امروز تو فکر پایان نامه ام بودم، موضوعش «مدلسازی سیستم مدیریت پسماند» هست. از مترو خارج شدم و با این پوستر شهرداری مواجه شدم.
شهرداری تهران در زمینه های فرهنگ سازی فعالیت های خوبی انجام میده؛ و یکی از مهمترین اونها در زمینه پسماند هست که به تازگی شروع شده. به نظرتون نقش آگاهی مردم در زمینه مدیریت بهینه پسماند چیه؟ آیا اگه مردم زباله هاشون رو تفکیک شده به سطل های زباله بسپارن، مشکلات زباله ای ما حل میشه؟
“مشکلات زباله ای” شامل چه مواردی هست؟ من فکر می کردم اگر زباله ها رو تفکیک کنم و تحویل بدم، باقی قضیه حل میشه. آیا اینطور نیست؟
واقعیت اینه که مواد تشکیل دهنده زباله از لحاظ ارزش فرقی با مواد مصرفی ما ندارند و فقط فرقشون اینه که وقتی از کاربرد مناسب خودشون خارج میشن، ما دیگه اونها رو رها میکنیم و از خیر منابع مواد نهفته در اونها میگذریم و بعد دوباره برای تولید اونها مجبوریم به مصرف انرژی و مواد بپردازیم و مشکلی که باهاش روبرو میشیم کمیابی منابع انرژی و مواد هست. واقعیت دیگه اینه که ارزش زباله ها نسبت معکوس با میزان اختلاط مواد زباله دارند. هر چه زباله از ترکیب مواد مختلفی باشه بازیابی اون کار دشوارتری هست و انرژی بیشتری برای این کار صرف میشه.
و @najme فکر شما درست هست واقعا وقتی زباله از مبدا تفکیک بشه خیلی کمک میکنه که فرآیندهای پردازش و مراقبت های لازم روی اونها آسون تر انجام بشه.
بد نیست یه بار هم سری به سایت سازمان مدیریت پسماند تهران بزنید.
مجتمع دفع و پردازش پسماند آرادکوه که در کهریزک واقع هست یه سایت 1400 هکتاری هست که از سال 1355 پذیرای زباله های شهری تهران هست. قبلا سایت آبعلی هم وجود داشته که زباله ها رو به صورت غیربهداشتی در اونجا می سوزوندند و سال هاست که دیگه فقط برای دفع و بازیابی زباله های ساختمونی از اون استفاده میشه.
مجتمع دفع و پردازش پسماند آرادکوه دارای 14 واحد پردازش پسماند هست که بعضی هاش رو نام می برم:
نیروگاه 2 مگاواتی زباله سوز
سامانه هضم بی هوازی (برای تولید گاز متان)
سامانه هضم هوازی (برای تولید کمپوست)
واحد پردازش پسماندهای خشک
و واحدهای دیگه…
ولی موضوع اینه که به طور متوسط فقط 5 درصد از زباله شهری تهران از مبدا تفکیک میشه و فکر میکنم حدود 10-15 درصد اون بازیابی میشه. مهمترین دلیلش همینه که زباله های ما به صورت مخلوط تحویل واحد های پردازش داده میشه و صرف هزینه و انرژی زیادی رو جداکردن این پسماند ها به خودش اختصاص میده ضمن اینه ترکیب زباله های خشک و تر باعث افزایش رطوبت زباله های خشک هم میشه و ارزش حرارتی اونها رو (برای سوزاندن) کاهش میده.
پس من بابت این فرهنگ سازی شهرداری تهران خیلی خوشحالم. واقعا من فکر میکنم اگه یه عزم عمومی در کار نباشه نمیشه معضل زباله یه کلان شهر مثل تهران رو حل کرد.
ما در تهرانیم و کسی هم اینجا در منطقه ای که ما زندگی می کنم (22) زباله ها رو تفکیک نمی کنه یعنی شهرداری همچین تقاضایی نداشته. اما من فقط به یه دلیل زباله ها رو تفکیک می کنم خودم. به خاطر کسانی که میان زباله ها رو جمع می کنند. چون متوجه شدم اینا برای این که پلاستیکها رو برای خودشون جدا کنند دست می برن توی زباله های خیس و حتی شده دستاشون ببره به خاطر شیشه هایی که مخلوط ریخته شده . برای همین به نظرم جدا کردنش _بر اساس طی چرخه پنهانی که در زندگی شهری و حتی طبیعت هست و ضرر و سودش نهایتا به ما می رسه- حتی اگه در شهر ما به درستی بازیافت انجام نمیشه باز هم کار خوبیه
در بعضی کشورها یه لیستی از مواد هستند که در بازیافت خیلی اولویت دارند. که تحت عنوان mandatory recyclables مطرح میشن. ایا در کشور ما همچین لیستی هست؟
@mohifalahi
چرا هنوز سطل های تفکیک زباله جداگانه ما در سطح شهرها نمی بینیم؟ تعدادشون خیلی کم هست. اگر تعدادشون بیشتر شه شهروندا هم احساس مسئولیت بیشتری برای انجام تفکیک زباله خواهند کرد.
مسیر جاده هراز که می ری در یک محدوده هایی شاهد پخش مقدار زیادی پلاستیک و آشغال می بینی که در جنگل پخش شده از راننده علتش را پرسیدم گفت :شهرداری میبره تو ارتفاعات خالی میکنه و باد زحمت جابجاییش رو می کشه، بنظرتون ما نیاز به فرهنگ سازی داریم یا خانه از پای بست ویران است؟چکار باید کرد؟ شاید روزی غرق آشغال و زباله ها شویم، شاید
گام صفرم : قبل از فرهنگ سازی برای تفکیک زباله باید فرهنگ سازی کرد برای اینکه مردم به سمت سطل زباله بروند. جدیدترین تجربم : نظافت چی مدر سه ای رو دیدم که بعد از خروج از مدرسه زباله ای را که در دست داشت لای گل و گیاه باغچه و خیابان کنار مدرسه انداخت. به طور منطقی کی بیشتر از اون میتونه حال همکارای خودشو درک کنه وقتی کسی رو در حال آشغال ریختن روی زمین ببینه؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
من فکر کنم اگر که بسپارن دست یه شرکت خصوصی روند کار تا حد زیادی حل میشه. اگر فرایند اقتصادی مناسب در کار باشه، قطعا یه شرکت حاضره با نصب سطل مناسب و حتی خرید زباله این مسائل رو حل کنه.
در عین اینکه هنوز بعضی از مردم زباله شون رو روی زمین می ریزند اما خیلی ها هم هستند که نه تنها خیلی بافرهنگانه رفتار می کنند بلکه حتی زباله هاشون رو به صورت تفکیک شده داخل سطل ها قرار می دن. ولی موضوع اینه که بعضی ها اینطور استدلال می کنند که خوب وقتی همه زباله ها یکجا داخل مخزن حمل زباله ریخته میشه تفکیک کردن یا نکردن ما چه تاثیری داره؟! لازمه این افراد با فرآیندهایی که در مرکز دفع و پردازش پسماند آرادکوه (کهریزک) صورت می گیره بیشتر آشنا بشن.
1- در سر سطل های زباله، زباله جورها تا حدی در تفکیک پسماند نقش دارند. هر چند از این راه پول اندکی نصیبشون میشه اما شهرداری باهاشون مشکل داره و درضمن خود این افراد در معرض آلودگی ها و بیماری های زیادی هستند.
2- در خود آرادکوه زباله ها توسط نیروی انسانی تا حدی جداسازی می شوند و توسط سه نوع سرند به اندازه های مختلف تقسیم بندی میشن. (طی بازدیدی که هفته پیش از آرادکوه داشتیم یکی از چالش های اساسی شون رو راندمان پایین تفکیک زباله ها به دلیل استفاده از نیروی انسانی ذکر میکردن.)
بخشی از اونها به سایت تولید کمپوست منتقل میشه، بخشی از اون (300 تن در روز) به نیروگاه ریجکت سوز 3 مگاواتی منتقل میشه و مازاد اون (3000 تن در روز) که فراتر از ظرفیت ریجکت سوز هست ذخیره سازی میشه تا بعدا با افزایش ظرفیت زباله سوز بازیابی انرژی در مورد اون صورت بگیره. (در آینده قصد دارند دو نیروگاه زباله سوز با ظرفیت مجموع 1600 تن در روز و توان 15 مگاوات به سیستم اضافه کنند)
3- باقی مانده ای از پسماند که کاری باهاش نمیشه کرد در دفنگاه های آراد کوه دفن میشه.
اونطور که آقای جعفری رئیس سازمان مدیریت پسماند گفت از کل زباله شهری تهران 17/8 درصد اون زباله پاک (به معنی تفکیک شده از مبدا) هست.
درضمن جالبه بدونید که شهرداری ماشین هایی برای جمع آوری جداگانه پسماند خشک موسوم به «ماشین ملودی» داره که در ساعت های مشخصی در مناطق تردد می کنند که البته من تا به حال در منطقه خودمون (منطقه 4) این ماشین ها رو ندیدم یا صداشون رو نشنیدم. ظاهرا ملودی ای که پخش می کنند هم For Elise بتهوون هست. 
الان در خود سایت آرادکوه (کهریزک) پیمانکارهای مختلفی وجود دارند که اداره پسماند به اونها سوله اجاره میده و ماشین و نیروی انسانی رو هم خود پیمانکار فراهم میکنه و تفکیک زباله و تولید کمپوست رو انجام میدن و سود حاصل از فروش اون رو دریافت می کنند. همیشه و همه جا در هر کاری بحث اقتصادیش هم مطرح میشه. اگه زباله ها از مبدا تفکیک بشند خوب واقعا خیلی عالیه ولی موضوع دیگه اینه که روی جمع آوری زباله های تفکیک شده هم باید مدیریت بهتری صورت بگیره، چون واقعا اون زباله های تفکیک شده مخصوصا بخش فلز اون ارزش اقتصادی زیادی پیدا میکنه و شاید حتی خود من هم! ترغیب بشم که برم زباله های فلزی رو بردارم و بفروشم. البته مدیریت این مساله کار دشواری نیست ولی از اونجا که ما در کشور خودمون سر مسائل ساده هم بعضا مشکلات و چالش های بزرگی داریم باید مدیریت چنین کارهایی خوب انجام بشه تا حقوق ذینفعان اون که مردم و شرکت های خصوصی و شهرداری هستند رعایت بشه.
من بعید میدونم تا حالا تکئولوژی برای حل این مشکلات بوجود نیومده باشه. کسی میدونه جاهای دیگه دنیا چه کار میکنن؟ اگر هم نیست، به عنوان یک مسئله خیلی کاربردی و مهمه. بهتره جای اینکه توی دانشگاهها مسئله های بیخود حل کنیم به این مسئله ها نگاه کنیم که کم هم نیستن
بررسی وضعیت مدیریت پسماند در شهر سان فرانسیسکو – آمریکا
شهر سان فرانسیسکو در ایالت کالیفرنیاي آمریکا، پایتخت اقتصادي و اداري غرب آمریکا است. این شهر با مساحت 122 کیلومتر مربع و جمعیت بالغ بر 836 هزار نفر آغازگر برنامه ي زیست محیطی ملل متحد بوده است که با تمرکز بر مسائل محیط زیستی در ترکیب با مدیریت منابع در بعد ملی و فراملی، شهري پیشرو محسوب می شود. همگرایی بالاي میان شهروندان، این اجازه را به مدیران می دهد تا برنامه هاي پیشرفته و خلاقانه را در آن پیاده کنند. این ویژگی ها، به همراه وجود پیمانکاران قوي در زمینه جمع آوري، سیستم خدماتی کارآمد و همچنین محاسبه هزینه هاي انتقال، پردازش و دفن در زمین به صورت پله اي، موجب پیشرفت روزافزون سیستم مدیریت پسماند در این شهر گشته است که در مجموعه از مهمترین روش هاي مؤثر در فرآیند مدیریت پسماند این شهر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
منبع: بررسی فرآیند مدیریت پسماند در جهان و ایران
گزارش شماره 207 – شهریور 1392
مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران
بله من کاملا با شما موافقم خود منم زباله ها رو تفکیک می کنم حتی کوچکترین کاغذ و پلاستیک و بسته بندی های خوراکی ها رو از زباله های تر جدا می کنم ولی میزام تو سطل سر کوچه. خیلی دوست دارم اینجا بحث زباله رو منظم و دسته بندی شده پی بگیریم پس میرم سراغ گام منفی یکم:
فرهنگ سازی برای تولید زباله کمتر:
الان همین جور که عده ای با فرهنگانه به فکر تفکیک زباله اند عده ای دیگر بی خیالانه روز به روز بیشتر زباله تولید می کنند. تازگی ها توی خونواده و فامیل ما و شما مصرف ظروف و سفره یک بار مصرف زیاد شده!!!
و بعد دیگه پاک کردن سفره در کار نیست و . . . بعدشم ربط پیدا میکنه به بحث شما که زباله های داخل سفره شما نان خرد و چیزای دیگه یهو باهم با سفره قاطی میشن .
حالا گام اول که مورد نظر شماست:
گام فرهنگ سازی زباله
باید زیاد اینا گفته بشه و به همه
موضوع به این مهمی اصلن انگار تو مملکت ما مهم نیست
بعد از راهپیمایی های عظیم ملی شما زباله می بینید تا حالا خبرنگار و مسوولی دیدید دردش بیاد از زباله های کف خیابون همه فقط از حضور مردم زباله ریز تشکر می کنن
شهرداری چرا برنامه نمیسازه که تو تلویزیون پخش شه به نظر من که باهم قهرن یا رقیبای ناسالمن فقط تبلیغات درون شهری و فیلمای کوتاه تو تلویزونای مترو یا تلویزونای بالای بعضی خیابونا کافی نیست
مدارس ما کم به این قضیه اهمیت میدن
خلاصه باید تو خونه و مدرسه و تلویزیون مردم رفت مردم ما فهیمن و . . . مگه نه؟؟؟
