اگر فرض کنیم بخشی از سیل مربوط به ذوب شدن برف کوهها و جاری شدن آب توی مناطق سنگلاخی و غیرقابل نفوذ هست،آیا میشه با تکنولوژی های پیشرفته زمینهایی که اطراف کوه ها و در دامنه ی کوهها هستند رو مجهز به چاه ها و حوض های ذخیره ی آب کرد به طوری که در حالت عادی زمین های اطراف کوه در حالت طبیعی باشند و آب های حاصل از ذوب برفها توی رودخانه ها جریان پیدا میکنند ولی همزمان دریچه هایی زیر سطح زمین در دامنه ی کوهها تعبیه شده باشه که در مواقع بحرانی باز بشن و آب ها رو در همون پایین کوه توی خودش جا بده؟ اینجوری هم منابع ذخیره ای آب پاک برف ها در اختیار داریم و هم آب به شهرها و مناطق مسکونی وارد نمیشه.
اولین نکته برای اجرا اینه که دریچهها میتونن حساس باشن به سرعت و شدت آب ورودی!! به نظر ایده حالبی میاد!!
بله . درسته .میشه چند تا پارامتر رو به طور همزمان توی طراحی چاههای هوشمند لحاظ کرد :
سرعت و شدت آب جاری
مدت زمان بارش باران (مثلا اگه بارش بیش از 24 ساعت ادامه پیدا کنه)
میزان فرو رفت آبی که به طور طبیعی جذب زمین میشه بر اساس درجه ی سختی زمین یک منطقه ی خاص
و…
میشه با یک نمونه مسیل واقعی کار کرد! اگر بتونین این نمونه رو گیر بیارین طراحی ممکن روی اون رو میتونیم پیشنهاد بدیم
با این اوصاف بهتره تکنولوژی رو فراموش کنیم . فعلا ضرورت داره یه سفری داشته باشیم به سه میلیون سال پیش ،عصر سنگ ،شاید بشه آبراه و مسیل واقعی ایجاد کرد!!
بیایید درباره یک نمونه واقعی صحبت کنیم. حجم آب پشت سد کرخه حدود ۷ میلیارد متر مکعب است. این سد سهم بزرگی در جلوگیری از سیلاب داشته به طوری که حدود یک میلیارد متر مکعب از آب پشت سد تنها در مدت ۳۶ ساعت (دبی ورودی ۸۰۰۰ مترمکعب در ثانیه) جمع آوری شده است.
فرض کنید بخواهیم یک میلیارد متر مکعب آب را در زیر زمین ذخیره کنیم. برای این کار باید چالهای به ابعاد یک کیلومتر در یک کیلومتر در یک کیلومتر بکنیم. این کار غیر ممکن است. حتی کندن چالهای با ظرفیت ۱۰۰ میلیون متر مکعب هم دشوار است.
اما از ظرفیت تالابها و دریاچهها میتوان برای کاهش خسارت سیل استفاده کرد. برای مثال تالاب هورالعظیم بیش از دو میلیارد متر مکعب آب در خودش جای میدهد. به خاطر همین است که لایهروبی رودخانهها مهم است چرا که در این صورت میتوان حجم زیادی از آب را بدون سرریز رودخانه به دریاچهها، تالابها یا دریا هدایت کرد.
پینوشت: یک میلیارد متر مکعب یعنی دشتی با مساحت ۱۰۰ کیلومتر در ۱۰۰ کیلومتر را با آب تا ارتفاع ۱۰ سانتیمتری پر کنید.
ممنون بابت پاسخ خوبت علی جان .
صرفا برای این که موضوع روشن تر بشه . تو عکس زیر سمت چپ سد کرخه هست و سمت راست شهرستان اندیمشک .
با عمق سد اصلا کاری نداری ولی فقط اگر بخوایم مساحتش رو در نظر بگیریم از مساحت شهرستان بیشتر هست . یعنی باید چاله ای اندازه شهرستان کنده بشه تا بتونه سیل آب رو مهار کنه !
خوب برخلاف نظرات شما، من فکر میکنم جای کار داره. اساسا این ایده در شکل سادهترش از قدیم بوده و بهش آبخوانداری میگفتن!
دو تا نکته برای بحث اینه که
-
چیزی که در مورد حجم آب در سد کرخه میگین، جمع شدن تعداد زیادی سیلاب مختلف هست. لزومی نداره در این مرحله اینکار رو انجام بدین. اگر در منشا هر سیلاب اینکار انجام بشه، هم موثرتر هست و هم نیاز به چاههای با حجم بسیار کمتری داره. درسته که مجموع احتمالا همون میمونه، ولی وقتی اگر به جای یک سازه اون رو ۱0۰۰۰ سازه تقسیم کنین در جاهای مختلف، اون موقع قابلیت اجرا پیدا میکنه!
-
حتی اگر مهار ممکن نباشه، میتونه شدت رو کاهش بده. نکته مهم در سیلاب وجود آب روان نیست، نکته اینه که این آب دارای شدتی بیشتر از حد خاصی هست که زمین قابلیت جذبش رو از دست میده. اگر به این شکل نگاه بشه، باز هم کار قابل اجراتر به نظر میاد. حتی این دیدگاه از نظر اقلیمی مناسبتر از مهار کامل هست، چون هنوز میزانی از آب جاری به مناطق پایین دست میرسه.
اگه این کار شدنی باشه بیشتر کاربردش پر کردن سفره های زیر زمینی میتونه باشه. که اونم تا جایی ک اطلاع دارم از یه جاهای خاصی تغذیه میشه.
ولی اینکه بشه با این روش جلوی سیل رو گرفت چیزی نزدیک به غیر ممکنه. چون صحبت حجم وسیعی از آب در زمان بسیار کمه که حتی کنترل حرکت سطحی ش خیلی سخته.
چه برسه به ذخیره سازی
با حرفتون خیلی موافقم . لازم نیست همه جای شهر از این چاهها داشته باشیم . در واقع اگر در جایی که منشاء بزرگی برای بخش اعظم سیلاب ها به شمار میاد بشه این چاه ها رو ایجاد کرد شاید در پیشگیری ورود سیلاب به شهرها موثر باشه.
به نظرم هر شهری بسته به شرایط جغرافیاییش به یه سیستم متفاوت برای مقابله و کنترل سیل نیاز داره. مثلا در اصفهان مادیها ظرفیت خالی خوبی برای هدایت آبهای روان در اثر بارندگی است
یا در کشوری مثل اتریش ابتکار دیوارهای فولادی هیدرولیکی قابل جابجایی قابلیت کنترل روان آبها و پیشگیری از ورود سیلاب به منازل مسکونی رو ایجاد کرده .
به نظر من هوشمند بودن در اینجا فایده خاصی نداره (تازه اگه به بحث هزینه و تکنولوژی نپردازیم)
من فکر میکنم همون قناتهای قدیمی سیستم خوبیه که باعث میشه آب بیشتر جذب سفرههای زیرزمینی بشه و از جریان سطحی آب که میتونه باعث فرسایش خاک بشه هم جلوگیری میکنه
بعدا میشه از طریق چاه و چشمه از این آبهای زیرزمینی استفاده کرد
گسترش قناتها باعث میشه سفرههای آب زیرزمینی محلی بیشتر تغذیه بشن و با کاهش فرسایش خاک باعث میشه رسوبات آب کم بشه و عمر سدها بیشتر بشه
خیلی نظر خوبی است ولی من فکر میکنم کار ساختمانی چنین ایده ای بزرگ و پر مصرف خواهد بود چون اولاً ما به یک یا دو چاه ضرورت نداریم بلکه ده ها چاه نیاز داریم، که حفر کنیم و کار ساختمانی را خیلی به دقت انجام دهیم و کنار هر چاه نیاز به یک سبستیشن برق است چون دروازه های بزرگ چاه قرار است با برق باز و بسته شود در مراحل بعدی نیاز به تراسفرمر های برقی و واتر پمپ های است که بوسیله آن پروژه های آب رسانی آغاز کنیم، و همچنان وقتی آب از کوه سرازیر میشود از ده ها راه پائین آمده به یک یا دو رشته بزرگ میپیوندند اولاً آب را باید مهار کنیم و تمام آب را فقط به یک راه سوق دهیم و دقیقا چاه را هم کنار همین یک راه حفر کنیم با تمام مجهزات، و بعداً میشود که پروژه های آب رسانی در سراسر کشود راه بندازیم تا این آب پاک و گوارا به سر تا سر کشور برسد، البته خیلی پروژه سنگین است در عوض خیلی کار آمد است به جای اینکه آب کوه ها سیل شده خانه های مردم را خراب کنند؛ زمین های زراعتی را آبیاری خواهند کرد و باعث کشت و زراعت فراوان خواهند شد و از نگاه آب آشامیدنی پاک هم دلم جمع خواهیم بود، یک نکته دیگر هم باقی ماند اگر خواسته باشیم ازین آب منحیث آب آشامیدنی استفاده کنیم پس حتماً نیاز به آب تصفیه کن داریم که در هر چاه استفاده کنیم.