انسان از ابتدای پیدایش خود نیاز داشت که با محیط اطراف خود در جهت پرسش و پاسخ گویی و یا به طور کلی برای تبادل اطلاعات، ارتباط برقرار کند. از آن جایی که حافظه ی یک انسان شاخصه ای ناپایدار برای نگهداری اطلاعات می باشد ،روشی را برای حفظ این اطلاعات ابداع کرد یعنی همان نوشتن. از رسم تصاویر در غارها گرفته تا ساخت کاغذهای پاپیروس برای ثبت این اطلاعات از خلاقیت‌های خود استفاده کرد.
بعد از رشد و محبوب شدن این روش ثبت اطلاعات، مجموعه ای از کاغذها به هم متصل شد و تشکیل یک مجموعه‌ی اطلاعاتی را داد که در حال حاضر به آن کتاب می‌گوییم (البته تعریف مشخصی برای ماهیت غیر فیزیکی کتاب وجود ندارد). جالب‌تر آن است که پس از سال‌ها بشر از محدودیت منبع طبیعی ساخت کاغذ، یعنی همان درخت، آگاه شد و درک کرد که درخت فرآوری شده بیشتر از آنکه وسیله‌ای برای ثبت و انتقال اطلاعات باشد سرمایه‌ی مهم حیات انسان و کره ی زمین است.
یک جامعه ی فرهیخته با مطالعه مشکلی ندارد اما ابزار و وسایل مطالعه برای این جامعه اهمیت زیادی دارد. با پیشرفت تکنولوژی و پیدایش عصر ابزار دیجیتالی، هم منابع طبیعی مانند درخت حفظ خواهد شد و هم بشر برای رشد خود و پیشرفت علم میتواند از ابزار دیجیتالی استفاده کند.
پس الزامی ندارد حتما برای مطالعه سراغ کتاب برویم میتوانیم اطلاعات را به شیوه‌های مختلف ثبت کنیم و مطالعه کنیم و نگهداری کنیم. بسیاری از مردم چون بقیه ی افراد می‌گویند کتاب بخوانید کتاب می‌خوانند، اما شناخت از چرایی این مساله ندارند، این چرایی عمیق تر از آن است که بگوییم معلوم است که میدانم چرا کتاب میخوانم.
مساله این است که چرا برخی افراد فکر می‌کنند کتاب بهترین گزینه ی یک جامعه‌ی فرهیخته است؟
به نظرم ایده خیلی خوبی است که با ذخیره‌سازی اطلاعات به روش‌های دیگر، جنگل‌ها را حفظ کنیم. اما فکر میکنم نقطه شروع چنین کاری در ابتدا ایجاد نسخه دیجیتالی کتاب‌ها است. شاید لازم است بیشتر به این مسئله بپردازیم.
درست است اما اگر از جنبه ی روانشناختی به این امر نگاه کنیم معایبی هم دارد به طور مثال چون شخص جنبه ی فیزیکی کتاب را احساس نمیکند فکر میکند که اگر 5 کتاب را در همین کتابخوان بریزد میتواند یکجا آن همه اطلاعات را بخواند و درک کند . شاید با دید سطحی عدد 5 عدد زیادی نباشد اما حتی حجم اطلاعاتی برخی کتاب ها آنقدر زیاد است که یک عدد از آن را نمیتوان در مدت کوتاه آن را خواند.
اما مزیتی که اشاره کردید هم عاملی جذاب برای این امر خواهد بود چون عامل خسته کننده ی وزن کتاب، از بین خواهد رفت .
کارخونه های کاغذ سازی معتبر محیط مخصوصی را برای پرورش درخت دارن ! و از اون درخت استفاده میکنن !
و حکومت ها و دولت ها هم برای زیبایی و ساز و کارشون محیط ها و جنگل هایی رو مراقبت میکنن یا پرورش میدن !
خب این موضوع بالا و این موضوع پایین چه منافاتی باهم دارن ؟؟
و اینکه توی محتوا نسخه دیجیتالی و نسخه کتابیش یکیه !
که هنوزم خیلی از مردم بر حسب سلیقه ! و کارایی و کم هزینه بودن دوست دارن از کتاب استفاده کنن !
من به شاخصه کاملا مخالف این هستم که نسخه دیجیتال جایگزین نسخه کتابی بشه !!!
و هیچ منافاتیم با جهان و کارایی و اینجور چیزا نداره !
کتاب ابزار ساده‌ای است. کتابهای که امروز چاپ می‌شوند رو انسانهای هزار سال بعد نیز میتوانند مورد استفاده قرار دهند همانطور که ما کتابهای هزارسال قبل را میتوانیم استفاده کنیم. اما آیا تکنولوژی‌های مورد اشاره هزارسال آینده همچنان باقی می‌مانند که آیندگان بتوانند از اطلاعات ثبت‌شده امروز استفاده کنند؟ من در مورد ابزارهای تکنولوژیکی هزارسال آینده گمان نمیکنم اینگونه باشد.
کتاب به سهولت قابلیت چاپ و تکثیر داره و اگه دایره توزیع کتاب نسبتا مطلوب باشه میشه گفت از انواع بلایا جان سال به در می‌بره. ولی شخصا گمان نمیکنم تکثیر کتابهای دیجیتالی به سهولت کتابهای کاغذی باشه و به راحتی تکثیر و توزیع شود. بحث خسارت‌پذیری کتابهای ثبت شده بر انواع بسترهای تکنولوژیکی نیز مطرح است.
اگر درد ، درد درخت است که امروزه گمان میکنم صنعت بازیافت کاغذ به جایگاه مطلوبی رسیده که بی‌نیاز از درختان شویم. در کنار اینکه میشه جنس کاغذ کتاب از محصول یا ماده دیگری باشه.
البته این ثبت اطلاعات و آنچه به روش های جدید کسب آگاهی تعبیر می شود نباید محدود به صفحات فرهیخته (یا فرهیخته نمای!) اینستاگرام شود که توهم دانایی را افزایش داده اند، خلاصه اینکه ابدا به مفهوم رسانه ساخته ی افزایش آگاهی نسل کنونی به دلیل گسترش ابزار های ارتباطی و شبکه های مجازی اعتقادی ندارم و به نظرم نوعی عوام فریبی است که احتمالا با هدف کنترل بیشتر بر ذهن افراد شکل گرفته است!
البته اگر منظور از ثبت اطلاعات به شیوه ی جدید، Ebook ها باشند باید گفت شخصا اصلا میانه ی خوبی با Ebook ندارم چون خیلی سریع خسته می شوم و چندان دوست ندارم بعد از انجام کارهای روزمره (که بیشتر با کامپیوتر و تبلت انجام می شوند) برای خواندن کتاب نیز به چیزی غیر از کاغذ پناه ببرم!
شاید بشود به جای تولید کاغذ از چوب درخت، روش های جایگزینی را ابداع کرد مثلا تولید کاغذ از زباله و پسماند!!
تا آن زمان به نظرم خواندن و نوشتن کتاب کاغذی (حتی از چوب ساخته شده) بهترین وسیله برای کسب، ثبت اطلاعات و افزایش آگاهی است.