به تدریج آثار روانی تحریمها کنار میرود و نتایج واقعی آن آشکار میشود. تورم بالا و کاهش قدرت خرید مردم یکی از مهمترین آثار تحریمها است که در این روزها به وضوح قابل مشاهده است.
اخیرا رییس سازمان برنامه و بودجه وعده افزایش ۲۰ درصدی حقوقها را برای سال ۱۳۹۸ داده است. به نظر شما دولت چه طرحهای ریاضتی برای محقق ساختن این افزایش حقوق دارد؟
به نظر شما افزایش ۲۰ درصدی حقوقها کافی خواهد بود؟
برای شروع بحث، فکر میکنم دولت به اندازه کافی درآمد ارزی داشته که بخواد اینکار رو انجام بده. ولی مسئله روی این متمرکز میشه که آیا میخواد همین مقدار افزایش را توی نرخ خدمات هم داشته باشه یا بدون افزایش به مسیر ادامه میده.
نکته مهمتر در طولانیمدت، باز هم داستان تزریق نقدینگی و چرخه تورمی هست که ایجاد خواهد کرد. بویژه اینکه اعتماد عمومی به اقتصاد داخلی کاملا از بین رفته و تلاشی برای وارد کردن نقدینگی به تولید درست و حسابی در کشور انجام نمیشه. من فکر میکنم این دولت با اینکار میراثی خطرناک برای آینده باقی میزاره و کنترل این حجم عظیم از نقدینگی که وارد میشه، هر سال سختتر میشه. منتها از نظر سیاسی این خاصیت در دور دوم ریاست جمهوری در همه جای دنیا وجود داره که تمایل برای تغییرات موثر اجتماعی ولی خطرناک سیاسی در سیاستمداران وجود نداره.
آیا افزایش ۲۰ درصدی کافی خواهد بود؟ به وضوح خیر. کیفیت مالی و روانی زندگی در ایران با حرکتهای منفعلانه دولت در یک سال اخیر به شدت افت کرده.
در ضمن این رو باید یادمون باشه که حقوق کارمندی حداکثر ۳۰ درصد جامعه رو امیدوار میکنه، دستکم ۵۰ درصد (شاید آمار بهتری در دسترس باشه از افراد بدون درآمد یا با شغل غیردولتی که تحت تاثیر تصمیمات دولت مجبور به حفظ قیمتها شدن) هنوز در خطر سقوط به زیر خط فقر مطلق قرار دارن. خیلی از مشاغل هم به طور موثر تعطیل هستن. کاهش قدرت خرید، اثرات چرخهای زیادی بر مشاغل واسطهگری هم داره و نتیجه اینکار افت عمومی درآمد بخش غیردولتی بویژه در سطح متوسط خواهد بود.
من بازه زمستان و اوایل سال رو بسیار حساستر از سال آینده میدونم. خیلی بعیده که بدون مشکل اقتصادی یا اجتماعی این بازه طی بشه. یکی از علامتها هم میتونه همین وعده دولت و روش قدیمی رهاسازی دوباره قیمت دلار برای کسب درآمد آخر سال باشه. در کنار این، باید یه چیزی هم توی ذهنمون باشه که اکثر طبقه متوسط در چندماه اخیر صرفا از پشتوانه مالی خودشون مصرف کردن و دخل و خرج خیلیها نمیخونه. این روند احتمالا قبل از سال آینده اثرات خودش رو نشون خواهد داد.