تو دانشکده ما تو دوران ارشد، رسم بر این بود که میرفتیم پیش استاد راهنماها و موضوعاتی که روش کار میکنن رو یه توضیح مختصر میدادن و بعد بر حسب علاقمون به یکی از استاد راهنماها درخواست میدادیم. یعنی خیلی نیاز نبود برای انتخاب موضوع اولیه کلنجار بریم. ولی الان تو این دانشگاه جدید تو دوره دکترا از صفر موضوع رو خودم باید انتخاب کنم. بعد از مطالعه روی یه زمینه مورد علاقم بعنوان موضوع درس سمینار با این هدف که موضوع پایان نامه هم پیرامون همون موضوع باشه و به علاوه تقریبا ۲-۳ ماه بعدی که برای مطرح کردن یه سوال اولیه، پختنش، گشتن دنبال مطالعات انجام شده و رسیدن به یه مسئله واضح‌تر گذشت حالا به این نتیجه رسیدم که تقریبا یا بهتر بگم دقیقا مشابه موضوع مورد نظرم به تازگی انجام شده و مقاله سال ۲۰۲۰ چاپ شده و الان حس میکنم با توجه به یه سری جزئیات چاره ای ندارم جز اینکه برگردم عقب و شاید نه از صفر ولی از مراحل اولیه دوباره موضوع انتخاب کنم.
۲-۳ ماه پیش یکم جستجو کردم تا بفهمم چجوری میتونم موضوع پایان نامه انتخاب کنم و به یه نتایجی رسیدم ولی الان با برگشتن به خونه اول فکر میکنم دیگه اون راه حلها برام کمک کننده نیستن. یه جورایی سوالاتی که تو ذهنمن خیلی خیلی کلی هستن و یا تو همو بررسی اولیه حذف میشن و علایقم هم بیشتر به همون موضوعات کلی و یا روش کاره نه خود مسئله. میگین برای انتخاب موضوع چطوری فکر کردن موثره؟ چه دیدگاهی داشته باشیم کمک میکنه؟
سلام عزیزم
اره من در بیشتر مواقع خواهان چیزهای جدیدی هستم آموزش جدید علم و هنر جدیدی اما خب هر وقت بهش می رسم و یاد می گیرم دیگه ازش زده میشم و اصلا عشق اولیه ام رو از دست میدم , نمی دونم همه اینجوری اند یا من تنها
من موضوع پایان نامه رو خودم انتخاب کردم و دیدم به حوزه تخصصی کدوم استاد نزدیک هست و رفتم بهشون پیشنهاد دادم.
ولی پشیمونم. نه از موضوع که از استاد 
چطور موضوع پایان‌نامه انتخاب کنیم؟
-
حوزه موضوعی مورد علاقه تون رو انتخاب کنین،
-
آخرین مقالات مروری در اون حوزه رو دانلود کنین و مطالعه شون کنین تا ببینین چه پرسش‌هایی در حوزه مورد نظرتون به خوبی پاسخ داده شدن و کدوم‌ها هنوز کم و کسری دارن یا راجع بهش هنوز بین علما دعواست،
-
از این پرسش‌ها چند مورد رو انتخاب کنین و مقالات اخیر که در ژورنال‌های معتبرتر درباره‌ش چاپ شده رو مطالعه کنین تا ببینین واقعا چه کارهایی با چه عیاری در این حوزه انجام شده و امکان‌سنجی کنین که چه امکانات احتمالی نیاز خواهید داشت.
یه جایی از ماجرا بد نیست یه بارش پرسش انجام بدین یا از بعضی تکنیک‌های خلاقیت کمک بگیرین برای رسیدن به پرسش‌های جدید یا پرسش‌هایی از زاویه جدید.
چه فاکتورهایی در انتخاب موضوع پایان‌نامه مهمه؟
-
علاقه‌ی شما،
-
به اندازه کافی مهم یا داغ بودنِ موضوع برای دنیا،
معمولا حول موضوعات داغ گرنت‌های بهتری در کل دنیا تعریف میشه تا حول موضوعات قدیمی و یا غیر جذاب. این باعث میشه کنفرانس‌ها و رویدادهای بین‌المللی بیشتری در اون حوزه برگزار شه، مقالات به روز بیشتری در دنیا درباره موضوع چاپ شه که دست شما رو در کار جلو میندازه، احتمال اینکه کارتون در مجلات معتبرتر منتشر شه میره بالا، و … . -
امکانات دانشگاه، چه آزمایشگاه‌های اختصاصی و یا امکانات مرکز کامپیوتر برای آنالیز داده و شبیه‌سازی،
-
دسترسی به اساتید مجرب با وقت و انگیزه کافی در اون حوزه، در داخل دانشگاه؛
مثلا بین استادی که یه سمت اداری داره و استادی که تمام تمرکزش روی کار پژوهشی هست، حتما برین سراغ استاد متمرکز روی پژوهش. بین استادی که استاد تمام شده با استادی که هنوز استادیاره، پیشنهاد من استادیار هست، چون انگیزه بیشتری برای کار داره. -
دسترسی استاد راهنما به همکارهای بین‌المللی معتبر،
اصلا سراغ اساتیدی که فقط با داخل ایران (یا داخل کشور خودشون) همکاری میکنن نرید! کار پژوهش به هیچ وجه یه کار بومی نیست! مسائل خوبه بومی سازی بشن تا به درد مملکت هم بخورن، ولی حتی مسائل بومی رو هم باید به تیم‌های بین‌المللی سپرد. اگه میخواید تو کار پژوهش حرفه‌ای بشید، حتما از دکترا ارتباطات بین‌المللی تون رو توسعه بدین.
این اتفاقا خیلی خوبه، چون:
-
میتونه باعث شه یه شروع سریع‌تر برای همون موضوع اولی که پیدا کردین داشته باشین،
-
معمولا یه مقاله نمیتونه تمام زوایای یه سوال پژوهشی رو به خوبی پوشش بده. مگه مقاله مروری باشه از چندین کار که در طی چند سال انجام شدن،
-
نشون میده اون موضوع در زمان حاضر (سال ۲۰۲۰) هنوز جذابیت داره،
دنبال سوال‌های جدیدی حول همین موضوع باشین.
جواب‌های @lolmol خیلی جامع و خوب بود به عنوان کسی که تجربه چندین سال راهنمایی پایان‌نامه رو داشته. 
به خصوص نکته‌ی آخری که گفتن:
در این راستا، به بخش Discussion در مقاله‌ای که اشاره کردین مراجعه کنین. در پاراگراف اول این بخش کار خودشون رو توضیح دادن و در ادامه در پاراگراف‌های بعدی به کارهایی که در ادامه این پژوهش میشه انجام داد اشاره میکنن که شاید براتون مفید باشه.
علاوه پیشنهادها و نکات لاله، یک راهکار کلی دیگه برای انتخاب موضوع پایان‌نامه، به ذهن من می‌رسه که اضافه کنم:
- شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی.
معمولا در کنفرانس‌ها، افراد از نتایج آخرین تحقیقات‌شون صحبت میکنن و اگه بتونین چند تا دونه کنفرانس مرتبط با حوزه تون شرکت کنین کاملا دستتون میاد که چه موضوعاتی امروزه در موردش کار میشه.
در این شرایط کرونا هم خیلی از این کنفرانس‌ها رایگان یا مجازی شده.