تا اونجا که می دونم نقدینگی پول در گردشی هست که در دست افراد هست و از طریق اون می تونن به خرید کالاها و خدمات بپردازن. اما حجم کالاها و خدمات موجود در بازار هم محدود هست و وقتی نقدینگی یعنی قدرت خرید مردم افزایش پیدا میکنه به نوعی محدودیت کالاها اتفاق میافته و در اقتصاد هم محدودیت معادل افزایش قیمت هاست و این مساله باعث افزایش قیمت و تورم میشه.
اما سوالم اینه که تحت هیچ شرایطی افزایش نقدینگی خوب نیست؟
چه عواملی جز چیزی که بالا گفته شد باعث ایجاد تورم می شن؟
مثلا چند سال پیش که تورم تا 40 درصد پیش رفت، به دلیل این بود که پول نقدی که تو دست مردم موجود بود، زیاد بود؟
عوامل دیگه ای هم وجود دارند:
- افزایش هزینه های تولید
- وام ها و بدهکاری های بین المللی
- افزایش مالیات بر کالاهای روزمره
اصلی ترین و تقریبا تنها دلیل ایجاد تورم در بازار شامل : افزایش تقاضا و یا کاهش عرضه
باقی دلالی که بیان میشن و بعضا در روزنامه ها یا صحبت های تحلیل گر ها مطالعه و مشاهده میکنید همگی دلایلی هستند بر ایجاد این دو. یعنی دلایل افزایش تقاضا و یا کاهش عرضه
( داخل پرانتز هم بگم که بنده معتقدم در کشور ما کاهش عرضه بصورت کاملا لاپوشانی شده افزایش تقاضا جلوه داده میشه ، در این مورد صحبت زیاده ولی در این صورت سوال نمیگنجه )
تورم رو میشه در نگرش ها و اصول اقتصادی مختلف بررسی کرد.
افزایش نقدینگی یکی از اصلیترین دلایلی هست که تقاضا رو بشکل قابل توجه و ملموسی افزایش میده ، تا قبل از افزایش نقدینگی اصلا امکان افزایش تقاضا وجود نداره ( حجم قابل معامله کل در بازار تغییری نکرده ) و در صورتی که بدون افزایش نقدینگی کشوری دچار تورم بشه این تورم قطعا منفی خواهد بود ( ارزش واحد پولی در مقابل کالا و خدمات افزایش پیدا میکنه)
البته در صورتی که با کاهش چشم گیر عرضه در بازاری که رشد نقدینگی نداشته روبرو نباشیم ، در برآیند کلی کاهش عرضه بدلیل شوک هایی که میتونه به افراد ، اقتصاد خرد و کلان کشور وارد کنه بسیار پروسه کنترلی سخت تری داره تا افزایش تقاضا
اینکه " نسبت نقدینگی و تورم در اقتصاد یک کشور چیست ؟" در قالب یک عدد ثابت قابل بیان نیست .
اینکه ما بگیم فلان نسبت از حجم اقتصادی کشور میشه نقدینگی وارد بازار کرد اصلا مورد عملی و علمی نیست.
هر کشور بر اساس نوع اقتصادش حجم نقدینگیش باید کنترل بشه.
ولی در کل دولت باید به یک نسبت مشخص ( این نسبت بصورت علمی از رشد اقتصادی کشور بدست میاد و بصورت عملی از هزینه های دولت ) سالانه نقدینگی رو افزایش بده.
در اقتصاد های مختلف این مقدار بسیار متفاوت هست، برای مثال در اقتصاد چین که انواع محصولات خرد به حجم قابل توجهی تولید میشه و این موضوع امکان پاس شدن ( خرج پذیری) پول در بازار داخلی رو بخوبی فراهم میکنه ( مثلا در نظر میگیریم چین به نرخ 1:1 میتونه افزایش نقدینگی بده بصورتی که باعث ایجاد تورم مشکل سار نشه )
اما در مقابل کشوری مثل ایران یا عربستان صعودی رو در نظر بگیرید که اقتصادی متکی بر نفت هستند ! محصولی که قابلیت عرضه در بازار های خرد رو نداره و باعث پاس شدن ( خرج پذیری) پول ملی نمیشه . در اینجا این نفت باید فروش بره و با درآمد ارزش کسب شده اقدام به تامین محصولات و خدمات مورد نیاز در بازار بشه ! در این وضعیت قطعا شما باید کمتر از کشوری مثل چین افزایش نقدینگی بدین تا جلوی تورم های مشکل ساز رو بگیرید.
حالا اقتصادی مثل آمریکا رو در نظر بگیرید ، کشوری که اقتصاد بزرگی داشته و مزیت دیگش این هست که خرج پذیری پولش صرفا در بازار های داخلی اتفاق نمیافته . این پول در بسیاری کشور های دیگه جایجا میشه و تقاضا داره و همین موضوع باعث میشه تا بخشی از نقدینگی دلار آمریکا اصلا به اقتصاد آمریکا فشاری وارد نمیکنه و این کشور در این وضعیت میتونه بیشتر از نرخ رشد اقتصادیش اقدام به افزایش نقدینگی کنه در صورتی که دچار تورم مشکل ساز هم نشه .
از طرفی تورم مثبت همیشه بد نیست ، راکد بودن بازار ارز ( عدم نوسان در نرخ ارز ) همیشه خوب نیست و تورم منفی ممکنه تاثیراتی بسیار مخرب تر از تورم مثبت در کشور ایجاد کنه.
حدودی از تورم در صورتی که برنامه ریزی شده و هدفمند باشه میتونه هم برای اقتصاد کلان و هم برای اقتصاد خرد کشور مفید باشه ، اما موضوع از جایی شروع میشه که کشوری مثل ایران بصورت مداوم درگیر تورم های حاد و مخرب میشه در حالی که در چهل سال گذشته و در 90 سال گذشته( تا جایی که مطالعات من قد میده) هیچ وقت دوره بازگشتی برای جبران تورم ایجاد شده در ایران وجود نداشته. البته خارج از مطالعه حدس میزنم که دوره بازگشتی برای جبران تورم در اقتصاد 150 سال گذشته ایران بی سابقه بوده و پیش از اونهم اصلا چیزی تحت عنوان این استاندارد ها وجود نداشته که بخواد اتفاق بیافته ( در کشور ما وجود نداشته )
سعی کردم کوتاه و گویا و در حد دانش خودم پاسخی مطرح کنم،