بنده به همراه همسرم در یکی از شهرهای شمالی کشور زندگی میکنیم، جایی که آب و هوا معتدل و خاک حاصل خیزه. هر دو شاغل هستیم و قرار نیست به صورت حرفه ای کشاورزی کنیم. اما هر دوتامون کاملا به این موضوع علاقه مندیم.
عکس زیر نمایی تقریبی از نقشه منزل و جایگاه باغچه هاست. یکی از باغچه ها به گلها اختصاص داره[1] و باغچه دوم زیر درختان، برخی سبزی‌ها رو میشه کاشت.
البته دو تا باغچه هم در قسمت مشا و کوچه قرار داره که کل روز آفتاب داره. کوچه امنیت مناسبی داره و میشه بعضی سبزی یا سیفی جات مثل کدو، گوجه و خیار هم کشت کرد.
اما دنبال چی چیزی هستم:
دنبال اجاره یا خرید زمین صرفا برای کشاورزی نیستم. هر کاری هست داخل همین منزل باید انجام بشه.
دنبال یک سری خلاقیت ها برای افزایش سطح کشت با همین محدودیت ها هستم.
یکی از راه حل های مورد نظرم، تبدیل سایه بان پارکینک به یک گلخانه کوچک با امکان تردد ماشین است.
راه حل دوم کشت هیدروپوینک روی سقف های شیب داره. البته هیچ تجربه ای ندارم و نمیدونم اجرایی هست یا نه. در صورت اجرایی شدن حداقل ۱۰۰ متر به فضای قابل استفاده م اضافه خواهد شد.
راه حل بعدی ایجاد سازه ای کشویی روی سقف های شیب داره.
یک راه حل هم میتونه تبدیل حیاط خلوت بالا به یک گلخانه یا گرمخانه برای نشا خزانه باشه.
آبیاری قطره ای اتوماتیک خیلی ضروریه و من هم هیچ دانشی ندارم متاسفانه
یکی از دوستان با استفاده از کشت هیدروپوینک در بالای پشت بام منزلشون به متراژ ۲۴ متر چیزی حدود ۵۰۰ کیلوگرم گوجه فرنگی درجه یک برداشت کرده بودند. و صد البته چقد لذت برده بودن.
پ.ن: فردا عکس هایی از فضای مورد نظر میگیرم تا بهتر بتونیم در موردش صحبت کنیم.
چون این باغچه زیر درختان است پس آفتاب چندانی ندارد بنابراین باید گیاهی بکارید که سایه دوست باشه مثل نعناع، توت فرنگی، ریحان.
برای پشت بام هم کشت هیدرو پونیک بسیار عالیه. فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی، بادمجان، بامیه. منتها روی سقف شیبدار؟ نمی دونم به چه صورت میشه؟ می تونید از دوست تون کمک و راهنمایی بخواهید. موفق باشین.
ممنون از پاسخ‌تان. همونطور که اشاره کردید در باغچه درختان، سبزیجات و گیاهان سایه دوست بیشتر باید بکارم. سال گذشته پونه و توت فرنگی کاشته بودم. ریحان و جعفری هم در یکی از باغچه ها به صورت اتفاقی دراومدند و بوته های بزرگ و پربرکتی هم شدند.
اما وجین کردن باغچه درختان، حسابی خسته م کرده. فقط کافی دو روز وجین نشن تا دوباره سر و کله علف هرزها پیداشون بشه. توت فرنگی های پارسال به علت همین علف هرزهای مزاحم از بین رفتن. اگر امسال قصد کشت توت فرنگی رو داشته باشم مطمئنا سراغ کشت هیدروپونیک آن خواهم رفت.
اما برسیم به کارهای امروز
۴ کیسه خاک کود آماده ۲۰ کیلویی خریدم.
تعدادی نشا گوجه فرنگی عادی، گوجه فرنگی گیلاسی، فلفل، ریحان و بادمجان و همچنین بذر تره و جعفری خریدم.
گلدان های پلاستیکی سایز ۵ تا ۱۰ رو از انبار بیرون آوردم و بعد از شستشو نشاها را داخلش کاشتم تا ریشه های قوی‌تری پیدا کنند.
سینی نشا ها رو برای کاشت بذر ها آماده کردم.
ساکولنت‌های حیاط رو هرس کرده و نزدیک ۵۰ عدد قلمه جدید آماده کردم.
اما یه سری فکرها هم در مورد افزایش سطح کشت کردم:
عوض کردن ایرانیت بام با سایه روشن و استفاده از زیرشیروانی به عنوان گرمخانه نشاها
نصب لوله پولیکا ۱۰ روی دیوارهای داخل حیاط به منظور کشت هیدروپونیک
نصب لوله پولیکا ۱۰ در قسمت شیب پشت بام روی ایرانیت ها به منظور کشت هیدروپونیک
تغییر سازه مسقف پارکینگ از ایرانیت به سایه روشن یا پلاستیک گلخانه یا لکسان(کارتن‌پلاست)
شوربختانه امشب هوا بارونی شد و فردا شاید کارها بر طبق برنامه پیش نرود. بجاش میتونم روی مستندسازی و آموزش و کارهای عقب افتاده تمرکز کنم.
به نظرم این نوع کشاورزی با هدف درآمدزایی است و فردی که تجربه موفق این کار رو داره میتونه کمک کننده باشه نه فردی که برای سرگرمی و تفریح به پرورش تعدادی گل یا کشت سبزی برای مصرف شخصی می‌پردازه.
هدف معمولا خود فرد مشخص میکنه نه کاری که انجام میده.
کشاورزی محدود کلاسیک زیر ۱۰۰۰ متر سود دهی نداره. پس مطمئنا کسی که در منزل دنبال کشاورزی‌ه بیشتر برای علاقه یا کسب تجربه س. هزینه هایی که برای تبدیل یک منزل برای ایجاد حداقل زیر ساخت های مناسب برای کشت و کشاورزی میشه شاید سال ها نتوانند کار به سوددهی برسونند.
به طور کلی حس کشاورزی در خانه، میتونه به افراد حس زندگی بده. چه بهتره که تجربه‌های مرتبط به اشتراک گذاشته بشه تا تنوع و کارآیی بهتر بشه.
شاید کمی بدبین باشم: در دوران بسیار سخت، مثل قرنطینه طولانی، همین کشاورزیهای به ظاهر غیربیزنسی، هم میتونه به جامعه کمک کنه و هم به افراد برای تاب آوری.
به هر حال من بسیار خوشحال میشم مجموعه کامل این تحربه رو از شما و بقیه در ارتباط با کشاورزی در خانه بخونم.
سئوال: من همیشه فکر میکردم کاشت دانه‌ها مثل لوبیا یا عدس میتونه بسیار ساده و مفید باشه. در این مورد تجربه‌ای داشتین؟
حقیقتش وقتی این کار شروع کردم هیچگاه به بحث بیزنسی کار فکر نمی کردم اما ایده های مخلتفی میشه براش در نظر گفت. ما همیشه عادت داشتیم که سبزیجات و صیفی جات رو به عنوان یه خوراکی بهشون نگاه کنیم. اما جای یک گلدان گوجه فرنگی گیلاسی، گلدان ریحان و … تو خیلی از خونه ها خالیه.
اتفاقاً، آخرهای زمستون بود که ریشه گیاه برای زندگی ماهی تنگ خونه کم اومد.
چون نخلکهای مرداب رو بچه‌گربه پیشیم خراب کرده‌یود. این شد که دوتا گلدون نخلک منتقل کردم داخل خونه و همراه این‌ها بوته گوجه فرنگی هم سبز شد. چون قبلاً توی خاکش، آب حاصل از شستشوی گوجه ریخته‌بود.
خلاصه گوجه بزرگ و بزرگتر شد. و گل داد. اما گلهاش خشک میشد. پدر که تخصصشون کشاورزی هست، یک نوع قارچ‌کش خرید و روی گلهای گوجه زد و گفت قارچ این‌ها رو خشک میکنه.
خلاصه گلها موندگار شدن و گوجه دادن. چهارتا گوجه گیلاسی پشت پنجره. و این گوجه خونگی گرچه گیر خودمون و مهمونمون نفری یکی اومد، ولی حس خوبش خیلی بیشتر از چند بار خوردن گوجه‌ای بود که خریدیم.
الان هم دوباره به گلهای جدیدش قارچ‌کش زدیم و منتقلشکردیم توی حیاط. فکر کنم به زودی گوجه‌های جدید بده.
من به گلدونهای وارونه علاقه‌مندم. ولی هیچ وقت امتحان نکردم. ظاهراً تعداد بوته‌های خیلی بیشتری میشه توش کاشت.
من اطلاعات زیادی ندارم برای همین این سوال برام ایجاد شده که کشت هیدروپونیک نشنی آب نداره؟
اگر نشتی داشته باشه چطوری میشه جلوی آسیب رسیدن به خونه رو گرفت؟
یه سوال دیگه اینکه وقتی از فضای سقف برای کشت، با هر روشی، استفاده کنید یعنی دسترسی راحتی به سقف دارید؟
چون خیلی از خونه ها رو میشناسم، مخصوصن از خونه هایی که سقف شیروانی دارند، که دسترسی به سقف خیلی سخته و چون فرآیند کشاورزی به سرکشی تمام وقت احتیاج داره، دسترسی سخت میتونه این فرآیند رو خیلی سخت تر کنه
دو روش متداول برای کشت هیدرو پونیک هست. روش سیستم باز یا آزاد و روش بسته. تقریبا در هر دو روش چیزی به عنوان نشتی آب وجود نداره. روش سیستم باز آسون ه و حتی میتونید در فضای داخل منزل فقط با یک سطل ماست این کار انجام بدین. فقط هر دو هفته باید کل محتویات آب و کود رو تخلیه و با آب و کود جدید جایگزین کنید. برای سبزیجات علفی مثل پیازچه و … به راحتی جواب میده. اما در سیستم بسته آماتوری، به کمک لوله پولیکا و یک مخزن آب در جریانه و دائم میشه هوادهی و ph و حجم آب رو از طریق مخزن کنترل کرد و به تعویض آب و کود کمتری نیاز داره. برای بوته‌های یک ساله مناسب تره. مثل توت فرنگی و گوچه فرنگی و …
من در مورد آلمان در جنگ جهانی شنیدم که مردم روی پشت بام سیب زمینی پرورش میدادن و از همین سیب زمینی برای مقابله با گرسنگی استفاده میکردن، حالا این که این داستان درسته یا نه به نظرم به اهمیته چراکه با یه نگاه به اطرافمون در دوران بیماری های همه گیر قحطی و… اگر کسی کشاورزی بلد باشه و بلد باشه چجوری از منابع درست استفاده کنه زنده میمونه نمونش مردم زاگرس نشین که نان بلوط استفاده کردن و قحطی بزرگی که به ایران تحمیل شد در سال 1320 رو پشت سر گذاشتن.
کمی در کشاورزی جهت تفریح تجربه دارم امیدوارم به کارتون بیاد.
اول اینکه یکی از دلایل علف هرز کود دامی هست که معمولا داخلشون کلی بذر علوفه هست که در شرایط خوب رشد میکنن پس پیشنهادم اینه که علف ها رو از ریشه در بیارین و از محل خارج کنید (میتونید کمی کرم مخصوص ورمی کومپوست بخرید و همین ها رو تبدیل به کود خیلی خیلی با کیفیت کنید که در صورتی که زمان کافی بهش بدین دیگر بذر علف هم نخواهد داشت).
در مورد افزایش سطح کشت، ایده ی کشاورزی هیدروپونیک (نوع جدیدترش هم هست به نام ایروپونیک) نیاز به تجهیزات دارین مثل یک پمپ و مخازن تصفیه و افزودن مواد معدنی و آلی که ترجیح کاشت هیدروپونیک گلخانه هست. حالا اگر درآمدتون این اجازه رو میده میتونید اتاق زیر شیروانی رو تبدیل به گلخانه کنید و درونش کشت داشته باشید. البته با توجه به سازه ساختمان احتمالا باید تغییراتی برای خروج آب هم داشته باشین همینطور احتمالا باید در گلدان هایی کشت رو انجام بدید که حاوی کمپوست + پرلیت باشت تا وزن کمتری داشته باشن. سقف رو هم باید تبدیل به شیشه یا پلیمر نورگیر کنید که نور ازش رد بشه و امکان باز و بسته شدن هم داشته باشه… چیزی شبیه به این البته شیب دار:
به علاوه این کار رو روی سقف پارکینگتون خیلی بهتر و راحت تر میتونید انجام بدید با تقویت پایه ها، استفاده از چند خرپا، ایرانیت سیمانی و… یه باغچه هم اونجا داشته باشین که احتمالن بسیار نورگیر خواهد بود.
مردم در ایحاد روف گاردن کارهای زیادی کردن که میتونه الهام بخش باشه.
یه پیشنهاد برای کاهش ورود بذر علف و همینطور بیماری های قارچی استفاده از نشای خونگی هست، برای اینکار از پرلیت کمپوست تمیز استفاده کنید که خودتون هم میتونید تولید کنید و بذر گوجه، بادمجان و… رو به صورت بسته بندی و از نوع مرغوب خریداری قبل از کاشت تیمار کنید و در محیط تمیزی اجازه بدین رشد کنه. برای آبیاری نشا ها قبل از انتقال به زمین اصلی از آب بدون کلر و جوشیده استفاده کنید. برای بذر سبزیجات هم بهتر هست از بذر های بسته بندی شده و از جای مطمئن خرید کنید. در مورد بذر کمی گشت و گذار در وب میتونید در نزدیکی خودتون بهترین فروشنده ها رو پیدا کنید.
یه پیشنهاد دیگه باغبانی عمودی هست مثل این تصاویر:
از کاشت گل به هیچ وجه غافل نشید چون روح یک باقچه گل هست و باقی کالبدن.
دقیقا. البته چندین مرحله این کار کردم. و این کار تبدیل شده به روتین هفتگی م. فکر کنم تو این جنگ علف‌هرز ها هستند که دارن برنده میشن
البته یه راحل جدید پیدا کردم و اون کاشت سینی های خزانه بزرگ درون باغچه س. اینجوری بوته ها با نظم و ترتیب قشنگ‌تری کنار هم قرار میگیرند و زیبایی مدنظرم داخل منزل تامین میشه و از طرفی هم ممکنه علف های هرز بی خیالم بشن.
دقیقا یکی از نگرانی هام همین موضوعه. نمیدونم هیدروپونیک در فضای باز جواب میده یا نه. بعضی دوستان در بندرعباس جواب گرفتن اما آب و هوای شمال که معتدل تر و سردتره نتیجه ش زیاد مشخص نیست. (دمای هوای دیشب ۳ درجه سانتیگراد بود و این برای نشاهای گوجه فرنگی یعنی مرگ)
یکی از راه حل هام دقیقا همین موضوعه البته راه حل کم هزینه ترش عوض کردن ایرانیت ها با سایه روشن ه. فقط باید نگران تابستان ها باشم. چون احتمالا تابستان ها ممکنه فضای داخل منزل رو حسابی گرم کنه.
این چند روزه سازه پارکینگ کلا عوض ش کردم و ایرانیت ها رو برداشتم. سقف رو هم از حالت فلت به کرو تغییر دادم. با پوشش پلاستیک گلخانه uv دار احتمالا بتونم از زیر سقف به عنوان گلخانه استفاده کنم. فقط نگرانم حیاط یکم زشت بشه
عموی من در نزدیکی نایین (بهش میگن کوهسون) یه باغچه ی خوشگل با کلی درخت و گل دارن و یه مقدار خیلی کوچیک سبزی خوردن. ای کاش از باغچشون یه عکس داشتم یه گوشه از بهشت وسط یه گوشه ی دیگه از بهشته جایی که تابستون ها پتوت میشه سقف پر ستاره ی آسمون. آب و هوا اونجا خیلی خشنه هوای خشک و رطوبت کم در نتیجه ایشون برای کاهش مصرف آب به جهت آبیاری تعداد زیادی گلدون چال کردن داخل زمین و گل هاشون رو داخلش کاشتن (البته فکر کنم ته گلدان ها زهکشی خوبی داره). برای درختهاشون هم (که فکر کنم توی هر 0.5 متر یه درخت کاشتن ) از گوم های آب استفاده کردن.
گوم
اینجوری تونستن هم در آب صرفه جویی کنن هم تا حدی مشکل علف هرز رو از بین بردن.
برای خلاص شدن از شر علف هرز ما یکسال دو مرتبه زمین رو سمپاشی کردیم (مساحت 1000 متری البته) فکر کنم یه مدت از شر علف خلاص شده بودیم. ولی خوب برای خونه یکم نامناسبه. یه روش دیگه که البته برای توتفرنگی دیدم استفاده از یک لایه پلاستیک یکپارچه بوده که جای کاشت رو فقط سوراخ کردن و توش کاشتن اینجوری آبیاری دقیقتر صورت میگیره.
البته من توت فرنگی رو یادم نیست ولی گوجه توی این دما یکم رشدش کند میشه ولی زنده میمونه به خصوص یک نوع از گوجه چری که خیلی آبکی هست و همینطور خیلی ترش و خوشمزه ( اصن دلم خواست خدا کنه زودتر تابستون بشه) که این گوجه یه حس وحشی بودن خواسی داره و آب و هوا خیلی براش ملاک نیست.
باغبانی به شکل تفریحی کلن هزینه هست حالا باهاش برخورد میکنید برای مثال موقع خرید سم متوجه میشید که چرا گیلاس کیلویی 10 هزار تومن خیلی ارزونه. مثلا سم دیازنون هر لیترش حدود 100 تومنه که باید با برنامه به درخت های گیلاس داده بشه وگرنه کرم ریشه خوار خشکشون میکنه. البته به بقیه ی درخت ها هم آسیب میزنه ولی نه به شدت گیلاس.
اینم ایده ی درخشانیه. برای زیباییش هم کلی ایده ی باحال میتونید از مردم در نت بگیرید.
اما در مورد هیدروپونیک اگر خیلی اهل ماجراجویی باشید میتونید از سیستم آکواپونیک استفاده کنید و برای مثال در کنار کشاورزی هیدروپونیک از مزایای داشتن یه سری ماهی خوشگل مثل کوی لذت فراوان ببرید که دیگه به سخن ناید.
از این روش برای کاشت دار و درخت در زمین‌های غرق‌ابی(مثل زمین شالی) استفاده میکنند و باعث میشه که ریشه درخت خفه نشه.
برای توت فرنگی اینجاها زیاد استفاده میکنند. اما منظره قشنگی نداره. مخصوصا تو خونه. البته برای از بین بردن علف هرز و آفات قبل از احداث گلخانه معمولا بعد از سمپاشی زمین، روی زمین پلاستیک میکشن و به کمک آفتاب تابستان، خاک رو از هر چی علف و آفاته خلاص میکنند.
خب بریم سراغ بخش های مختلف که قابلیت کشاورزی دارند:
از باغچه شماره ۴ شروع میکنیم. باغچه ای که جنوبیه. نور آفتاب رو کل روز داره. از آنجایی که روی ظاهر خونه اثر مستقیم داره یک سری محدودیت هایی هم برای کشت داریم. پیشنهاد خودم کاشت ۱۰ عدد روز هلندی‌ه. اما در کنار رزها هم میشه آفتابگردان کاشت تا علاوه بر زیبایی، محصول قابل برداشت هم داشته باشیم. زیر بوته های گل رز، امکان کشت تربچه رو داریم. البته برای هارمونی بیشتر درخت بیدمجنون که احتمالا خشک شده، ریشه کن میشه و گل های دیگه(آلوورا) به جای دیگری انتقال پیدا میکنند. در ادامه شاید بشه روی پیوند پرتقال، نارنگی، گریپ فروت و … روی درختان نارنج کار کنیم.
باغچه شماره ۳
باغچه شماره یک رسما جایی برای کشاورزی نداره. فقط احتمالا بیدمجنون خشک شده و گل های اطراف ش از باغچه حذف میشن و درختچه لاوسون جایگزینشون میشه.
باغچه شماره یک و دو
در مورد این دو باغچه قبلا صحبت کرده بودیم. باغچه شماره ۱ فقط مختص گل (با اولویت ساکولنت) است ولی شاید بشه یکی دوتا بوته ریحان و جعفری داخلش کاشت. اما باغچه شماره دو بیشتر مد نظرمونه. به علت داشتن درخت و سایه حاصل از آن، امکان کاشت سبزیجات سایه دوست امکان پذیره. جعفری، ریحان، شاهی، توت فرنگی و در قسمت آفتاب‌گیر تر تربچه. البته یک سری محدودیت هایی مثل علف هرز و یا آفت درختان داریم که نیاز به سمپاشی دارند. و سمپاشی ، امکان کاشت سبزیجات رو از ما میگیره (مگر اینکه بتونیم راه حلی براش پیدا کنیم.)
فضای بالای پارکینگ
قبلا اینجا توسط یک سازه ساده تر و ایرانیت مسقف بود. سعی کردم با تغییر سازه امکان ایجاد سازه ای شبه گرمخانه رو در بالای پارکنیگ امکان پذیر کنم. همچنین با اتصال حلقه هایی امکان آویز کردن گلدان های صیفی جات آویز مثل خیار، گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه میسره. احتمالا بعد از باز شدن بازارها، پوشش پلاستیک گلخانه + شید محافظ نور بالای سازه نصب و آماده استفاده می شود. تخمین میزنم فضای جایگیری از ۵۰ عدد گلدان صیفی جات در بالای پارکینگ داشته باشیم.
حیاط خلوت بالا
به نظرم اینجا جای خوبیه که یک گلخانه جمع و جور برپا کنیم. با برخورداری از نور کامل روز و همچنین شیر آب و برق و تخلیه آب زاید، میتونه جای خوبی برای این کار باشه.
سقف جنوبی و شرقی
اینجا همان جایی که به بیشترین حد خلاقیت نیاز داریم. راه حل هایی مثل تعویض ایرانیت با پوشش سایه‌روشن و احتمالا کمی تغییر در ارتفاع سازه پشت بام میتونه یک فضای گرمخانه عالی بهمون بده. راه حل بعدی اینکه یک سازه کشویی بالای ایرانیت ها برپا کنیم تا بتونیم به تمام سطح دسترسی داشته باشیم. بکارگیری کشت هیدروپوینک و استفاده از لوله پولیکا روی ایرانیت، یکی دیگه از راه حل ها است.
همونطور که در پست قبلی اشاره کردم، سرمای هوا، باعث خراب شدن نشاها شد. خراب شدن نشاها، برای برخی صیفی جات، عواقب خوبی نداره و با توجه به زمان زیاد جوانه زدن نشا، ممکنه فصل مناسب محصول دهی رو از دست بدم. اگر نتوانم نشا مورد نظر خودمو از بازار پیدا کنم احتمالا باید محدودیت هایی در محصولاتی که قصد کشت شون رو دارم قائل بشم.
مشکل دومی که بوجود اومده بود، به علت انبار کردن نامناسب گلدان ها و سینی‌های نشا، خاک قارچی شد و مجبور شدم داروی ضدقارچ تهیه کنم. تمام خاک گلدان ها و سینی نشا رو تخلیه کردم تا بعد از ضدعفونی!!! دوباره پر از خاک بشن.
