بعضی از دوستان که در بورس سابقه‌ی خوبی دارن، میگفتن که بورس ایران زیاد از قوانین ریاضی پیروی نمیکنه و دستکاری و در ضمن تفکر جمعی[1] درش تعیین کننده س. این گزاره تا چه حد درسته؟
و تا چه زمانی میشه به تحلیل‌های تکنیکال اتکا کرد؟
منظورم رفتار گله‌ای هست. ↩︎
من رفیقی داشتم که ، سابقه خوبی تو بورس داشت ، بهش گفتم چطوریه میشه کاری کرد ؟ گفت باید گروه های مختلف و بشناسی یعنی فقط نرم افزار و این چیزا نیست ، بعضی از شرکت ها از دستی بورس و دست کاری می کنند تا یکسری ها سود کنند و یکسری ها ضرر.
در کل می گفت بورس دست افرادیه که شرایط طوری تنظیم می کنند که مثلا ارزون بخرند تا بعد گرون بفروشند.
به ایران خوش آمدید
بورس ایران بورس اوراق بهادار هست و بورس اوراق بهادار با بورس ارز یا بورس کالا خیلی تفاوت داره .
اصلی ترین تفاوت بورس اوراق بهادار ایران با بازار های بزرگ تر بورس ارز مثل فارکس یک طرفه بودن اونه . یعنی شما یه سهام رو به ریال میخری و بعد از یه مدت مجدد به ریال میفروشی و این یعنی شما روی روند صعودی فقط با خرید میتونی سود کنی و تو یه روند نزولی با فروش میتونی سود کنی ( یا برعکس بسته به شرایط ) . منتها تو بازاری مثل دلار به یورو شما در شرایط مناسب هم رو فروش سود داری هم رو خرید .
مورد دیگه ای که کار تو بورس ایران رو کمی سخت میکنه وجود صف خرید و فروش هست . یعنی معامله شما به طور آنی انجام نمیشه . تصور کنید قیمت یه سهم خوب شده و همه یک دفعه فروش میزنن تا سود کنن . در نتیجه تعداد زیادی فروش روی اون سهم انجام میگیره و این فروش ها تدریجی انجام میشه که نتیجه اون پایین اومدن ارزش سهم هست . حالا شما تصور کنید که شانس بدی داشته باشید و سفارش فروش شما تو صف فروش آخر باشه . در نتیجه تو پایین ترین قیمت سهمت به فروش میره و سود کمتری عایدت میشه
در کل این که بگیم نمیشه تکنیکال تحلیل انجام داد حرف غلطی هست . حتی رفتارای احساسی صاحبان سرمایه یا حتی یک خبر بد از قبل خودش رو میتونه توی نمودار نشون بده و این زیبایی تکنیکال هست .
این دو جمله برام خیلی جالب و سوال برانگیز بود: یعنی چی؟ برداشتم اینه که یه جورایی «نمودارها هستن که احساسات بازار رو شکل میدن». این طوره؟
با ترکیب بنیادی و فنی میشه به مطلوبیت رسید، اتفاقاً نوسان‌گیرها معمولاً روی بعضی الگوها سودهای خوبی میکنن ولی از اون‌جایی که بورس و اقتصاد ایران تابع دولت و مسائل سیاسیه، چندان روی بنیادی هم نمیشه حساب کرد. نمونه‌اش این‌که 80 درصد پرتفوی من روی فلزات اساسی بود و با تحریم ترامپ به‌شدت ریخت.
در واقع این قضیه 2 طرفه هست . هم نمودار ها رفتار رو شکل میدن و هم احساسات بازار هستن که تو نمودار اثر میزان .
نمودار و تحلیل ها یه زبان مشترک هست بین معامله گر ها و در واقع معامله گر ها با خرید و فروش در الگو های مختلف تا حدودی بازار رو کنترل میکنن و روی روند ها تاثیر میزارن . منتها بخش عمده ای از تغییراتی که در نمودار وجود داره افراد مبتدی که احساسی خرید و فورش میکنن یا نهنگ ها ( سرمایه گذار ها با پول خیلی زیاد یا صاحبان اصلی سهام ) به وجود میاد و این جور تغییرات از کنترل معامله گر های تکنیکال خارج هست منتها باز هم قابل پیشبینی هست .
سعی میکنم یه مثال ساده بزنم که چطور میشه احساسات رو از روی نمودار تشخیص داد :
یکی از الگو های معروف تو بازار سرمایه که اکثر اوقات رشد یا نزول رو میتونه درست تشخیص بده الگوی سر شانه روی نمودار هست … من الگوی سرشانه ای که منجر به صعود میشه رو مثال میزنم .
تو این الگو بازار اول شروع میکنه به فروش سهم . بعد قیمت به نقطه ای میرسه که برای معامله گر ها جذاب میشه و افراد شروع میکنن به خرید مجدد سهم ( first shoulder ) این میل به خرید باعث میشه که قیمت بالا بره و وقتی قیمت به خط مقاومت میخوره (neckline) تحلیلگر های حرفه ای و اشخاصی که سهم رو تو first shoulder خریده بودن شروع به فروش میکنن که سود عایدشون بشه . و همین باعث یه ریزش با شیب زیاد میشه که همین موضوع معامله گر های تازه کار رو میترسونه و باعث میشه قیمت به کف حمایتی بخوره (Head) وقتی قیمت تو نقطه head قرار داره باز قیمت برای تعداد بیشتری معامله گر جذاب میشه و یه موج خرید شروع میشه که دوباره این موج خرید در خط neckline تبدیل میشه به فروش . ولی موج فروش دوم حمایت نقطه Head رو رد نمیکنه و از اون بالا تر هست در نتیجه این یعنی بازار تمایلی به فروش بیشتر این سهم نداره و تو روند صعودی بعدی به احتمال زیاد خط neck شکسته خواهد شد .
نمودار ها بازار رو دقیقا از نظر روانی برسی میکنن . در واقع تحلیل تکنیکال طمع و ترس افراد رو تبدیل کرده به الگو های ریاضی و قابل پیشبینی .