تئوری توطئه به دسیسهگری اشاره داره، در واقع به این مفهوم که افراد به شکل ظاهری و رسمی وقایع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی باور و اعتقاد ندارند.
شفاف سازی درست حاکی از درک مناسبی از علم روابط عمومی و ارتباطات هست. در این موضوع استفاده بجا از ابزار اطلاع رسانی معتبر اهمیت زیادی دارد.
با این مقدمه کوتاه میخوام به این معضل در جامعهمون بپردازیم:
در سالی که رو به اتمام هست، با حوادث طبیعی و غیرمترقبه زیادی در کشورمون مواجه بودیم. از آتش سوزی و زلزله بگیر تا تصادف کشتی. در همهی این حوادث هم تعدادی از هموطنانمون رو از دست دادیم. از آتش نشانهای وظیفه شناس و مردم عادی تا دریانوردان سختی دیده.
بعد از همهی این حوادث قسمتی از جامعه ایران در نقش دنبال کننده و ابرازگر توطئههای مختلف از انواع مختلف بودن:
عمدی بودن آتش سوزی پلاسکو (دربارهی روزهای پس از رخ دادن این حادثه، شایعهای در میان مردم پخش شد با این محتوا که سازمان مالک ساختمان خودش و به صورت عمدی این کار را صورت داده)
عمدی بودن آتش سوزی نفتکش سانچی (در یکی از تلخترین حوادث هم تئوریهای مختلفی مطرح شد، از دلایل چینیها برای خاموش نکردن آتش تا ارسال محموله نفتکش برای کره شمالی و نقش آمریکا در این حادثه)
البته این تئوریها در هرکجای دنیا در بین مردم دست به دست شده و تاثیر خودشون رو میذارن. مخصوصاً زمانی که فشار افکار عمومی و سازمانهای مستقل منجر به کشف و اعلام حقیقت میشه.
منتها تناقضی که در کشور باعث رشد تئوریهای نابجا و کاهش اعتبار تحلیلگری و منتقد بودن شده، تعداد زیاد بوجود اومدن آنهاست. دلیل این تعدد رو من در کمبود و نقص سیستم روابط عمومی کشور میدونم، که باعث مشکلات عدیدهای هم شده. مثلاً گسترش عدم اعتماد در سطح وسیع!
شما چه جزییاتی رو برای تحلیلهای مناسب و اصولی، که منجر بشه به قسمتی از حقیقت دست پیدا کنید، مدنظر قرار میدین؟
من یه مدت خیلی درباره تئوری توطئه در اینترنت سرچ کردم و اصلا نمی گم الان حرف من سنده اما از چیزایی که دستگیرم شد یه چیزو خیلی خوب فهمیدم. تا زمانی که رسانه های ملی همه چیز رو به شکل دیگری نشون می دن و واقعیت ها رو به میل خودشون تغییر می دن تئوری توطئه به راحتی در جامعه ریشه دار تر می شه. چون یک منبع و مرجع موثق برای بیان حقایق وجود نداره. رسانه های دیگه در ماهواره و شبکه های اجتماعی به راحتی می تونن به گسترش این تفکر کمک کنن. خصوصا که جامعه ایرانی یک جامعه زنانه است و اکثر مردم بر اساس احساسات در اون تصمیم می گیرن و نه بر اساس منطق و تفکر.
برای کشف تئوری توطئه نمیشه موضوع رو یک وجهی بررسی کرد.
بنظرم این یکی از مهمترین مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد
چراکه در صورت بروز توطئه احتمال درگیر بودن صرفا یک طرف در عملیاتی سازی چندان زیاد نیست.
از طرفی وجود این تفکر در مردم نشان دهنده این است که مردم معتقدند سیاسیون و قدرمندان حاضرند هر کاری برای نیل به اهداف خود انجام دهند. هیچ تفاوتی هم بین قدرمندان و انواع قدرت و جبهات سیاسی قائل نیستند.
در ذهن شخص بنده بروز تئوری توطئه در خصوص وقایع بسیاری نمود پیدا میکنه که این روز ها بیشتر حول محور سوریه ، یمن ، لیبی و قطعا کشور خودمون میچرخه که البته در خصوص ایران کمی جنسش متفاوت هست.
دلایل بسیاری برای بروز چنین تفکراتی وجود داره و البته نمود هایی هم در برخی موارد تاییدش میکنه.
برای مثال حشد الشعبی که بابت تحدید ایران پایگاه های آمریکایی در عراق رو محاصره میکنه آیا اگر از طرف ایران دستوری بگیره کار دیگری انجام نمیده؟
خب حالا شما اگر یک آمریکایی باشید و بشنوید حشد الشعبی فلان کار رو کرده اول به چی فکر میکنید؟ قطعا ایران بهش دستور داده
یا وقتی تسلیحات برخی گروه های تروریستی کشف میشه و در میاد اینها برای فلان کشور هست ، همینطور وقتی میبینید افراد این گروه تروریستی آموزش چندان نظامی ندارن و صرفا هم نظر در باور های فرامادی هستند ، یا زمانی که مشاهده میکنید یک گروه تروریست بدلیل صحبت های بی سر و ته مبنی بر بشر دوستی مورد حمایت قرار میگیره و یک مرد دلیر با انگیزه دفاع از خانواده ، خاک و گذشتش ،حیوان و تروریست نامیده میشه! آیا شما به این فکر نمیکنید که این ماجرا کاملا جهت دار هست؟
در خصوص برخی موارد مثل زلزله کرمانشاه که آنچه مطرح شد رو بنظرم باید در طبقه شایعات دسته بندی کرد تا تئوری پردازی . یکی از همین شبکه های عزیز فعال در ماهواره میگفت موشک سپاه تو انبار های زیر زمینیش منفجر شده!!!اگر با سجیل 2 مستقیما کرمانشاه رو میزدند هم انقدر تخریب نداشت . هارپ هم که معرف حضور همگی هست .
جهت دهی به اتفاقات از طریق تئوری توطئه بصورتیست که براحتی برای مخاطب و مردم عامه قابل درک نباشه. برای مثال من وقتی میبینم از داعش تجهیزات آمریکایی پیدا میکنند که کد تولید و سریال و نشان داره به این هم فکر میکنم که خب اگر آمریکا داده احمق بود که علائم رو حداقل پاک نکرده؟ اگر قرار است به توطئه فکر کنید تا حدامکان تمام جوانب را در نظر بگیرید.
چون ممکن است الان کسی در حال سوء استفاده از دشمنی موجود میان ما و آمریکا باشد (حرفه ها ، داعش که بچه آمریکاست ، ولی در کل تک بعدی نگاه نشه )
برای تحلیل تئوری توطئه عموما باید به سمت پیچیده ترین حالت ممکن حرکت کنید و شاید عدم باور مردم آمریکا در خصوص حادثه 11 سپتامبر هم از این موضوع نشعات میگیره. خیلی ساده دولت و رسانه ها قصد دارند بگند این کار یه گروهک تروریستی بوده. اونم القائده !!! با توجه به اینکه اگر توان عملیاتی این گروهک رو مورد بررسی قرار بدین متوجه میشید که امکان تسلط بر هواپیما اون هم بصورت مستقیم و از طریق خلبان برای این گروهک ممکن نبوده ، و دلایل دیگری هم وجود دارند. برایی مثال یکی از مواردی که بشدت اعلامات دولتی در خصوص القائده رو رد میکرد خالی بودن برج در روز حادثه از جمعیت یهودی بود . این یکی از دلایل پایه بود که کشور هایی مثل ایران گفتند اسرائیل مسئول این حمله است و …
متاسفانه در خصوص تحلیل سیاسی و مدل های تفکر تحلیلی سیاسی منبع خاصی پیدا نکردم که بدرد بخور باشه و لینک کنم. پیشنهاد خودم هم این هست که در این موارد خیلی به محتوای اینترنتی اکتفا نکنید و مطالب مشروح در قالب کتاب ها و مقالات مورد بررسی قرار بدید.
تئوری توطئه در ایران وجود دارد(توطئه داخلی)؟ بنظر من بله ، ما مشخصا میبینیم طرفین قدرت در ایران بایکدیگر درگیر هستند ، این گروه ها در جلوی چشم مردم یکدیگر رو تخریب کرده و احترام و اخلاق حرفه ای را نادیده میگیرند. با توجه به این مورد میتواند وجود تئوری توطئه را در ایران تا حدودی واقعی دانست.
توطئه چه مزایای میتواند داشته باشد؟ یا برای دستیابی به منافع است ، یا برای کوتاه کردن دست طرف مقابل از منافعی ، یا برای قدرت نمایی است یا برای تضعیف قدرت حریف ، یا برای ایجاد مسیر فکری باز است و یا برای مشغول کردن افکار برای ایجاد یک مسیر باز . ( اگر مورد دیگری به ذهنتون میرسه بگید ، نوشته من داره طولانی میشه )
پس با اخلاق و کرداری که از طرفین قدرت در ایران سراغ دارم به تمام دلایل بالا میتوانند توطئه ای بر علیه همدیگر سامان دهی کنند. این توطئه قطعا جان کسی را میگیرد؟ خیر، مثل فیلما بهش نگاه نکنیم ، توطئه حالت ها و انواع مختلفی داره. کشتن افراد با نقشه ، هرچقدر هم ماهرانه، میتونه مشکل ساز بشه و کار هر کسی نیست