یعنی اون سایت کتابخونه بوکلین که بعد دو هفته پیشنهاد میداد برام عجیب بود، ولی ظاهرا کار میکنه.
تکمیل یه راهکار
خیلی حس خوبی بهم میده تصور این بازی! کاش زودتر بهمون جزئیات بیشتری از این بازی بگی.
چرا سوالایی که به نظرت مهمن و نیاز به اطلاعات بیشتر دارن رو در موضوعات لینک شده ی جدا مطرح نمیکنی تا بتونیم نقطه نظرات و گوگلینگ‌هامون رو پاش بذاریم @bahram ؟ (سوالای تیپ شخصیتی کتابخونا و کتابهای راحت تر). شاید در کنار سوالای @yousef، سوالای @najme و سوالای @Ghazaleh هم به درد این بازی بخوره:
خیلی عالی. این اطلاعات میتونه به درد @bahram بخوره، برای اون سوال «چه کتاب هایی برای شروع خوندن متن راحت‌تر و جذابیت بالاتری دارن؟»
در نهایت، نگاه علوم شناختی یا روانشناسانه @Fatemeh-law هم به نظرم برای روتوش بازی لازمه، و با بهرام موافقم که بهتره اول بازی در ساده‌ترین حالتش طراحی بشه و در ادامه قدم به قدم اتفاقات مختلف لحاظ شه (و یا حتی تو تست مشخص شه) طوری که بازی به سمتی بره که واقعا به هدف اصلیش برسه.
تست جالبی بود! نیاز به شناخت ذائقه نفر مقابل نیست، کافیه به ذائقه خودمون نگاه کنیم:
کاش زودتر بهمون جزئیات بیشتری از این بازی بگی.