زانودرد، دومین درد رایج از بین دردهای مزمن بدن انسان هست! شیوع این درد در بین مردان ۱۵ تا ۲۰ درصد و در بین زنان بالای ۲۰ درصد هست، که با سن افزایش پیدا میکنه. یک سوم آمریکایی ها از چنین دردی رنج می‌برند! و این آمار تاسف‌باری هست که البته نشون از اهمیت این مفصل داره.
این درد، خودش میتونه منجر به مشکلاتی مثل کاهش تمرکز، افسردگی و کاهش خواب مناسب در افراد بشه.
با توجه به تنها داده‌های در دسترس، در آمریکا، هر سال بیش از صدمیلیارد دلار صرف درد زانو میشه، و بازدهی نیروی کار این کشور در هر هفته بیش از یک ساعت به دلیل این درد کاهش پیدا میکنه و بیش از ده میلیارد دلار در سال خسارت در اثر این کاهش بازدهی ایجاد میشه؛ منبع.
شناخت بهتر از دلایل زانودرد، جدا از نیاز روزمره هر کداممان، میتونه بذر این فکر رو در ذهن پادپُرسی‌های نوآور بکاره که به دنبال ارزش‌افرینی‌هایی برای بهبود این دردِ فراگیر بگردن؛ چه در حوزه‌ی مهندسی مکانیک، و چه در حوزه‌ی دارو و یا خدمات ورزشی-سلامتی. برای همین در قالب چند مقاله به زبون ساده که تا حدودی هم تخصصی هست، تلاش می‌کنم از دردهای زانو براتون بگم.
هر سوال یا گنگی هست حتما مطرح کنین، اگه پیشنهادی هم برای جذاب‌تر و ساده‌تر نوشتن موضوع داشتین دریغ نکنین 
آناتومی زانو به زبان ساده
در شکل زیر آناتومی استخوانی زانو رو از سه جهت می‌بینین:
زانو بزرگ ترین مفصل بدن هست، یه مفصل ۵ × ۱۰ سانتیمتر! این مفصل ساق رو به ران وصل میکنه و تمام وزن بدن رو تحمل میکنه. تو زانو از یه طرف استخوان ران با درشت نی در ساق پا مفصل میشه و از طرف دیگر استخوان کشکک و ران در کنار هم یک مفصل رو تشکیل می‌دن؛ یعنی یه مفصل ترکیبی.
دردهای جلوی زانو
مهمترین علت‌های درد جلوی زانو مربوط به کشکک[1] میشن:
- نرمی غضروف کشکک،
- التهاب کشکک،
- التهاب کیسه مفصلی جلوی کشکک،
- التهاب عضله چهار سر،
- التهاب کیسه مفصلی در زیر تاندون سه ماهیچه‌ی پایینی[2]
نرمی غضروف کشکک
اسم دیگه‌ی نرمی غضروف کشکک، کندرومالاسی هست. این درد، شایعترین علت درد جلوی زانو هست و بیشتر تو قشر جوان دیده میشه. علت این بیماری دقیق مشخص نیست، ولی باعث میشه سطح کندروئیتین سولفات تو غضروف کشکک کم بشه و خود این استحکام این غضروف رو کم میکنه، غضروف کشکک رنگ روشن و شفافش رو از دست میده و به رنگ زرد کدر درمیاد، و در نهایت سطح غضروف کشکک ناهموار و ریش ریش میشه.
التهاب کشکک[3]
به التهاب کشکک بیماری زانوی جهندگان[4] هم می‌گن، چون این بیماری در ورزشکارهایی مثل والیبالیست‌ها یا بستکتبالیست‌ها که حرکات پرشی و جهشی بیشتری دارن، بیشتر شیوع داره. تو این بیماری، تاندون کشکک (تاندون بین استخوان کشکک و برآمدگی درشت نی) ملتهب میشه و این باعث درد زانو در زیر کشکک میشه. این درد وقتی بیمار زانوش رو صاف میکنه بیشتر میشه.
نکته‌ی خوب اینه که این بیماری با انجام نرمش‌های کششی و تقویتی عضلات چهارسرران برطرف میشه.
التهاب کیسه مفصلی جلوی کشکک[5]
وقتی کیسه مفصلی جلوی کشکک ملتهب میشه، فرد دچار درد و تورم جلوی کشکک میشه. چنین بیماری بیشتر مخصوص افرادی هست که زیاد زانو می‌زنن.
التهاب عضله چهار سر ران[6]
التهاب تاندون عضله چهار سر به علت التهاب در محل چسبیدن تاندون عضله چهارسر ران به لبه بالایی استخوان کشکک ایجاد میشه و همین باعث درد جلوی زانو میشه. این التهاب هم به کمک نرمش های کششی و تقویتی عضله چهارسرران قابل برطرف شدن هست.
التهاب کیسه مفصلی در زیر تاندون سه ماهیچه‌ی پایینی
علامت مهم این بیماری، یا بورسیت پس آنسرینوس، درد در قسمت داخلی زانو، ناحیه زیر زانو هست. برای درمان این بیماری لازمه فعالیت‌های بدنی رو کاهش بدیم و محل التهاب رو به شکل موضعی گرم نگه داریم.
انحراف زانو: زانوی پرانتزی و زانوی ایکس
در حالت عادی وقتی سر پا واستیم، و مچ پاهامون رو به هم بچسبونیم، زانوها کنار هم قرار می‌گیرن و فاصله کمی با هم دارن. گاهی این فاصله زیاد میشه و به نظر می‌رسه کل اندام‌های تحتانی چپ و راست بصورت دو پرانتز در کنار هم قرار گرفتن. به این تغییر شکل اندام، زانوی پرانتزی می‌گن.
شایعترین علت زانوی پرانتزی، انحراف قسمت بالایی استخوان درشت نی هست که بهش ژنو واروم[7] هم می‌گن. تو این عارضه، تنه‌ی تیبیا به خط محوری در وسط بدن نزدیکتر میشه، هرچی از بالای استخوان تیبیا به سمت پایین‌تر میایم، استخوان به خط محوری بدن نزدیکتر میشه. البته گاهی زانوی پرانتزی به خاطر تغییر شکلی پیش میاد که تو قسمت‌های پایینی تنه فمور ایجاد میشه.
به پای به شکل X، ژنو والگوم[8] می‌گن. این وضعیت تو بچه‌ها نیازی به درمان نداره، و با بالا رفتن سن خودبخود خوب میشه. اگه ژنووالگوم شدید باشه و تا سن ۱۱ سالگی خوب نشه، ممکنه به عمل جراحی نیاز داشته باشه. گاهی ژنو والگوم به علل بیماری‌هایی مثل راشیتیسم و یا بعضی بیماری‌های مادرزادی به وجود میاد که برحسب مورد، پزشک معالج اقدام به درمانش میکنه.
دلایل پای پرانتزی
پای پرانتزی گاهی بدنبال بیماری های خاص ایجاد میشه:
- بیماری بلانت[9] یکی از این بیماریهاست که کودکان نوپا رو مبتلا میکنه و باعث میشه رشد ساق تو قسمت‌های بالای درشت‌نی دچار اختلال بشه. تو این بیماری، پای پرانتزی حتی در سنین رشد هم بهتر نمیشه و پیشرفت میکنه.
- گاهی پای پرانتزی در کودکان نوپا به خاطر بیماری‌های متابولیکی مثل راشیتیسم ایجاد میشه. این بیماری معمولاً به علت کمبود ویتامین D در غذا ایجاد میشه. البته راشیتیسم گاهی به خاطر ناتوانی بدن در جذب و یا سوخت و ساز ویتامین D ایجاد میشه. این بیماران هم معمولا برای اصلاح تغییر شکل اندام پایینی‌شان نیاز به عمل جراحی دارن.
بعضی علت‌های دیگه‌ی پرانتزی بودن زانو تو بچه‌ها:
- آسیب صفحات رشد اطراف مفصل زانو بدنبال شکستگی و یا عفونت
- استئوژنز ایمپرفکتا
- دیسپلازی استخوانی
- مشکلات بافت های نرم و بخصوص رباط های اطراف زانو