دنبال راهکارم، مصرف آب در کشاورزی زیاد جاهای مختلف بحث شده، خواهشا یه طرفه نرید و کشاورز رو هم در نظر بگیرید.
چه روش‌های مناسب کشاورزی در وضعیت بی‌آبی این روزها میشناسید؟
چه محصولات پرفروشی مناسب کشاورزی با آب کم هست؟
آیا کشاورزی جایگزینی دارد؟
3 پسندیده
نقطه شروع میتونه مطالعات و به اشتراک گذاری تجربه ها در این زمینه باشه:
و در کنارش دو موضوع موازنه ی عرضه و تقاضا در بخش کشاورزی و موازنه ی هزینه و درآمد کشاورزی موثره.
با توجه به اینکه @Dr.meghdad مطرح کردن که از بحث در این زمینه خوشحال میشن و @bgolshaee و @moghadam.b هم تجربه خوبی در زمینه‌ی کشاورزی دارن، فکر میکنم بتونیم به راهکارهای ارزش آفرینی در زمینه‌ی کشاورزی برسیم.
بهتر است ابتدا ببینیم چه محصولات خوراکی برای مصرف در دوران کم آبی مناسب هستند؟
محصولاتی مثل نان، برنج، گوشت، … برای تولید به حجم جالب توجهی از آب نیاز دارن:
- تولید یه کیلو گوشت مرغ ۴۰۰۰ لیتر آب
- تولید یه کیلو برنج ۲۵۰۰ لیتر آب
- تولید یه کیلو سیب ۸۰۰ لیتر آب
- یه کیلو نان، ۱۶۰۰ لیتر آب
اسم هندوانه رو هم زیاد به عنوان محصول پرمصرف (از نظر آب) شنیده بودم ، ولی به نظر میرسد یک کیلو هندوانه حدود ۳۰۰ لیتر آب نیاز دارد.
مرجع.
حالا به نظرتون در میان مدت به چه رویکردی رو بیاوریم، بهتر است:
- واردات این محصولات به جای تولید آن در ایران
- تغییر عادات و کاهش مصرف چنین محصولاتی در ایران
- اصلا مصرف این محصولات ربطی به بی آبی ایران ندارد
- یه گزینه ی دیگه
0 رأی‌دهنده
اگه گزینه ی چهار رو انتخاب کردین، لطفا توضیح هم بدهید.
راههکاری که دنیا داره به سمتش میره کشاورزی عمودی یا vertical farming هست.
مقدمه:
یک گیاه برای رشد به آب، خاک، هوا و نور احتیاج داره. اگر گلدان خاک یک گیاه رو قبل و بعد از رشد کامل وزن کنید میبینید که تقریبا خاکی مصرف نشده! بعد از خشک شدن گیاه یا درخت تقریبا تبدیل به چوب خشک میشه و آبی توش نیست. نور هم که وزن نداره. پس چوب از کجا درست شده؟ 98% وزن یک تکه چوب از دی اکسید کربنی تولید شده که گیاه در زمان رشد از هوا جذب کرده.
نکته:
به جز مسئله آب، مسئله مرتع و زمین کشاورزی هم مطرح هست. انسان تقریبا هر جا که میتونسته کشت انجام داده، ینی زمین های زیادی که قابل کشت باشن باقی نذاشته!
روش کار:
در کشاورزی عمودی آب به صورت سیکل بسته از بالا به پایین میاد و بعد برمیگرده بالا و مجدد همه رو آبیاری میکنه.
فاکتور نور رو با طراحی شیشه ای، لامپ های led و … به راحتی حل کردن.
خاک هم چون تقریبا مصرف نمیشه مشکلی ایجاد نمیکنه.
هوا هم که همیشه هست، در واقع دی اکسید کربن بیش از حدی انسان داره تولید میکنه.
نمونه هایی ازش در دنیا اجرا شده و الان در حال بهره برداری هستد.
3 پسندیده
تجربه هلند جالب بود:
- هلند، کشوری کوچک، با 17 میلیون جمعیت به دومین صادرکننده محصولات غذایی جهان تبدل شده است.
- این کشور تقریباً از تمامی منابعی که برای کشاورزی در مقیاس بزرگ لازم است محروم است.
- هلند دومین صادرکننده محصولات کشاورزی غذایی بعد از آمریکایی است که 270 برابر بیشتر زمین کشاورزی دارد.
- هلند بزرگترین صادرکننده گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز و دومین صادرکننده سبزیجات در جهان است.
- یک سوم تجارت جهانی دانه های سبزیجات خوراکی از هلند سرچشمه می گیرد.
- این موفقیت ها فقط در 94 کیلومتر مربع گلخانه(ها) به دست آمده است. مساحت شهر تهران 730 کیلومتر مربع است.
اما راز اين موفقیت در چیست؟
راز موفقیت هلند استفاده از فناوری برتر و گلخانه‌های پیشرفته کشاورزی است.
این فناوری ها برداشت در سطح هکتار را به شدت افزایش داده است.
نمونه ای از تکنولوژی های به کار رفته در هلند عبارتند از:
با استفاده از سنسورهای حساس، در مصرف آب برخی از محصولات کلیدی تا 90 درصد صرفه جویی شده است.
در هلند 15 نوع گوجه فرنگی با ارتفاع 6 متر پرورش داده می شوند که ریشه آنها نه در خاک بلکه در محلولهای مغزی قرار دارد.
هلند به طور کامل استفاده از آفت کشهای شیمیایی را کنار گذاشته است.
از سال 2009 به بعد پروش دهندگان مرغ و دام و طیور استفاده از آنتی بیوتیک را حدود 60 درصد کاهش داده اند.
کشاورزان برای تنظیم دمای گلخانه ها از انرژی زمین گرمایی (geothermal) استفاده میکنند.
کشاورزی هیدروپونیک که در آن محصولات بدون خاک و با استفاده از محلولهای مغزی رشد میکنند، مصرف آب و هزینه ها را به شدت کاهش داده است.
منبع : نشنال جئوگرافی
آیا تو کشور ما از کشاورزی هیدروپونیک استفاده میشه؟ تو چه مقیاسی؟ آیا میتونه راه حل باشه؟ موانع اجراییش چی هست؟
5 پسندیده
این مفهوم کشاورزی عمودی و همین طور کشاورزی هیدروپونیک جالب بودن،
اگه درست متوجه شده باشم کشاورزی عمودی یه گلخونه س که درش طبقه های عمودی هم وجود داره و در راستای ارتفاع (عمودی) هم گیاه کاشتن؛ یا به عبارتی از فضای عمودی یه گلخونه هم استفاده میشه. نورش به جای خورشید از لامپ های LED هست.
در این گلخونه های عمودی از کشاورزی هیدروپونیک (که در تجربیات هلند مطرح شد) استفاده میشه، یعنی به جای خاک، گیاها رو در مواد مغذی نگه میدارن.
یه جستجویی کردم و ظاهرا مهم ترین مشکل کشت هیدروپونیک اینه که در مقیاس خونگی به صرفه هستن و برای مقیاس های صنعتی هزینه ی راه اندازی سیستم ش و همین طور مصرف برقش بالاس. در ضمن که این مدل گلخونه ها نیاز به نظارت خوب و دقیق هم دارن، و سیستم های نظارتی هم هزینه ی بالایی داره.
در کنار این مشکلا، شرکت هایی هم در ده سال اخیر راه افتادن که گلخونه های عمودی رو راه میندازن و تجهیز میکنن، مثل این مورد که در اروپا مشغول هست:
و یا این یکی که بیشتر در کار سیستم های محافظتی از گلخونه ها کار میکنه (و لزوما ربطی به کشاورزی هیدروپونیک یا گلخونه عمودی نداره، ولی چون ایرانی بودن و کارشون به نظر خوب میومد حیفم اومد معرفی نکنم):
2 پسندیده
تو کشور ما هزینه گلخونه بالاست. برای هر هزار متر مربع منهای هزینه زمین حداقل 70 میلیون پول لازمه. برای اینکه بشه از وام استفاده کرد باید مساحت گلخونه حداقل 5000 متر مربع بشه، که یعنی 350 میلیون + هزینه زمین. از طرف دیگه هم قیمت بذر، کود و … بالا و قیمت پایین فروش محصولات کشاورزی پایینه. خب با ین شرایط چندان به صرفه نیست. کسی که تو این مملکت عاشق واسطه گری، میتونه اون حدود 500 میلیون هزینه رو ببره یه چیزی از چین وارد کنه و پولش بشه یک میلیارد، چرا باید بیاد گلخونه بزنه؟
همه این هزینه ها که گفتم برای یه گلخونه عادی بود، حالا اگه هیدروپونیک باشه که هزینه به مراتب بالاتره.
حدود يک ماه پيش در يک سخنرانی علمی در دانشگاه شريف حضور داشتم که در آن دکتر بهرام آسيابانپور از دانشگاه تگزاس ارائه داشتند. در اواخر سخنرانی ايشان از پروژه ای که روی آن کار می کردند صحبت کردند که موضوع آن اين بود که دستگاهی بسازند که بدون ورودی آب و خاک بتواند کشاورزی انجام دهد.
نحوه کار هم به اين صورت است که دستگاه (شبيه يک کانکس بزرگ ايزوله که قابل حمل است) با استفاده از پنل های خورشيدی انرژی برق توليد می کند و از آن انرژی برای تقطير رطوبت هوای بيرون استفاده می کند. از طرفی نحوه کشاورزی هم استفاده از املاح لازم در آب و رشد ريشه گياه در آب است.
اين شيوه ظاهرا روشی کاملا صنعتی شده است و ايشان می گفتند در سوپر مارکت های آنجا خيلی از سبزيجات را به همين شيوه به طور خيلی تازه از آب درآورده و همراه با ريشه آن به مشتری می فروشند. بخشی از انرژی برق به دست آمده نيز صرف کنترل دمای هوا و رطوبت هوای داخل می شود.
اين دستگاه چون قابل حمل هست حتی می تواند از دورريز مواد کشاورزی نيز جلوگيری کند زيرا هر وقت خريدار آن مواد پيدا شد محصول به طور مستقيم خارج و به دست مشتری می رسد. اين دستگاه برای آب و هوای گرم (با انرژی خورشيدی) و مرطوب (برای استفاده از رطوبت هوا) مناسب است. حتی به کاهش رطوبت هوا که گاهی اوقات برای مردم آزاردهنده است نيز کمک می کند.
4 پسندیده
نمونه ای از کشاورزی عمودی در این ویدیو نمایش داده شده، با این روش تا ۹۵٪ آب مورد نیاز برای کشاورزی رو کاهش دادن که واقعا جالب توجه هست. ضمن اینکه به جای خاک از بافت خاصی از پارچه استفاده میکنن:
3 پسندیده
تجربه اندک خودم می‌گه که بخش قابل توجهی آب تبخیر میشه. به دو دلیل:
- تابش آفتاب
- آبیاری سطحی
اثر آفتاب بر تبخیر
در مورد اولی، یک بار یک باغ کوچک رو برای دو ماه به من سپردند، که یک باغچه گل هم توش بود. از اونجایی که ذهنم بیشتر وقت‌ها سرگرم کامپیوتر بود می‌دونستم یادم میره که سرکشی کنم و خصوصاً به باغچه آب بدم. و ممکن بود به درخت‌ها هم نرسم بیشتر از آبیاری قطره‌ای خودشون آب بدم.
به همین خاطر وقتی برای آبیاری اول رفتم، هر چه کارتن و گونی اونجا به خاطر مصالح ساختمانی ریخته‌بود رو گذاشتم زیر درختان و سعی کردم تا جای ممکن باغچه رو بپوشونم.
اتفاقی که افتاد جالب بود. وقتی که برگشتند من استرس داشتم، چون دفعه آخر یادم رفته‌بود برای آبیاری باغچه برم، یعنی دست‌کم دوهفته آبیاری به عقب افتاده‌بود، اما باغچه کاملاً مرطوب بود و زیر درختانی که کارتن گذاشته‌بودم هم مرطوب بود.
صاحب باغ همه این کارتنها و گونی‌ها رو ریخت دور، ولی تجربه جالبی بود که میشه با ایجاد سایه، جلوی تبخیر رو گرفت. این روش البته امروز در کاشت بوته‌های کرزه‌ای مثل بادمجان و گوجه‌فرنگی کاربرد داره.
تصویر از abanagri.com
آبیاری زیرسطحی
موضوع دوم آبیاری زیرسطحی یا deep drip هست که البته هزینه اندکی نداره، ولی خیلی بهش علاقه دارم. از اونجایی که آب رو در عمق نیم تا یک متری به درخت می‌دیم باعث میشه مصرف آب تا ۸۰٪ کم بشه.
تصویر از سایت deepdrip.com
1 پسندیده
قدیما یادمه که همه کشاورزی ها غرقابی بود.
یعنی واسه آبیاری یه هکتار زمین با چهار اینچ آب نزدیک ۲۴ ساعت زمان لازم بود. بعد از اون آبیاری بارانی اومد که یه مزایایی داشت ولی به نظرم مناسب جنوب با بادهای گرم نیست( هنوزم از این روش در خیلی از موارد مثل یونجه و گندم استفاده میشه) .
بهترین روش آبیاری ای که میشه استفاده کرد آبیاری قطره ای است که متاسفانه برای همه محصولات نمیشه استفاده کرد…
تصویر مربوط به کشت اگه اشتباه نکنم گوجه فرنگی هست که به همین روش کاشته شده.
پلاستیک دور ریشه ها دو مزیت داره . یکی اینکه از رویش علف هرز جلوگیری میکنه چون از یه طرف زیر پلاستیک در طول روز دما خیلی بالا میره و علف هرز نمیتونه رشد کنه و از طرفی از نفوذ آب به جاهای دیگه جلوگیری میکنه.
مریت دوم هم از تبخیر آب جلوگیری میکنه به طوری که موقع کشت هندوانه بعد از آبیاری اول تا حدود ۱۵ روز نیاز به آبیاری نداره.
عیب این روش هم اینه بعد جمع اوری میزان زیادی پلاستیک در زمین باقی میمونه.
1 پسندیده