این موضوع فقط مربوط به دانشگاههای ایران نمیشود، بلکه اکثر پایاننامه ها یا مقالات تحقیقاتی که در وب پیدا کنید هم حرف خاصی برای گفتن ندارد! و میشه گفت شاید کمتر از ده درصد پژوهشها و تحقیقات علمی دنیا واقعا مورد نیاز هستند.
با این وجود چرا این همه دانشمند داریم و چرا افراد جامعهی علمی این قدر به تولید پایاننامههای به درد نخور و انجام تحقیق های الکی اصرار میورزند؟
یکم معیار به درد بخور بودن رو باید دقیقتر تعریف کنید. فرض کنیم منظور کار علمی براساس نیاز امروز جامعه مورد نظر هست.
به دلایل مختلفی اون چیزی که توی نوشتههای در دسترس میبنید، به نظر بهدرد نخور میاد. چند تا این دلایل به طور خلاصه میتونه اینا باشه:
1- کارهای علمی بهدرد بخور معمولا فیلتر میشن. یعنی کارهای درست و حسابی علمی با حمایت بودجههای مختلف انجام میشن و اجازه چاپ ندارن. بنابراین درصد کارهای خوب در حال انجام خیلی بیشتر از چیزیه که میبینید. خیلی به شعار اینکه علم باید در دسترس همگان باشه، نگاه نکنید.
2- فرآیندهای ثمردهی کارهای علمی اساسی، طولانی هست و راه حلها ناشناخته. روش تحقیقاتی یا براساس «پیدا کردن راه حل براساس بنیان علمی» هست، که طولانیه و ریسک زیادی داره یا براساس «سعی و خطا». روش سعی و خطا که معمولتر هست، مفهومش این میشه که اکثر کارهای علمی، بهتون راه درست رو نشون نمیدن، بلکه نشون میدن چه راهی غلط هست و اون رو نباید تکرار کنید (اگر راه درست پیدا میشه، ادامه تحقیق معنی نداشت).
3- توی جامعه علمی، بیشتر آدمها براساس روابط اجتماعی رشد میکنن و یاد میگیرن برای کارشون، تبلیغ کنن. تبلیغ هم در دنیای امروز مفهومش یعنی «اینکه خاصیت کاذبی رو به چیزی نسبت دادن».
این روش به تدریج جا افتاده چون ساده تر هست و مردم بیشتر کار به درد نخوری رو با سفسطه مفید جلوه میدن. علم هم به دلیل دیربازده بودن پتانسیل این نوع تقلب رو در خودش داره. بسیاری از کارهای علمی انجام شده، برای بسیاری از آدمهای علمی، قابل انجام هست، تفاوت در جایگاه، پیشینه و قدرت تبلیغاتی آدمهاست.
در کنار همه اینها، تفاوتی خاص بین ایران و بقیه جاها وجود داره. در بقیه جاها کاری که از شما میخوان کار مفید هست و اگر مفید نبود به اندازه کافی، میتونید چاپ کنید.
زمان تحصیل معلمی داشتیم که می گفت حدود نود سال مبحث هندسه نا اقلیدسی (الان اسم دیگرش رو یادم نیست)در کتابخانه دانشگاه مسکو گرد و خاک میخورده تا اینکه در گردش ماهواره ها کاربردش اثبات شده .
شاید این تحقیقات بدرد نخور امروزی هم در آینده بکار بیاد.
اسم دیگرش هندسه لباچوفسکیه که بخاطر حجت بودن مبانی هندسه اقلیدسی در زمان ارائه مورد توجه قرار نگرفته .