یه پست انگیزشی-تلگرامی دیدم راجع به اینکه برا یه شهروند خوب بودن و کمک به ایجاد بهبود، نیازی نیست کار خفنی بکنیم و همین که هر کدوممون هر روز یه شیر آب که چکه میکنه رو ببندیم، هشتاد میلیون چکه آب، و یا حدودا یک مترمکعب در روز کمتر هدر میره؛ یعنی روزی حدودا 20 هزار تومن ذخیره شدن طبق اطلاعات خوب این پست درباره آب ایران.
میشه سیستم ها و خدمت ها رو طوری طراحی کرد، که رفتار مناسب رو در کاربرهای اون سیستم برانگیزد.
یه قسمت از سیستم مصرف آب، قبض های آب هست که هر دو ماه یه بار افراد میبینن. این قبض ها اطلاعات زیادی توش هست که خیلی وقت ها افراد نمیخونن و یا اگه بخونن هم متوجه نمیشن! در حالی که میشه از همین فضای قبض ها طوری استفاده کرد که مثلا رقابت سالم در کاربران ایجاد کنن و یا حس ایران دوستی شون رو تحریک کنه و یا حتی خساست افراد رو تحریک کنه طوری که خروجیش بشه اینکه با دیدن قبض ها افراد بیشتر رو عادات رفتاری خود و خانواده شون مانور بدن.
میشه میزان ذخیره آب موجود در همون شهر رو نوشت. مثلا:
امروز 1 شهریور 96 هست و قبض برق خونه امیر نجاتیان صادر میشه، توی قبض نوشته میشه:
میزان ذخایر آب موجود در ذخایر شهر 10متر مکعب می باشد که معادل مصرف مثلا 25 سال خانواده امیر نجاتیان می باشد یا معادل مصرف 2 ماه کل شهر می باشد و باز ماه بعد دوباره میزان ذخایر نوشته بشه که مثلا شده 8 و نیم متر مکعب که معادل مصرف 30 سال خانواده نجاتیان یا معادل مصرف 1ماه و نیم کل شهر می باشد.
فرد اینجوری متذکر میشه که ذخایر رو به کمبود هست و تا مثلا 10 سال دیگه بیشتر آب نداریم.
و یک قسمت هم قید بشه که مثلا اگر مصرف شما نصف بشه میزان ذخیره آب بجای 1 ماه و نیم برای کل شهر تبدیل میشه به 5 ماه برای کل شهر.
میشه مصرف سرانه کشورهای اروپایی را اضافه کرد. در این صورت مصرف کننده می‌تونه اعداد را با هم مقایسه کنه و درک بهتری به دست بیاره.
همچنین میشه به مصرف کننده نشون داد که با کم کردن مصرفش چه میزان صرفه‌جویی مالی کرده. البته در شرایط کنونی که قیمت آب خیلی کمه، مصرف کننده به این چیزها فکر نمی‌کنه.
بچه های خونه معمولا خیلی تاثیرپذیر و تاثیرگذارن در این زمینه ها. من همیشه یکی از گزینه هام بچه ها هستند چه برای فرهنگ سازی و چه برای ایجاد انگیزه. مثلا شروع ایجاد یک انگیزه توی قبض آب می تونه با جمله های رنگی و همراه با یه کارتون ساده خطاب به بچه ها باشه که اونا رو برای کاهش مصرف خانواده تشویق کنه و قبض بعدی که مصرفش کاهش پیدا کرد یه استیکر بگیره.
من یادمه چندین سال پیش برای برق این تبلیغات می شد و بچه ها پلیس برق خونه ها شده بودن.
یا اینکه اصلا توی قبض نباشه. تبلیغاتش توی تلوزیون بیاد و قبضی که نسبت به ماه قبل مصرفش کم شده یه استیکر همراه قبض برای بچه دریافت کنه.
مقایسه به نظرم خوبه، ولی اگه افراد اون رو معقول نبینن یا براشون ملموس نباشه ممکنه نتیجه معکوس بده. شاید مقایسه مصرف آب مردم در یه منطقه بتونه موثرتر باشه. معمولا در هر منطقه خانواری هستن که صرفه جویی میکنن. یه جوری اون رو پررنگ کنن برا سایرین.
این چیز خوبیه. مخصوصا اگه ذخیره آب به نفر نوشته بشه، مثلا ذخیره کنونی شهر برای زندگی صرفه جویانه ی هفت هزار نفر برای یک سال کافی است! جمعیت کنونی شهر: ۱۰هزار نفر!
+ حتی میشه حرفایی که در بالا مطرح شد رو به صورت نمودارها یا تصاویری که حتی بچه ها هم متوجهش بشن قرار داد (یعنی بچه ی درون هر کسی رو هدف گرفت)! شاید یه اینفوگرافی خیلی ساده و یا چیزی که در یه نگاه مشخص باشه معناش.
چطوره آدما آب رو پیش خرید کنن، یعنی امروز در قبض آب که برام میاد، به جا اینکه هزینه ی آب دو ماه پیش رو پرداخت کنم، هزینه ی میزان آبی که تمایل دارم مصرف کنم رو بپردازم. در ضمن تو قبض یه اطلاعات پایه ای داده بشه که مثلا برا حمام عادی و صرفه جویانه چند لیتر/چند تومن آب لازمه، برا شستشوی ظرف و میوه و نیاز روزانه چقدر، و … .
اگه کسی از حد پیش پرداختش بیشتر مصرف کرد، جریمه ای (نه خیلی بزرگ) بهش تعلق بگیره و برعکس اگه کسی کمتر مصرف کرد جایزه ای (بزرگ!) بهش داده بشه.
یک نکته‌ای که فکر کنم خودتون بهتر میدونید و به طرز جالبی به این مسئله مربوط میشه، اینه که هر اطلاعاتی رو چطور نمایش بدم تا افراد در جامعه بهش دقت کنن؟
متاسفانه سیستمهای دولتی هیچ تلاشی برای اینکار نمیکنن، یعنی صرفا چاپ اطلاعات نیست که اهمیت داشته باشه، جلب توجه فرد هم مهمه. اگر نمایش خلاقانه‌ای برای اینکار ارائه نشه، کل تلاش بیهوده بوده و حتی منجر به هزینه اضافی مالی و محیط‌زیستی شده.
طوری که خروجیش بشه اینکه با دیدن قبض ها افراد بیشتر رو عادات رفتاری خود و خانواده شون مانور بدن.
+ حتی میشه حرفایی که در بالا مطرح شد رو به صورت نمودارها یا تصاویری که حتی بچه ها هم متوجهش بشن قرار داد (یعنی بچه ی درون هر کسی رو هدف گرفت)! شاید یه اینفوگرافی خیلی ساده و یا چیزی که در یه نگاه مشخص باشه معناش.