مقدمه:
چندسال قبل به یکی از اساتید ادبیات گفتم: نظر شخصی من اینه که اگه آقای ایکس امروز زنده بود و می‌خواست فلان داستانش رو منتشر کنه، احتمالاً ناشر، اونو از دفترش مینداخت بیرون!!!
استاد محترم به جای دقت به عبارت «نظر شخصی من» متاسفانه رگ‌های گردنش زد بیرون و قضیه نزدیک بود ناموسی بشه! خدا رحم کرد بهم.
نمیدونم این حجم تعصب بر روی یک اسم یا یک شخص از چه چیزی نشات میگیره.
توضیح مهم:
کاری به آقای ایکس و ایگرگ ندارم. اجازه بدین اسم شخص خاصی رو نبرم. ضمن اینکه همه می‌دونیم که امروز، اگه بخوای سنگ رو به طرف کلاغ پرت کنی، می‌خوره به یک سلطان… یا پدرِعلم… ! بنابراین منظور به هیچ شخص خاصی نیست.
اصل سوال:
همچنان اعتقاد دارم، همین امروز، افراد گمنام زیادی هستن که قلمشون در داستان‌نویسی، بسیار جذاب‌تر و قوی‌تر از ایکس و ایگرگ‌هاییه که حتی با القاب پدر داستان‌نویسی هم ازشون یاد میشه.
به نظر شما عامل تاریخ تولد در این شانس بزرگ چقدر تاثیر داره؟
عامل تاریخ تولدی رو که شما مطرح کردین به نظرم از دو جنبه قابل بررسیه…
۱_ یکی اینکه مثلا ما میگیم یه سری از دانشمند ها توی زمان خودشون مهجور بودن… مثل گالیله… پاتیا… نیچه… اشو و…
این آدما حرفایی زد که با فرهنگ و باورهای دوران خودشون تناسبی نداشته و به همین دلیل بهشون ظلم شده…
۲_ یکی دیگه همین محدودیت های سنی ای که میذارن… مثلا(البته الان رو دقیق نمیدونم ولی قبلا اینجوری بوده) تربیت معلم محدودیت پذیرش سنی داشته…
به نظرم این قضیه یه جاهایی باید منتفی بشه…
در مورد اون مطلبی که گفتین مثلا ما به کسی مثل رودکی میگیم پدر شعر فارسی… برو شعراشو بخون… خیلی جاها میگی این دیگه چیه چقدر ساده… چقدر مسخره… ولی اینو باید در نظر گرفت ارزش این آدم ها و کارهاشون به خاطر اینه که بنیانگذار بودن و استارت کار رو زدن… طبیعیه که به مرور زمان افراد با ادامه دادن راه اونها و ایده گرفتن از چیزهای مختلف آثار قوی تری رو خلق کردن… الان شعرای شاملو و اخوان ثالث از شعرای نیما که پدر شعر نوئه معروف تر و شناخته شده ترن…
در حدی که من می‌فهمم ، خیلی تاثیرگذاره. اینقدر که شاید اغراق نباشه که بگیم کلیت زندگی ما از زمان و مکان تاثیر می‌پذیره. مثلا عامل متولد شدن در کجا و در چه زمانی بدون شک در مسیری که فرد باید طی کنه تاثیر میگذاره. نمیشه گفت من نوعی اگه سال 1250 ش. یا 1350ش. به دنیا بیام هیچ فرقی برام نداره و همین مسیری که دارم رو پیش میگرفتم (از نظر استعدادی که شاید در خودم کشف کرده بودم.) حتی اگه استعداد من در یه چیز (مثلا ادبیات) در هر دو زمان به یکسان قوی باشه ، احتمالا موفقیت من در هر دو زمان یکسان نیست.
به همین میزان کجا متولد شدن ما نیز تاثیرگذاره. به همین دلیل همونطور که گفتید ممکنه یک نویسنده نابغه ظهور پیدا کنه اما در زمان و مکان بد. نتیجه ممکنه همان دستنوشته‌های خودش نیز از بین برود.
دقیق نمیدونم ایا این مسئله میتونه درست باشه یا نه ، اما نظر شخصی من اینکه حتی تحولاتی که در مکان و زمان پیش و پس از تولد و مرگ فرد رخ میده ، میتونه روی یادگاری‌هاش _ کتاب ، نظریه ، فیلم یا موزیکی که ساخته _ تاثیر بگذاره. مثلا بعد مرگ به شهرت برسه ، بعد مرگ ناگهان به عنوان یک کودن در موضوعی که نمونه بوده شناخته بشه. (تاثیر و تاثراتی که ممکنه رخ بده بدون در نظر گرفتن این نکته که افراد جدید ، میتوانند جای افراد قدیم رو بگیرند.)
در مورد اون مطلبی که گفتین مثلا ما به کسی مثل رودکی میگیم پدر شعر فارسی… برو شعراشو بخون… خیلی جاها میگی این دیگه چیه چقدر ساده… چقدر مسخره… ولی اینو باید در نظر گرفت ارزش این آدم ها و کارهاشون به خاطر اینه که بنیانگذار بودن و استارت کار رو زدن
دقیقاً همینطوره؛ و چه بسا سختی‌هایی هم در راه این اندیشه و حرکت متمایزشون متحمل شدن و همین، کارشونو ارزشمندتر میکنه. منم مخالف احترام گذاشتن بهشون نیستم، ولی آیا این موضوع باید باعث بشه که هیچکس به خودش اجازه نده روزی بتونه از اون بهتر بشه؟
در مورد شعرنو، مثال بسیار خوبی زدین. منم موافقم
حتی اشعار شعرای بعد از رودکی هم بسیار بهتر دیده شدن (مثل حافظ و سعدی و مولوی)
خودم از زبان یکی از بزرگترین فلاسفه معاصر کشورمون شنیدم که [تلویحاً] ضمن احترام به ساحت بزرگانی مثل ابن سینا و مولوی و … تاکید داشتن که این احترام نباید تبدیل به بُت بشه و خیلی‌ها می‌تونن از اونها بهتر بشن و آثار ارزشمندتر (و نه حالا الزاماً ماندگارتری) رو به جامعه تحویل بدن .
برگردیم سر اصل موضوع:
اشاره‌ام به نویسندگی فقط یک مثال بود. بذارین بازتر کنم موضوع رو:
در حوزه آواز و موسیقی: خیلی جوان‌ترها هستن که هم سوادشون از آقای ایکس بالاتر و هم صداشون بهتره. اما متاسفانه دیده نمیشن یا برای دیده‌شدن، باید صدها برابر آقای ایکس سختی بکشن
در حوزه جراحی: آقا یا خانم ایکس رو درنظر بگیرین که به عنوان پنجه طلایی شهر خودش معروفه و مطبش غلغله هست. اما در کنارش جراح جوانتری هستن که هم علمش و هم سرعت عملش نسبت به جراح پیشکسوت، بالاتره و درنهایت هم خروجی خیلی بهتری رو تحویل میده. اما تو مطبش مگس پر نمی‌زنه!
همینطور در حوزه وکالت
و خیلی حوزه‌های دیگه
منظور اصلیم تفاوت در تاریخ تولد افراد بود که متولد شدن در 30 یا 40 سال قبل چقدر کارمون رو راحت‌تر میکرد! :
