وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا ادعا کرده در صورت بازگشت ایران به تعهدات برجام ما هم برمیگردیم البته با شرط بررسی صحت انجام تعهدات در زمانی معقول. ایران هم در مقابل ادعا کرده اول آمریکا بوده که از برجام خارج شده فلذا اون باید برگرده. از طرفی ایران در دولت ترامپ مشمول تحریمهای جدیدی تحت عنوان تروریسم بوده و انتظار مقامات عالی اینه که همه تحریمها یکجا برداشته بشه. در عین حال دولت بایدن انتظار مذاکرات جدیدی درباره منطقه و موشکهای بالستیک ایران داره و ایران مخالف هرگونه مذاکرهست. بهنظرتون این وضعیت چطور ادامه پیدا میکنه؟
من فکر میکنم وضعیتی مشابه از انتخابات 1385 تا 1392 دوباره تکرار میشه:
اتحاد دیپلماتیک متفقین ، دولت انقلابی و توسعه غنیسازی و مراکز هستهای پس از ناکامی مذاکرات و تعلیقهای گذشته، بازگشت پرونده به شورای امنیت و شاید بازگشت تحریمهای سازمان ملل.
ایران خواهان رفع تمام تحریمها و متفقین خواستار گسترش مفاد توافق یا انجام چندتوافق همزمان هستند. پس به قول مقام معظم رهبری «نه جنگ میشود ، نه مذاکره میکنیم».
به نظرم باید به این سوال پاسخ بدیم که ایران دقیقا از برجام چی میخواد؟
اگر هدف از احیای برجام, احیای اقتصاد کشور و رشد همهجانبه در بلند مدت باشه, که رفتار جمهوری اسلامی با مباحثی مثل FATF و لوایح پالرمو چنین چیزی رو به ما منتقل نمیکنه.
از طرفی اگر برجام به ثمر برسه و مجددا شاهد شاخ و شونهکشی برای اسرائیل و عربستان و غربیها باشیم, به سفارتهاشون حمله کنیم, روی موشکهامون شعار بنویسیم و برای نابودیشون برنامهریزی داشته باشیم و حتی پشت تریبون بگیم که ۲۵ سال بعد چهها و بهمانها میکنیم, مطمئنا با گذشت مدت زمان کمی به پلهی قبل از برجام برمیگردیم.
مسلما ایران در موضع ضعفه و سیاستمداران ما باید نتیجهگیری بکنند که واقعا میخوان چیکار کنن؟
جواب این سوال مستقیما پیش یک شخص بیشتر نیست و ما نباید از دولت فعلی یا حتی از دولت بعدی انتظارات خاصی داشته باشیم. مگر اجرای فرامین.
من فکر میکنم سیاستِ “اول تو” به زودی به پایان میرسه و اجرای برجام جدید بصورت پلکانی خواهد بود.
تجربه نشان داده در تمام قراردادهای بین المللی ما ضرر می کنیم از سیاست تا فوتبال
پس بهتره بیشتر از این کشش ندیم و تا طرف مقابل اقدامی نکرده اقدامی نکنیم ولی تلاشهایی در جهت وادار کردن و فعال کردن طرف مقابل داشته باشیم.
البته کارشناسان مدعی کاربلدی هستند ولی اعتماد به گفته آنها باعث ضرر و زیان میشود.
اصلا ذات حکومت ما مقابله با باج خواهی و دفاع از مظلوم است و این با منافع طرفهای مقابل در تضاد کامل است. و تا زمانی که اینگونه است مذاکره برای گول زدن طرف مقابل است و نتیجتا اعتماد بی مورد است.
طرف مقابل خیلی حرفه ای عمل میکند و تحریمهایش تحت عناوین مختلف است و تنها راه مقابله بی نتیجه کردن آنهاست چون لغوش پروسه طولانی را می طلبد.
آنها خرید آب سنگین و کیک زرد را نمی توانند تحریم کنند چون وجود این مواد در ایران موجب وحشت خودشان میشود.پس ایران باید بجای نفت آب سنگین تولید و صادر کند.
البته خیلی تولیدات هست که نمی توانند تحریم کنند. ولی آنها از راههای دیگر هم سعی در نفوذ و از کار انداختن ما دارند.
من امیدوارم دولتمردان برجام بدفرجام رو فراموش و بفکر پیشرفت باشند.
حضرت حافظ میفرماید:
روز اول رفت دینم در سر زلفین تو/ تا چه خواهد شد در این سودا سرانجامم هنوز
به صورت خلاصه وضعیت به همین منوال ادامه پیدا میکنه. آمریکا سعی میکنه با تبلیغات و فریب افکار عمومی و در همکاری با اروپا تحریمهای بیشتری علیه ما وضع کنه و کمپین فشار حداکثری رو گسترش بده. ایران هم سعی میکنه قدرتش رو در همه زمینه ها توسعه بده و با اقدامات آمریکا مقابله کنه. ایران هیچ وقت در مورد قدرت منطقهای و نظامی مذاکره نمیکنه. قطعا همان طور که اوباما به جنگهای خاورمیانه پایان داد و گوانتانامو را بست، بایدن هم به توافق هستهای برمیگردد.
به صورت مشروح:
همیشه برای من جالب بوده که چطور اظهارات سیاستمداران غربی تا این حد میتواند خالی از منطق باشد. در سال ۲۰۰۳ از ایران خواستند که تولید کیک زرد را به مدت شش ماه تعلیق کند تا راستیآزمایی کنند که برنامه هستهای ایران انحراف ندارد. روشن نبود که چرا تولید کیک زرد که تحت نظر آژانس و مجاز بود باید تعلیق شود. مگر فعالیتهای هستهای سایر کشورها حین بازرسی تعلیق میشود؟ بعد از بیش از دو سال تعلیق در ایران که همچنان آن چیزی که آنان راستیآزمایی میخواندند تمام نشده بود خواستند که کلیه فعالیتهای مرتبط با چرخه سوخت در ایران برای همیشه تعلیق شود. بر اساس NPT کشورها با وجود تاسیسات غنیسازی را شش ماه قبل از ورود مواد هستهای به آژانس اعلام کنند نه در حین ساخت. ما هیچ تخلفی نکرده بودیم. ما در آن زمان پروتکل الحاقی را نپذیرفته بودیم هنوز هم خیلیها نپذیرفتند. تازه حتی حین ساخت تاسیسات غنیسازی ایران آن را غیررسمی به دبیر کل آژانس اطلاع داده بود. میگفتند شما که نفت و گاز دارید چه نیازی به انرژی هستهای دارید. چرا در زمان شاه این را نمیگفتند؟ مگر آلمان با آن ذخایر ذغالسنگ از انرژی هستهای استفاده نمیکند؟ این چه منطقی است که دارندگان و بهکارگیرندگان سلاح هستهای به کشورهای دیگر بگویند انرژی هستهای به چه درد شما میخورد. مقالات پزشکی متعددی از افزایش شدید نرخ سرطان در بین کودکان عراقی بعد از حمله آمریکا وجود دارد که یکی از دلایل آن استفاده از اورانیوم تهیشده در مهمات آمریکایی بود. اصلا چرا دارندگان سلاح هستهای به سایر کشورها بگویند شما نباید این سلاحها را داشته باشید؟ همانهایی که سازمانهای عریض و طویل برای روزآمد کردن این سلاحها دارند. انگلیس تاریخ جالبی دارد. کشوری که دو جنگ طولانی به نام جنگ تریاک با چین راه انداخت تا آن را مجبور کند که بگذارد در چین تریاک (تریاکی که توسط بردههای هندی تولید شده بود) بفروشد تا با آن بتواند ابریشم بخرد.
بیاید تاریخ برجام را مرور کنیم. آژانس در ژانویه ۲۰۱۶ تایید کرد که ایران به تمام تعهداتش تحت برجام عمل کرده. دولت اوباما در دسامبر (۱۱ ماه بعد) مجوز صادرات هواپیمای مسافربری و قطعات آن را که از تعهدات آنها تحت برجام بود صادر کرد. اگر آنها همان طور که ادعا می کنند نگران مردم ما هستند چرا صدور چنین مجوزی را این قدر به تاخیر انداختند؟ در ۲۰۱۸ که آمریکا از برجام خارج شد پمپئو ۱۲ شرط برای مذاکره با ایران مطرح کرد و گفت مذاکره با آمریکا باید برای ایران افتخار باشد. جالب است که یکی از آن ۱۲ شرط برچیدن تمام فعالیتهای هستهای برای همیشه بود. ایران اعلام میکنه که حتی بدون شرط هم حاضر نیست با آمریکا مذاکره کنه و به دادگاه بین المللی عدالت لاهه ICJ شکایت میبرد. اروپاییها اعلام تاسف میکنند اما به هیچ شکلی آمریکا را محکوم نمیکنند. آمریکا قضات دادگاه بینالمللی کیفری لاهه ICC که قصد بررسی جنایات جنگی این کشور را داشتند تحریم و تهدید به دستگیری و زندانی کردن میکند. قضات دادگاه بین المللی عدالت لاهه به اتفاق آرا به نفع ایران رای میدهند که آمریکا باید بلافاصله بخشی از تحریمها را بردارد. آمریکا اعتنا نمیکند. ایران در انتظار عمل اروپاییها به وعدههایشان بیش از یک سال برجام را مو به مو اجرا میکند. اروپاییها به طرز مضحکی برای عمل به وعدهشان به دنبال اجازه آمریکا هستند. ایران کاهش تعهدات برجامی را آغاز میکند. چند هفته بعد مقامات آمریکایی که قبلا برای مذاکره شرط گذاشته بودند سعی میکنند تا در فرانسه وارد محل مذاکره ظریف و ماکرون شوند. بعدا ترامپ ادعا میکند که برای مذاکره با ایران فقط یک شرط دارد و آن هم نساختن سلاح هستهای است.
دولت آمریکا در همان زمان اوباما هم قصد اجرای برجام را نداشت و فقط میخواست با آن ذخایر اورانیوم ایران را کاهش دهد و قلب راکتور اراک را از بین ببرد. حالا از ایران میخواهند تا به توافق بازگردد تا آنها پس از راستیآزمایی برای بررسی مساله تیم تخصصی تشکیل دهند. فراموش نکنید که راستیآزمایی عدم انحراف برنامه هستهای ایران که در سال ۲۰۰۳ قرار بود انجام شود هنوز انجام نشده. اگر متن برجام رو ببینید نوشته که تمام تحریمهای این حوزه از جمله تحریمهای شماره فلان برداشته میشه به طوری که اثر آن طوری باشه که هیچ محدودیتی نباشه. اگر بتوانه همون تحریم رو به یه بهانه دیگه وضع کنه که کلا برجام بیمعنیه.
البته غربیها (سیاستمداران آنها) یک منطق را خوب بلدند و آن منطق قدرت است و فقط به آن زبان میتوان با آنان سخن گفت. این منطق نفتکش ایرانی را در جبلالطارق آزاد کرد. این منطق پولهای ایران که از زمان شاه در آمریکا بود را برگرداند. این منطق دانشمند خونشناسی ما را از اسارت در آمریکا نجات داد. همین منطق است که از وقوع جنگ جلوگیری میکند. همین منطق پولهای بلوکهشده ایران در کره را آزاد خواهد کرد.
آنها هر چه تحریمشدنی بود تحریم کردند و اگر چیزی برای تحریم کردن مانده بود مطمئنا ترامپ آن را هم تحریم میکرد. هیچ عقل سلیمی هم قدرت دفاعی خودش را با مذاکره واگذار نمیکند. به خصوص اگر سرنوشت عراق و لیبی را دیده باشد. هر چقدر قدرت دفاعی کشوری کمتر باشد دیگران میتوانند به آن بیشتر فشار بیاورند و واگذاری قدرت دفاعی عین آغاز یک چرخه نابودی است.
دریا طوفانیتر از آنست که کشتی بایدن (در صورت تمایل) بتواند خود را به ساحل برجام برساند!!
من با این نگاه خیلی موافقم که مشکل ما خیلی منشا بیرونی نداره. مشکلات مهمتری حتی نسبت به نوع روابط با ایالات متحده داریم. امریکاییها دیر یا زود از خاورمیانه میروند و این ناحیه برایشان دیگه اهمیتی نداره. تمرکز اصلی به سمت چین خواهد رفت. سیاست خروج از خاورمیانه از زمان اوباما شروع شد. ترامپ این سیاست رو ادامه داد و بعیده بایدن تغییری در این استراتژی ایجاد کنه.
در چنین وضعیتی سیاست خارجه ما باید معطوف به مذاکرات منطقهای بشه. 3کشور مهم اسلامی خاورمیانه (ایران ، ترکیه و عربستان) باید اختلافات خودشون رو حل کنند و بتوانند به یک نوع همگرایی برسند. با وجود تضادها بین این کشورها ، خروج امریکاییان میتواند به یک جنگ یا چند جنگ در خاورمیانه منتهی بشه. کشورهایی که الان پشتوانه نظامی امریکا رو دارند (که البته اخیرا حس کردند که پشتوانه داره از بین میره و به سمت اسرائیل کشیده شدند) وقتی احساس خطر (کاذب) بکنند ، ممکنه درگیر جنگ ویرانگر بشن.
با دیدگاه علمی و نظری آقای دکتر ظریف موافقم که جهان وارد دوران پساغرب شده. در این زمانه روابط بینالملل جور دیگری خواهند شد. پیشنهاد دیپلماسی ایران برای گفتگوی بدن پیش شرط با کشورهای منطقه و برخی طرحهای ترکیه در خصوص گفتگو چندجانبه در قفقاز ، به عقیده من ، مهمترین کارهایی است که باید پیگیری بشه نه برجام. در عین اختلاف ، باید گفتگو کرد. خاورمیانه به زودی به دست خود خاورمیانهایها میافته. سه حالت بیشتر نیست. یا گفتگو ، یا جنگ ، یا پذیرش سلطه یک قدرت فرامنطقهای دیگر (چین). ایدهآلترین حالت که به نفع همه باشه ، گفتگو است.
در حوزه اقتصادی نبود تحریمها جز فروش نفت (رانت نفتی در اقتصاد داخلی) و واردات عایدی دیگری نداره. فرصت خوبیه از این مخمصه با ارتقای تولید صنعتی (در حوزههایی که توانایی داریم) خارج بشیم. در تجارت خارجی هم باید اولویت تجارت با همسایگان باشه. همه چیز گام به گام.
برای روابط ما با غرب که در یک قرن و نیم اخیر خیلی فراز و فرود داره. بیشتر با به واکاوی تاریخ بپردازیم تا به نوع نسبت خودمان با غرب برسیم.
اتفاقا در صورت تمایل خیلی راحت میتوانند به برجام برگردند. تمام مقامات ایران از جمله رهبری گفتهاند که در صورتی که طرف مقابل تمام تعهداتش رو اجرا کنه ما هم تمام تعهداتمان را اجرا میکنیم. سوابق ایران نشون میده که هر تعهدی داده به اون پایبند بوده و اون رو مو به مو اجرا کرده. نقض عهد آمریکا در برجام و خیلی معاهدات و توافقات دیگه هم واضح و مبرهنه. تمام مقامات آمریکایی به خوبی میدونن که اگر تعهداتشون رو اجرا کنن ایران هم همین کار رو میکنه همینطور که قبلا میکرده اما تمایلی ندارن به برجام برگردن چون چیزی بیش از آنچه قبلا پذیرفتند میخواهند.
یک علت مهمش همینه. مخالفت جدی برخی کشورهای خاورمیانه و اسرائیل در کنار اختلاف شدید داخلی در امریکا عواملی هستند که باعث میشه بایدنِ خوشقلب هم اگر بخواهد وارد برجام شود و محبتانه تحریمها را لغو کند ، مسیر سادهای نداشته باشد.
سلام
آمریکا و کلا میشه گفت غرب و شرق( روسیه) و همسایگان عرب ما و اسرائیل هیچ کدوم مایل به پیشرفت ایران در هیچ زمینه ای نیستند و بازی همه شون هم این وسط کاملا مشخص هست، اروپا داره مثل همیشه با سیاست یکی به نعل و یکی به میخ جلو میره، اسرائیل و عربستان هم بصراحت با هر نوع پیشرفتی در ایران مخالف هستند و حتما در صدد تخریب اون هستند. روسیه هم طبق معمول با سیاست کثیفش در رو با ما موافق هست ولی میشه گفت تنها کشوری هست که به هیچ وجه مایل به حل مشکلات سیاسی و اقتصادی ایران نیست چون ایران بزرگترین رقیب آسیایی روسیه محسوب میشه و همچنین با مهره ایران امتیازات خوبی هم تونسته تا حالا از غرب بگیره، میمونه بازی بین ایران و آمریکا که از ظواهر قضیه مشخصه آمریکا تمایلی به تغییرات بزرگ در ایران نداره و دوست داره ایران در همین موضع ضعف بمونه و به لطف این شرایط پول های هنگفت نفتی کشورهای همسایه خرج خرید اسلحه از شرکت های آمریکایی بشه، فقط تا مدتی هم این تحریم های طاقت فرسارو آمریکا ادامه میده تا امتیازات بیشتری از ایران بگیره و دوباره سر کیسه رو شل میکنه تا نظام سیاسی- اقتصادی ایران کاملا از هم نپاشه. کلا میشه گفت همه چیز بستگی به بازیگران داخلی ما و عرق اونا به ایران و عزم اونا به خارج کردن کشور از این بنبست داره تا بتونیم از این بازی جون سالم بدر ببریم. البته این بازی جدیدی نیست، تاریخ معاصر ما از زمان قدرت گرفتن انگلیس و روسیه به عنوان نمایندگان غرب و شرق نزدیگ200-300 سالی هست که درگیر این بازی تکراری هست و متاسفانه نتونسته تا حالا از این چرخه بیهوده خودشو بیرون بکشه که این هم بیشتر به لطف دوستانی بوده که بجای اجماع داخلی و استفاده از ظرفیت و قدرت ملی بیشتر شیفته شرق و غرب بودند.