جمیز مک‌گرگور بُرنز[1]، اندیشمند سیاسی، میگه «رهبری یکی از معمولترین و در عین حال مبهم‌ترین پدیده‌های روی زمین هست».
رهبری چیز عجیبیه. نه فقط برای افراد مختلف، معنای متفاوتی داره، بلکه در وضعیتهای متفاوت ابعاد و شکلهای متفاوتی به خودش می‌گیره.
این وضعیت رو در نظر بگیرین: پِت، یکی از دوستان شما که باهاش گپ و گفت دارین، بهتون میگه: «کار کردن با تیم طراحی فلان شرکت، تجربه کاری عالی‌ی واسه من بود. من از این تیم خوشم میومد، چون دریک، رئیسم، خیلی خوب تیم رو رهبری می‌کرد».
حالا در یه لیست، خصوصیات رهبری بهتون داده شده. اگر شما میخواستین «دریک» رو به عنوان یه رهبر خوب، توصیف کنین، از کدوم خاصیت استفاده می‌کردین؟ جواب به این سوال در زمینه تیم موثر رو بعد از لیست آوردیم ولی قبلش به عنوان تمرین، مهمترین خصوصیاتی که از نظر خودتون مهم هست رو مشخص کنین تا ببینین چقدر با جواب همخوانی داره.
لیست خصوصیات محتمل برای یه رهبر
- مهارت ارتباطی
- خلاقیت
- محبوبیت
- مهارت مربی‌گری
- دانش وسیع
- توان ساخت یک هدف، آرمان و روش مشترک برای تیم
- مهارتهای انگیزشی
- تسهیل‌گری روابط بین افراد
- تجربه عمیق
- مهارتهای جهت‌دهی و سازمان‌دهی
- اقتدار
- توان الگو بودن برای اعضای تیم
- اعتقاد عمیق به هدف و توانایی تیم
- حامی اعضای تیم بودن
- شجاعت
- ذهن باز داشتن
- تصمیم‌گیری با بینش
- افق دید بلندمدت
- مهارت حل تعارض
- مهارت تشخیص استعدادهای ناب
- قدرت
- مهارت بالا بردن اعتماد به نفس
همانطور که می‌بینین، همه این خصوصیتها در بحث رهبری جذاب هستن، ولی برای رهبری تیم موثر نیازهای اصلی که بدون اونها اداره تیم موثر ممکن نیست، به این صورت هستن:
- مهارتهای ارتباطی
- مهارتهای انگیزشی
- اعتقاد عمیق و قوی به هدف و توانایی تیم
- مهارتهای حل تعارض
- مهارتهای مربی‌گری
- تسهیل‌گری ارتباط بین فردی
- توان الگو بودن برای اعضای تیم
- حامی اعضا بودن
- ذهن باز داشتن
- مهارتهای افزایش اعتماد به نفس
بقیه خصوصیتها، مثل محبوبیت، دانش وسیع، تجربه عمیق، تصمیم‌گیری با بینش عمیق، قدرت، شجاعت، خلاقیت و غیره، برای یک رهبر تیم خوب هستن ولی خصوصیت اساسی رهبری نیستن! بعضی از این خصوصیات ممکنه برای رهبری شرکت یا واحد بیزنسی مناسب باشن ولی رهبر تیم موثر میتونه بدون اونها هم به شکل موثری کار کنه. ولی خصوصیاتی که مطرح کردیم، کمابیش خصوصیات اساسی برای رهبری تیم هستن. بدون این خصوصیات، رهبر نمیتونه بهترین عملکرد رو از تیم خودش به دست بیاره!
تاکید میکنیم که این خصوصیات برای «رهبری تیم موثر» هستن. بعضی از این خصوصیات به شدت برای رهبرهای شرکتها یا واحدهای بیزنسی دارای اهمیت هستن. این نوع رهبری، که شامل ایجاد یه افق متقاعدکننده از آینده و انگیزش و هدایت افراد برای رسیدن به اون هست، نیاز به مجموعه مهارتهای متفاوتی داره که در یک مجموعه جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیره.
در دنیای بیزنسی امروز، رهبری در سطوح متفاوت، مباحث متفاوت و برای هدفهای متفاوت، مورد نیاز هست. به همین دلیل، رهبران شرکتها، واحدهای بیزنسی و گروهها از هم متفاوت هستن و روش رهبری، حضوصیات و رفتارهای لازم برای هرکدام با دیگری فرق داره!
در ادامه این مباحث، با در ذهن داشتن اینکه برای موفقیت یک تیم، لازم هست که «هدررفت فرآیندها» کمترین و «سود موثر فرآیندها» بیشترین مقدار باشه، اساس رهبری تیم موثر رو توضیح خواهیم داد. و بعد از آن، به شکل مفصلی به بررسی هدررفت و سود موثر فرآیند می‌پردازیم.
James McGregor Burns ↩︎