بنظرتون باید نگران مهاجرت مردم به شهرهای خاص بود؟
آدمایی که کرج زندگی میکنن تعریف میکنن که: تو مدرسه تقریبا هر سال همکلاسی های جدیدی داشتم که از شهرهای مختلف میومدن… یا تو آپارتمانی که زندگی میکردیم که فقط ما و یه خانواده دیگه اهل کرج بودیم و همسایه هامون تبریزی شمالی اهوازی شیرازی خلاصه از هرجایی اومده بودن… یا اینکه وقتی تو خیابون راه میریم فک میکنیم تو یه کشور دیگه ایم یعنی اینکه لهجه هایی میشنویم که اصلا باهشون آشنایی نداشتیم و اصلا متوجه صحبت‌های خیلی از آدما نمی شیم.
این موضوع با شدت کم‌تر تو شهرای دیگه هم دیده میشه. مثلا ممکنه تو شمال کشور زندگی کنید و بعد چند ماه با آدمایی آشنا بشید که از شهرای دیگه ای مثل قم، یزد، شیراز برای زندگی اومدن اونجا. مهاجران به شهرای دیگه ممکنه فکر کنن فرصتای شغلی و … آدمای اون شهر رو میگیرن یا شهرشونو شلوغ میکنن.
یادمه قبلا که برای مسافرت میومدیم شمال راننده تاکسیا از ورود مسافرا راضی نبودن میگفتن ورود مسافرا باعث گرونی هایی میشه که گریبان خود شمالی هارم میگیره و حالا میشنویم که بخاطر آلودگی هوا و کم‌آبی و… آدمای زیادی دارن برای سکونت میرن به شهرای شمالی. به نظرتون این مهاجرت ها در کنار مسافران فصلی و مناسبتی به ضرر شهرایی مثل شهرای شمالیه؟
تو شهرای شما مهاجرت چجوریه مردم دارن میرن شهرای دیگه یا برعکس؟ شما چه نظری راجع به مردمی که به شهرتون برای سکونت میان دارید؟
نظارت نمیفهمم یعنی چی اما باید رصد بشه، یعنی باید آمار وداده های قابل اتکا و مطمئن داشته باشیم که بشه سیاست گذاری کرد، کنترل کرد، فکر کرد که اوضاع زندگی بد نشه و تا میشه بهتر بشه
نظارت به این معنی که جلوی مهاجرت رو بگیرن یا نذارن غریبه وارد شهری بشه نه تنها اجرایی نیست که کار درستی هم نیست، چون آزادی مردم رو نمیشه و نباید به راحتی محدود کرد
یه معیاری هست در رده بندی های دانشگاهی که هر چی دانشجو و استاد غیر بومی توی یه دانشگاه بیشتر باشه، اون دانشگاه نمره بیشتری خواهد داشت
با این اوصاف مهجرت خوبه باعث گم شدن مرز ها میشه، همه یاد میگیرن با غریبه زندگی کنن، چیزی که اوضاع رو خراب میکنه مهاجرت غیر متوازنه یعنی خروجی و ورودی شهر ها با هم تفاوت فاحشی داشته باشه،
منظورم اینه که آدما برای رفتن به یه کشور دیگه به راحتی نمیتونن اقامت بگیرن و شرایطشون باید بررسی شه ولی مردم بین شهرا راحت مهاجرت میکنن و نشنیدم بگن که این شهر جمعیتش زیاد شده و دیگه شهرداری یا هر ارگان مسئولی اجازه نمیده مهاجر بگیره یا حتی بررسی میشه که آدما تو شهر جدید چه شغلی میخوان داشته باشن؟
واقعیت اینه که همچین تمهیداتی هست، اما اجرایی نمیشه
شهرداری نباید تراکم بفروشه، تراکم جدید نده یعنی اینکه خونه جدید ساخته نمیشه، مردم جا نخواهند داشت و نمیمونن توی شهری که جا نداره، اما به دلایل مختلف (مثلن کسری بودجه) شهرداری ها زمین های با کاربری کشاورزی رو به راحتی تبدیل به کاربری مسکونی میکنند
اگر همین قانون فقط اجرا بشه یه بخشی از این جریان جمعیت کنترل میشه
از تمام جنبه‌های ممکن، جواب سئوال مثبته. باید نظارت شدید وجود داشته باشه، دلیل هم خیلی واضحه: افزایش بی‌رویه جمعیت، رشد ناهمسان امکانات، معضلات مربوط به رشد سریع و …
در واقع این نکته، چیزی نیست که الان حاد شده باشه، از اوایل دهه ۵۰ شمسی به ایران توصیه شده بود که روی این دقت زیادی داشته باشه و به جای تمرکز روی رشد شهرهای مهم، روی رشد همسان جغرافیایی تمرکز داشته باشه که هم عدالت اجتماعی بهتری ایجاد بشه و هم مانع مهاجرت شدید بشه. متاسفانه این توصیه‌ها با اصرار به تمرکز قدرت که همیشه در ایران بوده، همخوانی نداره.
در جامعه و سیاست، ترسهای بنیادی وجود داره که نسل به نسل منتقل میشه و به نحوی خودش رو توی رفتارهای اجتماعی در شرایط سخت نشون میده (میشه اسمش رو گذاشت ژنتیک یا ناخودآگاه اجتماعی-سیاسی). اصرار به تمرکز قدرت هم از این نمونه رفتارهاست که به خاطر دوره‌های سخت و طولانی از هم‌گسیختی ملی در ذهن آدمها نهادینه شده و روی انتخابهای مهمشون اثر میزاره.
این رو گفتم که بدونیم، انتخاب معقول معمولا به این سادگی نیست، چه در سیاست و چه در زندگی! (از اون جمله‌های روی دیواریه ) یادمون باشه وقتی از سیاستهای کلان انتقاد میکنیم، نگاهی به تصمیمهای ساده، اشتباهات و ترسهای خودمون توی زندگی بندازیم.
مفهوم این جمله رو درست متوجه نشدم. رابطه ی بین ازهم گسیختگی ملی و اصرار به تمرکز قدرت رو متوجه نشدم دقیقا.
منظورم اینه که به عنوان مثال اگه همه ی امکانات و قدرت توی پایتخت متمرکز بشه چطور و طبق چه فلسفه ای میشه از هم گسیختگی ملی رو جلوش رو گرفت؟
شایدم منظورتون اینه که بخاطر اینکه در طول تاریخ ترس از تجزیه ی ایران وجود داشته حکومت های مرکزی تمایل نداشتند همه ی کشور به صورت همسان پیشرفت کنه و قدرتمند بشه. منظورتون اینه؟
هر چند به نظرم اگه این فلسفه ی تاریخی پشت اصرار بر تمرکز قدرت باشه،چندان صحیح به نظر نمیرسه. اینکه به عنوان مثال مرزنشین ها رو توی محرومیت نگه داریم تا اجازه ندیم به اندازه ی کافی قدرتمند بشند و ادعای استقلال و جدایی طلبی نکنند ، شاید خیلی کارآمد نباشه. چون گاهی ممکنه نتیجه ی کاملا عکس بده.
نه به این صراحت ولی تقریبا این فلسفه هست. البته لزوما ایجاد فقر نیست ولی نابرابری، تمرکز امکانات بويژه ساختارهای دولتی در مرکز و … به مرور به این وضعیت منجر میشه. نتیجه تمایل شدید برای مهاجرت به شهرهای مهم و رشد حاشیه‌نشینی. یادمون هم باشه، حتی کشوری مثل فرانسه نتونسته با سرعت رشد زیاد خودش رو وفق بده و این معضل به سادگی قابل حل نیست!
مسلما باید کنترل و نظارت باشد ولی مهم‌تر از آن بررسی چرایی مهاجرت است. چرایی مهاجرت افراد به شهرهای بزرگ ، چرایی مهاجرت روستائیان به شهرها و نابود شدن روستاها و … جواب این سوالات اقداماتی است که مهمترین ابزار کنترل مهاجرت درون کشوری خواهد بود و میتواند تا حد مطلوبی مهاجرت‌های بی‌رویه را کاهش دهد.
بنظرتون برعکسش هم مهمه؟ یعنی مهاجرت افراد از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچیک تر. بنظرتون این نوع مهاجرت چه اثری میتونه روی شهرهای کوچیک داشته باشه؟ اثر خوب و بد
در کنترل جمعیت این موضوع هم باید در نظر گرفته شود.
مثلا خبری میخواندم که یکی از احزاب سوئدی در پارلمان به دنبال طرحی است تا یک سری مشوق‌ها برای مهاجرت مردم به یک شهر را فراهم کند. شهری که به دلیل کاهش چشمگیر جمعیت در حال نابودی است و گویا یکی از شهرهای مهم تاریخی سوئد است.
یا مطالبی میخواندم که دولت کره جنوبی از چندسال قبل مشوق‌هایی ایجاد کرده تا مردم از کلانشهر سئول به سمت سایر مناطق شهری خصوصا مناطق روستایی مهاجرت کنند و این مشوق‌ها گویا باعث شکل‌گیری یک روند مهاجرت معکوس از سئول شده خصوصا مهاجرت جوانانِ تحصیل کرده از سئول به روستاها و انتخاب شغل کشاورزی مدرن و سایر کسب‌وکارهای دیگه. (که البته از قبل زیرساختهای لازم فراهم شده در نتیجه اگر شخصی مثل من در کره جنوبی بودم حتما از این روند استقبال میکردم و کشاورزی مدرن را انتخاب میکردم. کشاورز خوشحال و شاد و خندان )
شخصا معتقدم تراکم بالا و بیش از حد جمعیت در یک نقطه به خودی خود یک معضل است و باید از تراکم جمعیت کاست.
این داستان فرقی نمیکنه. باز هم در صورتی که برنامه متعادلی در کار نباشه، منجر به یک فرآیند مخرب میشه.
به نظرم سئوال باید این باشه: چه شرایطی باید در نظر گرفته بشه تا مهاجرت اثر مثبت داشته باشه و اثر مخرب در محیط مبدا و مقصد ایجاد نکنه؟
از فیزیک میشه کمی کمک گرفت. مهاحرتی که به دلیل شرایط زندگی بد در مبدا و فرصت واقعی در مقصد باشه، یک مهاجرت بسیار موثر و متعادل کننده محیط هست. ولی اگر که این شرایط و فرصتها، غیرواقعی باشه، منجر به حاشیه‌نشینی، نابرابری اجتماعی عظیم و معضلات دیگه میشه.
چطور میشه فرصتهای موجود در یک شهر یا محیط اجتماعی رو به طور واقعی در معرض دید آدمها گذاشت تا توان مقایسه ذهنی مناسب و انتخاب غیرمخربی براشون فراهم بشه؟
اگه سوال این باشه بنظرم هم باید نیازهای افراد که منجر به مهاجرت شدن و هم نیازها و فرصت های شهر مقصد در نظر گرفته شه. همینطور باید توانمندی ها و کارایی افراد برای زندگی تو شهر مقصد رو در نظر گرفت. اگه این افراد تو شهر مبداشون مفید بودن یا وظیفه بزرگی داشتن (یعنی اومدنشون به شهر مقصد همون قدر میتونه مفید باشه که ترک مبدا مضر) اونوقت باید جایگزینایی براشون پیدا کرد.
چیزی که به ذهنم اومد اینه که شاید یه سایت اینترنتی مربوط به هر شهر مفید باشه یه سایتی که هر فرد از مسئولای شهری گرفته تا افراد ساکن اون شهر بیان و توش از امکانات، فرصتا، کمبودا و پروژه های در حال اجرا یا برنامه های آینده ی شهرشون و همینطور شرایط زندگی مثلا آب و هوا، امکانات تفریحی، آموزشی، درمانی، مسکن و… و تجربیاتشون از زندگی تو شهرشون رو بنویسن.
برای هر شهر یه آماری نشون بدن از شغل های مختلف اون شهر که مثلا فلان شغل تو فلان مناطق پراکندگی داره و چند نفر الان مشغول به اون کارن و حتی مردم بیان بگن تو این مناطق مثلا سوپرمارکت کمه یا فلان جا نیاز به کتابفروشی هست. یا افرادی که یه پروژه ی سنگین رو دارن عملی میکنن اگه نیاز به همکاری دارن یا کم اوردن اونجا اعلام کنن.
اینطوری افرادی که میخوان به اون شهر مهاجرت کنن بهتر میتونن تصمیم بگیرن.
شایدم الان یه چیزی مشابه این وجود داشته باشه. همچین سایتی وجود داره؟
من به اینجور مسائل وارد نیستم یعنی مطالعه یا تخصص ندادم فقط نظر شخصیمو در جواب سوال گفتم
یعنی اینکه لهجه هایی میشنویم که اصلا باهشون آشنایی نداشتیم و اصلا متوجه صحبت‌های خیلی از آدما نمی شیم.
) یادمون باشه وقتی از سیاستهای کلان انتقاد میکنیم، نگاهی به تصمیمهای ساده، اشتباهات و ترسهای خودمون توی زندگی بندازیم.
