کارت اعتباری چیه؟
کارت اعتباری، در حقیقت یکی از انواع روش های پرداخت مدت دار هست. به عنوان نمونه، شرکت های خارجی، به مشتری های خودشون از این کارت میدن تا مشتری موقعی که خواست، از اون اعتبار پرداخت رو انجام بده و مشتری فرصت داره تا انتهای ماه (روز 30 ام ماه) پول رو تسویه کنه. در صورتی که تسویه نکنه، ماهانه یک درصدی رو (که از شرکت به شرکت تفاوت داره) به عنوان بهره باید به شرکتِ دهنده‌ی اعتبار بپردازه و از طرف دیگه هم براش بدحسابی ثبت میشه و در نتیجه، اعتبارش کمتر میشه. دریافت کننده اعتبار هم (مثلا فروشنده مغازه که شما از پوز اون برای کارت کشیدن استفاده کردید) پولش رو در زمان سررسید (30 ام ماه) دریافت می کنه و نه به صورت نقد؛ که این یکی از تفاوتای کلیدی دبیت (نقد) با کردیت (اعتبار) هست.
البته در صورتی که خریدار وجه اعتبار رو تسویه نکنه، شرکت ارائه دهنده اعتبار (مثلا ویزا) پول رو به فروشنده میده. لذا فروشنده ریسکی نداره و تمام ریسک رو شرکت اعتبار دهنده تحمل می کنه.
همه این موارد، بر روی یک ساختار بسیار عظیم بنا شده که از طریق دسترسی به انواع دیتابیس های مختلف، بانک ها و موسسات اعتباری رو قادر می کنه بتونن اعتبار هر نفر رو سنجش کنن. به عنوان نمونه، می تونن با دونستن گردش حساب بانکی، شغل فرد، سن، محل تولد، محل تحصیل، مطالعه شبکه های اجتماعی فرد، وضعیت دارایی های فرد (خانه، مسکن و …) و جرائمی که تا کنون مرتکب شده، از قبیل جرائم جنایی و غیر اون ها (مثل جرائم ساده رانندگی)، رو با هم ترکیب کنن و به هر نفر، یک امتیاز اعتباری بدهند. این باعث میشه ریسک شرکت های دهنده اعتبار کاهش پیدا کنه.
چرا تو ایران این سیستم راه نیفتاده؟
باید دونست اولین مشکلی که توی ایران این سیستم راه نیافتاده، کم بودن دانش مالی کافی در این زمینه برای بانک ها و سایر موسسات هست.
دومین مشکل، عدم وجود اطلاعات (دیتابیس) کافی و بروکراسی بیش از حد در ایران هست.
دلیل سوم هم زمانبر بودن مدتی که یک نفر پول رو پرداخت نکرده تا زمان دادرسی به پرونده هست که ریسک رو شدیدا بالا می بره.
سیستم‌های کنونی
البته باید توجه داشته باشید بانک ملت، در مبالغ بسیار کم (زیر ۱ میلیون تومان برای عموم افراد و نزدیک به ۴ میلیون تومان برای پزشکان و اساتید دانشگاه) کارت اعتباری صادر کرده و قابلیت استفاده دارد.
همچنین موسسه مالی اعتباری رسالت، برای کاهش ریسک نکول (عدم بازپرداخت وام)، فعالیت هایی در زمینه اعتبار سنجی افراد صورت داده که از نظر نگارنده، پیشرفته ترین در این زمینه هست.