ویلا های مدرن از سال های 1990 در اروپا و آمریکا همه گیر شد. سبک معماری این خانه ها به شکلی هستند یک فضا باز بزرگ در وسط خانه قرار دارد. فضا های دیگر خانه اغلب کوچک بوده و به صورت کلی از فضای اصلی تفکیک نشده اند. از این رو از فضای باز وسط می توان به کل خانه اشراف داشت. امروزه طراحی این نوع خانه/ ویلا در ایران به چشم می خورد. اما از نظر شما این نوع طراحی با فرهنگ ما سازگار است؟
جواب قاطعانه نه هست. تجربه مشابه، پنجره های تمام قد هست که در آپارتمانها باب شده. این پنجره ها امکان نورگیری خیلی بیشتری میدن، ولی برای فرهنگ اروپائی یا آمریکائی که خیلی روی دید از بیرون حساس نیستن، مناسب هست. توی ایران تمام روز پرده کشیده شده و تنها اثری که داره اینه که در برابر باد خونه رو ضعیفتر میکنه چون به تدریج درزهای زیادی توش پیدا میشه. وقتی فرهنگ اهمیت به فضای خصوصی برقرار هست، باید عاقلانه ساخت و ساز کنیم.
با مثالی که @yousef زدند، این نکته به ذهنم اومد که مدیریت مصرف انرژی این خونه ها هم احتمالا دشوارتر خواهد بود، آیا دنیای مدرن راه حلی برای این مساله داره؟
دیگه اینکه، به جز اشراف، اشراف یا معمارهاشون، چه دلایل و توجیهاتی برای این سبک ساخت داشتند و دارند؟
یه تجربهی قدیمی: مادربزرگم یه موقع از خونهی پدریشون تعریف میکردن و چیزی که میگفتن یه حیاط بزرگ بوده که دور تا دورش فضای ساخته شده و اتاقهای مختلف بوده (مثلا اتاقهای زمستونی و اتاقهای تابستونی). حیاط از شمال به جنوب کشیده شده و فضای زمستونی طوری بوده که از نور آفتاب بهترین استفاده رو میبرده (رو به شرق) و در ضمن درزهای کمی داشته (پنجره زیاد نداشته) و فضای تابستانی برعکس. فضای تابستانی زیرزمین هم داشته که چون آفتاب هم نمیخورده حسابی خنک بوده.
وسط این دو قسمت هم حیاط و فضای باز بوده.
حالا شما منظورتون از ویلاهای مدرن چنین دیزاینی از خونه و حیاط هست؟ یا چیز دیگه؟
این مسائل صرفا تقلید هست. هر نوع ساخت و سازی عموما خوبیها و بدیهای خودش رو داره. بسته به محیط، فرهنگ و سطح کیفی قابل دسترسی به واسطه هزینه، این مزایا و معایب کم و زیاد میشه. معمولا کپی برداری محض از سوی مهندسهای بی سواد هست که این پدیده های معماری مدرن رو به وجود میاره.
تجربه من از چند آپارتمانی که عوض کردم، این بوده که سازنده و طراح ابتدائی ترین ساختارهای معمولی رو بلد نبوده ولی طرح مدرن اجرا کرده روی آپارتمان. نمونه عجیب توی زنجان (مجتمع البرز) این بوده که جای بخاریهای در دورترین نقطه از پنجره ها بود ولی شکل بیرونی و پنجره تمام قد گذاشته بودن.
در این مورد بخصوص، معمولا حتی قشر روشنفکر هم در ایرانی وقتی پای عمل به میان میاد، براساس ذهن سنتی عمل میکنه و فضای خصوصی براش خیلی مهم هست. البته شاید نسلی که در این نوع محیط بزرگ بشه، فرهنگ اون رو پیدا کنه.
من که اصلا نه ویلا و نه خونه های امروزی اعم از آپارتمانی و …رو قبول ندارم.همه تبدیل شدن به خونه های باز که هیچ حریمی برای خودشون ندارند.خونه های هر منطقه ایران با منطقه جغرافیاییش ساخته میشده.مثلا خونه های کاشا و یزد با خونه های تبریز و خونه های بوشهر با خونه های مشهد کلی فرق داره و هیچ کدوم شبیه هیچ کدوم دیگه نیستش.حتی تو اروپا هم هر کشور سبک و سیاق خودشو داره.
ما باید بر اساس سلیقه و میزان کاربردی که میخوایم برامون داشته باشه خونمون رو بسازیم و برای خودمون آسایش و آرامش رو فراهم کنیم نه اینکه مداوم شکل خونه ها رو تغییر بدیم.
یعنی همش به ظاهر و نما و دید فکر میکنیم عاقبتش رو خبر نداریم.