مدرسه خانه دوم
مدرسه (school) کجاست؟
به محلی که در آن وقت افراد به آموزش دیدن یا آموزش دادن می گذرد، مدرسه می‌گویند. البته مدرسه در همین موضوع خلاصه نمی شود. از نظر روان شناسی کودک، مدرسه می تواند اولین محیط دور از خانواده برای کودک در کنار کودکان و افراد دیگر باشد و به همین دلیل به آن خانه دوم نیز گفته می شود. مدرسه محلی است که کودک به آن و افراد داخل آن اعتماد کرده و در این حین، با افراد مختلف، شخصیت ها، درست ها و غلط ها آشنا می شود. ناخودآگاه کودک در مدرسه اجتماع را برای خود تصویر کرده و سعی در شناخت محیط و شرایط اطراف می کند تا در آینده کودک بتواند تعامل بهتری را با دنیای اطراف خود برقرار کند.
در ایران مردم عامه به مقاطع تحصیلی از سن 7 تا 18 سالگی مدرسه می گویند. این نکته در جاهای دیگر دنیا نیز وجود دارد، اما به صورت فنی اگر بخواهیم بررسی کنیم مدرسه در ایران به سه قسمت ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان تقسیم شده که هر کدام از این مقاطع و شرایط موجود و بایدها و نبایدهای آن ساعت ها جای بحث و صحبت دارد. در بعضی کشور ها مدرسه یا school به همان دوران ابتدایی گفته می شود و بعد از آن مراحل ثانویه تحصیل و کالج رایج است.
حال در مدرسه یا خانه دوم چه چیز هایی حائز اهمیت است؟ به نظر من مدرسه برای کودکان از سن 5 تا 12 سالگی مناسب است و نظرات خودم را نیز در این مورد لحاظ می کنم.
چه چیزهایی در مدرسه باید آموزش داده شود؟
«باید آموزش داده شود» یعنی می خواهیم پیشرفت کنیم، به رشد فکر می‌کنیم، بهبود برایمان مهم است، آینده‌نگر هستیم و میخواهیم این کره را برای فرزندانمان بهتر کنیم، از خود گذشته‌ایم و اهداف انسانی و اجتماعی والاتری از فردگرایی داریم، بقا برایمان مهم است و می خواهیم شرایط زندگی و رفاه بهتری را برای آیندگان به جا بگذاریم.
مباحث اساسی آموزشی برای هر کودک در مدرسه عبارت اند از:
- خواندن،
- نوشتن،
- محاسبه کردن،
- مسائل روانی؛ از قبیل عزت نفس، خودباوری، کار تیمی، خودسازی، خودشناسی و …
- محیط شناسی،
- جهان شناسی،
- هنر؛ از قبیل موسیقی، نمایش، نقاشی و … ،
- هدف و هدف‌گرایی،
- جامعه،
- زبان‌های دیگر،
- رفتارشناسی،
- رفتار انسانی،
- انسان شناسی
- و …
شاید بگویید آموزش این مباحث به کودکان کار دشوار و سختی است، اما خود من نکاتی از این مسائل را به بچه گربه آموزش داده‌ام چه برسد به کودک انسان! 
دل‌نوشته
نشدنی در کار نیست و هیچوقت هم نخواهد بود؛ فقط نخواستن است که به نشدن می‌رسد. چطور است که ما تعداد بسیار بالایی مربی تربیت بدنی یا مربی قرآن یا مربی هر درس دیگری داریم ،اما نمیتوانیم مربی روان شناسی داشته باشیم؟ مربی جامعه شناسی داشته باشیم؟
هفته ای 1 ساعت برای خیلی از این مسائل کافی است. هفته ای 1 ساعت کودک محیطی و شرایطی داشته باشد که بدون ترس از نمره و درس و تکلیف بتواند گوش کند، گوش کردن و صحبت کردن را یاد بگیرد و مشارکت کند! هفته ای 1 ساعت خیلی بیشتر از آنچه که فکر کنید زیاد هم هست! بدون اقرار می گویم هر 1 ساعت از این کلاس برای یک ماه می تواند ذهن کودک را قلقلک دهد و او را کنجکاو کرده و به حرکت وادارد اما آیا مسئولین ما به این موارد فکر می کنند؟ آیا می خواهند که فکر کنند؟
بعید می دانم که با این مسائلی که کشور با آن روبرو است کسی به مسائل با اولویت بالاتری از پول(!) فکر کند. این طبیعی نیست، اما اتفاق افتاده است و شما هر روزه شاهد این هستید که وقتی موضوعی 1000 تومان بیشتر بصرفد افراد به سمت آن کشیده می شوند و همین موضوع باعث شده که ما در مدارس به جای تربیت کودکان و شکل دادن به هویت و شخصیت آنها، فقط آنها را به سمت تکرار طوطی وار و تقلید کورکورانه هدایت می کنیم. این نوع آموزش و تربیت، کودک را نسبت به افراد بی اعتماد کرده و کودک را به سمت تجربه کردن پیش می برد. مسیری که حداقل برای هر شخص آموزه های بسیاری را به همراه دارد و به اصطلاح راه و چاه را یاد می گیرد. میل به ادامه تحصیل در این شرایط آموزشی هم به شدت پایین می آید و کودکان ما همواره در پی فرار از مدرسه، اذیت کردن عوامل مدرسه ، خوشحالی فراوان از حتی 1 روز یا 1 ساعت تعطیل شدن!
این فاجعه است. در ژاپن کودکان زمانی که تعطیلات تابستانی فرا می رسد از ناراحتی دوری از مدرسه گریه می کنند! اما خود ما هم این نفرت و دوری را از مدرسه تجربه کرده ایم و با گوشت و پوست چشیده ایم. و همین می شود که کودک وقتی بزرگتر شد با اهداف دیگری مقاطع تحصیلی بالاتر مثل دانشگاه برود و درس و تحصیل تبدیل به موضوعی اجباری از دید اجتماعی برای دختران (ازدواج) و از دید سربازی برای پسران باشد.
ما در منجلاب به کودکان خود آموزش می دهیم. افراد خانواده من اکثرا فرهنگی هستند و من بالا و پایین این سیستم را دیده ام. چیزی نیست جز نون‌دانی برای مسئولان و آب باریکه برای معلمان و دبیران.
هوا که گرم، اعصاب هم که برای آدم نمی گذارند، هیچکس هم صدایش در نمی آید! چون کسی “باید آموزش داده شود” را نمی فهمد! نمیخواهد که بفمد چون نشدنی وجود ندارد، فقط نخواستن است.
مهم ترین دوران سنی برای هر انسان سنین 3 تا 18 سالگی است که آموزش نقش اصلی را در این سنین ایفا می کند. چیزی که در کشور ما به اسم بسیار پر اهمیت و به رسم بی اهمیت ترین مقوله ممکن به نظر می رسد! چون رشد ایران و ایرانی به ضرر افرادی تمام خواهد شد و بی سواد ماندن ما و کودکانمان یعنی پول کشور در جیب بیگانه!
تمام.