چجوری میشه برای یه موضوع مشخص تست و آزمایش طراحی کرد؟
منظورم از تست و آزمایش نه آزمونهای چند گزینه ای بلکه بیشتر طراحی فرآیندهایی هست که طی اونها افراد واکنشهای مختلفی از خودشون نشون میدن و بعد از اون متخصصا به تحلیل میپردازن. مثلاً آزمایش میلگرام یکی از معروفترینا تو این حوزه باید باشه:
نحوه ارزیابی نتایج آزمایش به صورتی هست که بتونید نتیجه درست رو به دست بیارید در شرایط درست.
نکته اول، آماری بودن جامعه آزمون هست. به این معنی که هیچ پیش فرضی برای تشویق تیپ شخصیت خاص نباید وجود داشته باشه. به همین دلیل در اول کار توضیحی در مورد نحوه آزمایش داده نمیشه. فرض کنید به اشتباه، توضیح داده بشه که آزمایش شامل چه مراحلی هست. در این صورت، افرادی با تمایل دیگرآزاری بالا وارد میشن، و احتمال زیاد نتیجه آزمایش به 100 درصد نزدیک میشه! آماری بودن کمک میکنه که نتایج برای ارزیابی اجتماعی قابل ارائه باشه و نه برای دسته خاصی از افراد.
نکته دوم که در ویکی توضیح داده نشده (احتمالا در ویکی انگلیسی توضیحات بیشتری داده)، دخالت پارامترهای دیگه روی نتیجه آزمایش هست. این پارامترها یا باید حذف بشن، یا اثرشون به درستی وارد بشه. مثلا در این مورد ساختار اجتماعی بسیار مهم هست، چون در اجتماعهای مدرن القای اطاعت از قوانین بسیار شدید هست. نکته مهمتر در دنیای امروز اطلاعات هست. برای مثال اگر که امروز میخواید این آزمایش رو انجام بدید، خیلی سخت هست که کسی رو پیدا کنید که اطلاعات اولیه رو از اینترنت پیدا نکرده باشه.
معمولا آزمایشهای علوم شناختی در تمام این موارد ضعفهای اساسی دارن و قابل اتکا نیستن. ولی نکته جالب پیشبینی بسیار خوشبینانه متخصصین بود که نشون میده بیطرفی علوم شناختی کاملا تحت تاثیر جو اجتماعی هست. چون ما در حد پائینتری هر لحظه در اجتماعهای بزرگ، دیگرآزاری به بهانه اطاعت از سیستم رو انجام میدیم و اینقدر خوشبینی در این مورد برای دانشمندهای حوزه روانشناسی خیلی عجیب به نظر میاد!