یه تجربه کوچیک رو میخوام به اشتراک بذارم. من به همراه پدر و مادرم توی خیابون منتظر تاکسی بودیم. یه ماشین با سرعت زیاد به سمت ما اومد و به قصد جای پارکی که پشت سر من و مادرم بود نزدیک بود ما رو زیر بگیره. اگر خودمون رو به موقع کنار نکشیده بودیم حتما اتفاق بدی میفتاد. راننده که از قضا آقا هم بود بعد از پارک کردن ماشین پیاده شد و بدون اینکه حتی نگاهی به من و مادرم بندازه رو به پدرم که با فاصله زیادی از ما ایستاده بود کرد و چند بار عذرخواهی کرد. من و مادرم به عنوان یک انسان و به جرم زن بودن نادیده گرفته شدیم و ایشون با کمال بی احترامی بعد از عذرخواهی از پدرم راهشو کشید و رفت.
این یه مورد خیلی کوچیک بود، من مطمئنم که نمونه های بدتر از این واسه همه ما خانوما توی دانشگاه، محل کار و سطح جامعه پیش اومده.
واقعا چرا؟ چرا زنها به عنوان دارایی یک مرد حساب میشن؟ علاوه بر نظر خانوما تو این مورد خیلی مشتاقم نظر آقایون به عنوان جنس مذکر رو هم بدونم.
چرایی ش رو نمیدونم، یه تجربه‌ی مشابه میخوام بذارم روش:
تو زنجان که رانندگی میکردم تلاش میکردم قبل از اینکه به عابر پیاده برسم متوقف شم که عابر رد شه. اکثر اوقات که مردهای مسن زنجانی جلو ماشین بودن کلافه میشدن و هی با دست بهم اشاره میکردن که برو دیگه میخوایم از خیابون رد شیم! اینجا هم در قالب یه سوال این تجربه رو مطرح کردم.
نمیدونم چه جوری ترجمه ش کنم، ولی براشون راحت نبود از جلوی ماشینی که راننده‌ش یه خانمه رد شن، هر چند بارها دیده بودم تاکسی‌ها به راحتی میتونن احترام به عابر پیاده رو اجرا کنن و مشکلی از این جنس براشون پیش نمیومد.
ولی اسم این حرکت، و یا تجربه‌ی مشابهی که تعریف کردین رو نمیذارم مقدم بودن آقایون یا نادیده گرفتن خانمها توسط ایشان. یه جور در تربیتشون هست که:
پشتیبان خانمها باشن و از خانمها قوی‌تر باشن،
و تعامل آقا-آقا براشون راحت‌تر از تعامل خانم-آقا هست.
هر دو این‌ها تا حد خوبی قابل درک هست، هر چند تاییدشون نمیکنم. مثلا من هم بخوام از یه زوج عذرخواهی کنم از خانم عذرخواهی میکنم چون یه خانم رو راحت‌تر درک میکنم و میدونم چه جوری با یه خانم صحبت کنم که عذرخواهی به درستی انجام بشه (زبون یه خانم رو بلدم!). یا مثلا دیدم که پدر و مادرم خیلی روی برادرهام حساب میکنن ولی انتظار خاصی از من و خواهرم ندارن. و این خود به خود باعث میشه مسئولیت بیشتر رو دوش آقایون از همین خانواده پدری شروع شه و ایشون برن به سمت تلاش برای قوی‌تر بودن نسبت به خانمها.
احتمالا تو مورد تجربه‌ی شما، اینکه یه اقا از دو تا خانم عذرخواهی کنه یه جور ضعف به نظر اون اقا میرسیده و برا همین پیش قدم نشدن. به نظرم کاری که خانمها میتونن انجام بدن اینه که آهسته و پیوسته به آقایون اطرافشون (برادر و پدر و شوهر و پسر) منتقل کنن که مثلا ضعف واقعی اینه که نتونن احترام طرف مقابل رو مستقل از جنسیت به جا بیارن.
ععع من تا الان فکر میکردم احترامه این رفتار هم به اون خانومها و هم به اون اقا… و اداب و معاشرت درسته.
نمیدونستم به خانوم بی احترامی میشه بهشون.
کاش که زودتر میدونستم .
با اینکه دوست دارم حق و حقوق زن و مردان برابر باشه.
راستش در ایده مردسالاری (که قریب به اتفاق سنت گراها پیرو این ایده هستن)، زن، دارایی مرد به حساب میاد. و در بهترین حالت، دست کم گرفته میشه.
(حتی خانمهای موفق همه شون می دونن که باید دو برابر یک آقا تلاش کنن، تا نصف اون، مورد توجه قرار بگیرن.)
حتی خیلی از خانمها هم مردسالار هستن. مثلا اگه خیانتی اتفاق بیفته، تقصیرو می اندازن گردن زنی که شوهرشونو فریب داده!! (انگار نقش مرد رو در خیانت کاملا ندیده می گیرن).
و اعتقاد بهش کاملا ناخودآگاه ه. تا اینکه کسی پی ببره که به طور ناخودآگاه، برای زن، کمتر از مرد احترام قائله. و بعد شروع کنه پیدا کردن مصداقهای مردسالاری که توی رفتارش داره و بعد اونا رو برطرف کنه.
و راستش مردسالاری همه جای دنیا هست. اگر نبود چرا یه گرایشی به اسم فمینیست شکل گرفت. فقط توی ایران، مصادیقش خیلی بیشتر و خیلی واضح تر ه.
اینکه مرد با مرد و زن با زن راحت تر هست رو قبول دارم. اما در این مورد خاص اگر یه خانم توی ماشین بود و به جای من و مادرم یه مرد کنار خیابون ایستاده بود به احتمال خیلی زیاد اون خانم از اون آقا عذرخواهی میکرد و نمیرفت از همسر اون آقا یا دخترش عذرخواهی کنه. واقعا این یه نوع بی احترامیه. مثل این میمونه که داشته یه جسمو زیر میگرفته نه یه انسانو.
خیلی جالبه. ممنون که گفتین. واقعا نمیدونستم بعضی از آقایون این رو احترام میدونن. نه واقعا اینطوری نیست. به من که خیلی برخورد اون لحظه. با یه نفر دیگه هم که صحبت کردم که اونم آقا بود گفت راننده از کجا باید میدونسته که به پدرت برنمیخوره اگه از شما عذرخواهی کنه. شاید فکر کرده پدرت خیلی متعصب باشه و دعوا راه بیفته. اما باز به نظرم اشتباهه و قانعم نکرد.
راست میگه! یعنی برای بعضی مردها، دارایی بودن زن (مثل همسر و دختر و مادر و …)، بدیهی ه. و غیرتی شدن کاملا بی منطق، یه جور حسن به حساب میاد!!! حتی من از بعضی دخترها شنیدم که مثلا یکی از ملاکهای انتخاب همسر (یا دوست پسر)، اینه که طرف غیرتی باشه!!!
(به طور ضمنی یعنی زن یا دوست دخترشو، دارایی خودش ببینه.)
غیرتی بودن همیشه این معنی رو نمیده. مثلا من خودم یکی از معیارهام همینه که طرفم غیرتی باشه. این با تعصب بی جا متفاوته.
من مردی رو دیدم که در جواب سوال اینکه، اگر اقایی برای خانومت مزاحمت خیابونی ایجاد کنه، واکنشت چیه؟ گفت ازون آقا میخوام که دیگه اینکارو نکنه!
اینجا مثلا من اون آقا رو بی غیرت میدونستم. مطمئنا غیرت این نیست که چاقو برداره مثلا بره حساب طرفو برسه!! ولی نظر شخصی من اینه که اگر در برابر تجاوزی که به عزیزانت بشه فقط به گفتن یه جمله به ادم متجاوز که مطمئنا فاقد شعور درک گفتمان هست اکتفا کنی، هیچ فرقی با سیب زمینی نداری. اینجا میشه غیرت. نه ادم متعصب باشه که خانمش بترسه با کسی حرف بزنه یا کسی بترسه با خانمش صحبت کنه. نه جوری باشه که ادم نتونه روش حساب کنه.
اونکه حسن نیست، غیرت بیجا یا تعصبه.
البته این نظر منه. همه نظرات محترمن ولی الزاما صحیح نیستن.
ریشه این موضوع مرد سالاری هست که در حال حاضر توی گوشت و خون مردم ماست و خیلی جاها بدون اینکه بدونن این موضوع رو به نمایش میزارن.
چند تا از مشکلات مرد سالاری رو بگم که بیشتر باهاش آشنا بشید.
دقت کردید خانم ها در ایران چقدر روابط متفاوتی باهم دارن؟ دقت کردید قسمت زیادی از زندگیشون وابسته به جنس مخالفه؟ چه وقتی بچه هستن چه وقتی بزرگ شدن و چه وقتی که ازدواج کردند.
مردسالاری باعث آشفتگی روابط جنس مونث میشه. باعث روبرو شدن و درگیر شدن میشه. حجاب و بی حجاب میشه. خوب و بد میشه. درست و غلط میشه. چرا؟ چون اون مردی که از همه قوی تره یک سری پیرو داره که طبق نظر اون زندگی و عمل میکنن، یک سری دیگه هم حالا با عقل خودشون یا تصمیمات مرد قوی دیگه ای مسیرشون رو انتخاب میکنن ( مثل سرباز).
واقعا باعث تاسفه که توی همچین دوره ای ایرانی هستم. ننگی از این بالاتر نیست که از کشور خودت بدت بیاد
ریشه این موضوع مرد سالاری هست که در حال حاضر توی گوشت و خون مردم ماست و خیلی جاها بدون اینکه بدونن این موضوع رو به نمایش میزارن.