این شکاف چرا و به چه دلیلی هنوز وجود داره؟ توزیع امکانات پایه‌ای به نظر نمیاد این همه نامتوازن باشه، حداقل در عصر گوشی‌های هوشمند و اینترنت قابلیت عدالت آموزشی باید بسیار بالاتر رفته باشه. ولی ظاهرا اینطور نیست. آیا این شکاف صرفا به عدم توزیع امکانات برمیگرده؟ آیا شرایط متفاوت زندگی، سبک تدریس، و حتی امکان دستیابی به سئوالات مشابه کنکور (نه لزوما تقلب) میتونه در این امر دخیل باشه؟
زمانی یک دلیل مهم این اختلاف بنظرم فقر اطلاعات راجب کنکور بود که توی اون پنج شش تا استان کمتر بود اما الان موضوع مهمتر میتونه جو باشه.
مثلا درسته که امروزه همه جا امکانات جدیدی مثل آزمون آزمایشی و مشاور و فیلم و غیره هست ولی به طور مثال مشاورهایی که توی تهران هستن تجربه و رتبه های کنکور خودشون نسبت به مشاورای کاشان خیلی بهتر بوده و کیفیت این امکانات جدید همه جا یکسان نیست. (میتونین آمار یزد رو با بعضی مراکز استان با امکانات خیلی بیشتر مقایسه کنین)
مسئله ی دیگه جو رقابتی توی اون مدارس و اون شهرها هست. توی یه شهری رقابت برای رتبه ی سه رقمی آوردن هست و یه شهری برای تک رقمی! این خیلی روی عملکرد داوطلب تاثیر میذاره. تجربه شخصی: من خودم در دوران راهنمایی معدلم هرسال بیشتر از سال قبل میشد و دقیقا به اندازه ی ده صدم بیشتر از نفر دوم به این دلیل که هر سال رقیب جدی تری وارد کلاس میشد! جالب بود دوستم که سال سوم معدلش کمتر از من شد، معدل سال اول و دومش از من بیشتر بود!
این موضوع مستقل از اطلاعات موجود توی فضای مجازی راجب کنکور هست مسئله ی مهمتر انگیزه ی بکار بردن و عملی کردن این اطلاعات هست.
حس میکنم شبیه همون مسئله هست که چرا پولدارها پولدارتر میشن و بی پول ها بی پول تر!
آمارهای قبولی کنکور نشون میده سال به سال شکاف آموزشی بین 4-5 استان با بقیه کشور بیشتر و بیشتر میشه. حتی در همین استانهای پیشتاز بین مدارس دولتی و غیردولتی هم یک شکاف بزرگی در حال ایجاد شدن است.
مسئله مهم اینکه کنکور اساسا سنجش تکنیک تست زنی است. به عبارتی کنکور هیچ مبنای علمی ندارد و اصولی به دنبال سنجش علم و قدرت تحلیل علمی افراد نیست بلکه به دنبال جذب کسانی است که باسرعت تست میزنند (در خصوص تاثیر مخرب کنکور در علم و علم‌جویی در دانشگاه‌ها میتوان کتابها نوشت). متاسفانه این روند تا سطوح بالای آموزشی آکادمیک ادامه پیدا میکنه.
بگذریم ، نکته اساسی اینکه تست زنی مجموعه‌ای از فنون است. به همین دلیل با کمک کلاس و مربی مناسب میتوان تکنیکهای تست زنی را آموزش داد و در نتیجه یک فرد به رتبه بالایی در کنکور دست پیدا کنه. در مقابل در سایر مناطق چنین مربیانی برای آموزش تکنیکهای تست زنی وجود ندارند به همین دلیل شخصی ممکنه در حل مسائل فیزیکی مهارت داشته باشه ولی این مهارتش به کار نمیاد چون کنکور برای سنجش علم و قدرت حل مسئله نیست. باید از تکنیکهای تست زنی برای افزایش سرعت استفاده کنه.
با تداوم کنکور پیشنهاد من اینکه از سال دوم دبیرستان کتب دبیرستانی به آموزش اصول و تکنیکهای تست زنی بپردازند و عملا حل روتین و نرمال مسائل رو از مباحث درسی حذف کنند و معلمین ملزم به آموزش تکنیکهای تست زنی شوند. اینجوری حتی نبود امکانات و مربیان و مراکز آموزش تست زنی ، باعث ایجاد شکاف بین چند استان رده بالا و مابقی استانها نمیشود.
به نظرم منشاء این شکاف که کم کم داره به گسل(شکافی که بین دو لبه اختلاف ارتفاع باشد) تبدیل میشود، خود «کنکور» است! مهمترین راهکار حذف مدارس تیزهوشان میباشد. در ابتدا خانواده‌ها (مادران) با توجه به اینکه از نحوه رشد فرزندان معمولا کمتر آگاه هستند، به این تراژدی دامن میزنند. عامل مهم دیگر که اقتصادی است و خانواده آینده فرزند را در قبولی بعضی رشته ها تضمین شده میبیند، دست به دست هم داده و بازار مدارس غیرانتفاعی را پُر رونق و قویتر میکند و گسل مذکور را بوجود می آورد!
تجربه بنده در این مورد نسبتا خوب است و حضورتان عرض کنم که با توجه به اینکه از مقطع ابتدایی تحصیل دخترم حواسم به این موضوع بوده است، تا سال تحصیلی پیش رو که به مقطع دهم وارد میشود تا حدودی توانسته‌ام بر آسیب‌های اجتماعی این مهم اشراف یابم ولی هرچه به این هیولای مخرب نزدیک می‌شویم، عکس العمل سخت و سخت‌تر میشود! زیرا متغیرهای مطرح شده صورت مسئله در نهایت برای کاهش این اختلاف ناکارآمد می‌شوند.
به عقیده من همفکری در این حوزه که قطعاٌ تجارب زیادی در این خصوص وجود دارد، از واجبات است.
به این دلیل که هر سال رقیب جدی تری وارد کلاس میشد! جالب بود دوستم که سال سوم معدلش کمتر از من شد، معدل سال اول و دومش از من بیشتر بود!