الان توجیه اقتصادی داره که بعضی آدما وقت بذارن جوک بسازن برای شبکه‌های اجتماعی یا صفحه‌های اینترنتی و با افزایش کاربر کسب درآمد کنن؛ اما در گذشته چی؟ یادمه قبلاً هم این برام سؤال بود که آیا افراد یا گروه‌هایی هستند که جوک‌هایی که بین مردم رد و بدل میشه رو میسازن و بابتش پول می‌گیرن، حتی تو جوک‌های سیاسی یا قومیتی تصور و توهم توطئه هم داشتم.
نظرتون چیه؟ سرمنشأ جوک‌هایی که بین مردم رد و بدل میشد و میشه کجاست؟
گمان من اینه که اون قدیم ها که ابزار ارتباطی نبود توسط آدمای خوش ذوق پایه ش گذاشته میشد (مثل اساتید طنز / کمدین ها / و افراد شوخ طبع ) و بطور طبیعی توسط افراد دیگه شاخ و برگ داده میشد
بیشتر جوک هایی که به صورت مدون از گذشتگان موجود هست بعضا پاستوریزه نبوده و بیشتر به وسیله ی شعرا در کتاب ها نگارش میشده که بعضن به این دسته اشعار هذلیات گفته میشد و شعرای به نامی در این صنعت بودن مثل عبید زاکانی، ایرج میرزا، قدسی یزدی، میرزاده عشقی و… و البته شعرای بسیاری مثل سعدی بخش هایی با نام هزلیات دارن.
یادمه زمانی که شبکه های اجتماعی نبود مردم از حافظه خودشون استفاده میکردن برای انتقال جوک و لطیفه ها. و هر فرد که روابط بیشتری داشت جوک های بیشتری هم بلد بود. البته نشریاتی هم بودن که لطایف زیبایی رو انتشار میدادن مثل گل آقا. کمی بعد تر با اومدن تلفن همراه و قابلیت پیام کوتاه مردم جوک ها رو به صورت پیام کوتاه برای هم میفرستادن و واژه ای در اون زمان استفاده میشد به نام ترمینال، ترمینال کسی بود که ابتدای روز یک جوک رو برای 20 نفر میفرستاد و در بین اون 20 نفر هر کس ممکن بود جواب فرد رو با یک جوک دیگر بده ترمینال وظیفه داشت که جوک رو برای 19 نفر دیگه بفرسته و این حلقه اونقدر ادامه داشت که ترمینال فلک زده کلی پول خرج کرده بود. روز بعد نوبت فرد دیگه میشد که ترمینال بشه و انجام وظیفه کنه. با فراگیر شدن اینترنت و اومدن شبکه های اجتماعی هزینه ها کاهش پیدا کرد و نقشی به نام ترمینال مثل سابق نشد و ترمینال ها تبدیل شدن به گروه های وایبری و بعتر تلگرامی.
با این مقدمه ی مفصل بریم سر جواب سوال شما، جوک ها به دلایل مختلف ساخته میشن بخشی به دلیل خنداندن سایرین و بخشی در زمانی ساخته میشن که استفاده از لحن جدی موجبات کدورت رو فراهم میکنه یا خطر خشم سیاسی رو به همراه داره، که در جوک های سیاسی میبینیم هرچه یک جامعه بسته تر باشه و همینطور مردم خلاقتری داشته باشه از لحاظ ادبی، جوک های سیاسی ناب تری هم داره. به نظر من معمولا فرد سازنده ی جوک حداقل یکی از این 2 شزط رو داره، یا مهربانه و خندودن دیگری براش لذت بخشه، یا دغدغه داره و به نظرش میاد که اگر مشکلی رو در غالب طنز و به صورت پررنگ رائه کنه تاثیر بیشتری داره. حالا بعضی افراد هستن که کمی هم دیدگاه اقتصادی دارن و میتونن از این ویژگی ها استفاده کنن تا در آمدی هم داشته باشن. در مورد جوک های قومیتی نظر من اینه که هرچه یک اقلیم تعداد اقوام بیشتری رو شامل بشه جوک های بیشترب هم درش رواج داره و در نظر داشته باشین هرچه یک قوم حس ناسیونالیستی بیشتری از خودش نشون بده سایر اقوام اون اقلیم براش جوک های بیشتری میسازن.
ریشه جوک های درست برمیگرده به بیان مشکلات خود جامعه به زبان خنده‌دار که خواننده رو در نهایت به فکر وا داره.
یکسری جوک ها هم از نباید ها ساخته میشه. مثلا شوخی با شخصیت های سیاسی یا دینی.
یا شوخی کردن با چیزای مبتذل
یکسری جوک ها هم از حقارت میاد. برای مثال جوک های قومیتی یا اونایی که برای مسخره کردن جنس مخالف هستن. درواقع این جوک ها نشونه ضعف شخصیتی و کمبودهای فردی و اجتماعیه
یکسری هم جوک های بی معنی و سراسر خزعبل هستن که برای برخی خنده‌دارن