در زندگی اجتماعی روزمره علاوه بر قراردادهای نوشته شده، صدها قرارداد نانوشته با حقوق و تكاليف عرفی و قانونی منعقد می‌شود. بنابراین آگاهی از حقوق شهروندی بسیار با اهمیت است. واژه‌ی حقوق و تکلیف در این پرسش به معنی عام به كار رفته‌اند. بنابراين شامل هر حق و تكليفی می‌شوند از خانواده، دوستان و همكاران گرفته تا راننده تاكسی، فروشنده محل و حتی سازمان‌ها و نهادهای مختلف.
تصورم این هست که منظور حقوق شهروندی هست، اگه چیز دیگه‌ای مورد نظر سوال هست خوبه کمی دقیق‌تر بگین.
شخصا خیلی از حقوق پایه‌ی شهروندیم رو نمیدونم. و این باعث میشه ندونم کجاها میتونم از سیستم انتظار خدمت متقابل داشته باشم (مطالبه‌گر باشم) و کجاها دارم الکی غر میزنم.
مثالش، همین برف اخیری بود که اومد. خونه‌های هر کوچه هر سال هزینه‌ای رو برای مالیات و عوارض به شهرداری پرداخت میکنن. و در ازای این مالیات شهرداری موظف هست خدماتی رو به ساکنین اون منطقه ارائه کنه.
در برفی که اخیرا در کرج اومد، شهرداری تازه پس از ۳ روز داخل کوچه‌های منطقه‌ی ما رو شن پاشید و زباله‌هاش رو جمع کرد. و بعد از حدود ۷-۸ روز هم یک لودر اومد و کوچه رو از برف پاک کرد. به نظرم چنین سرویسی برای کوچه‌ای که هر ماه حداقل ۲۰ میلیون تومن در حال پرداخت هزینه هست خیلی نامناسبه!
از لحاظ حقوق شهروندی، آیا من در این وضعیت حقی دارم؟ مثلا آيا راهی هست که شهرداری رو جریمه کنم؟ (مشابه وقتی من عوارضم رو به موقع پرداخت نمی‌کنم و شهرداری به راحتی من رو جریمه می‌کنه).
جالبه که همون روزها شهردار تهران با لبخند رضایت از نمره 18 که استانداری به شهرداری داده بود، در رسانه ها حاضر شد و توضیح داد؛ که ما شریان های اصلی را شهر را از همون اول صبح باز کردیم.
این حاشیه رو نوشتم که بگم هدف قوانین ممکنه افراد جامعه باشند اما وقتی به اجرای قوانین نگاه میکنیم به حداقل ها اکتفا میشه. حالا این نارضایتی عموم وقتیه که به نظر من ما خیلی از حقوقمون رو به طور شفاف نمی دونیم و از ضایع شدن اونها هم مطلع نمیشیم، که اگر بدانیم شاید سطح نارضایتی بالاتر هم میرفت.
بحث حقوق شهروندي بسيار گسترده تر و مهم تر از مساله اي است كه مردم معمولا متذكر مي شوند؛ به نظرم مي رسد نامي كه برايش انتخاب شده است اين شبهه را ايجاد مي كند. به عنوان مثال يكي از مباحث آن حقوق متهم هنگام بازجويي مي باشد يا حق آزادي بيان، حق حريم خصوصي و …
شهرداري مطابق قانون شهرداري وظايفي در برابر شهروندان دارد كه در صورت عدم انجام وظيفه افراد مي توانند با توجه به اهميت مساله به مركز رسيدگي به شكايات در شهرداري و يا ديوان عدالت اداري مراجعه نمايند.
كلمه ي حقوق و تكاليف در سوال كلي به كار رفته اند بنابراين شامل هر حق و تكليفي مي شوند از خانواده، دوستان و همكاران تا راننده تاكسي و حتي فروشنده سوپر ماركت و سازمان ها و نهاد ها و … زيرا در هر روز از زندگي اجتماعي علاوه بر قراردادهاي نوشته صدها قرارداد نانوشته با حقوق و تكاليف عرفي و قانوني منعقد مي شود …
یه سوال که دارم: تو کشورهایی که شهروندان به حقوق خودشون آگاهی دارن این چطور انجام شده؟ از طریق آموزش؟ اگر بله : کجا و چه موقع؟ یا اینکه خود اون افراد به عنوان تکلیف میرن دنبالش و بیشتر یه مطالعه فردی هست؟
من خودم شخصا هر کجا که حس کنم بهش نیاز دارم میرم دنبالش که ببینم تو اون موضوع خاص چه حقوقی دارم.
یادمه چند سال قبل یه دفترچه ای دستم اومد که همون موقع خوندمش راجع به: حقوق بازداشت شدگان. الان هیچی از اون حقوق یادم نیست!!!
من دانشم در این مورد فکر کنم نزدیکه صفره: حتی نرفتم ببینم قانون کار چی گفته!!!
در بسياري از كشور ها از آنجايي كه اجراي قانون و برقراري نظم اجتماعي اهميت دارد دولت ها تلاش فراواني مي كنند تا اهميت دادن به قانون را از طريق رسانه ها و به ويژه آموزش از سنين خردسالي به مردم گوشزد كنند. سخت گيري در اعمال ضمانت اجراهاي يك قانون و در واقع قانونمند بودن دولت ها خود نقش بسزايي در افكار عمومي در جهت كسب اطلاع از حقوق و تكاليف خود دارد. در كشور فرانسه بسياري از مسائلي كه در ايران حتي با وضع قانون توسط پليس اجرا نمي شود براي پليس فرانسه فرهنگ شده است بدين معنا كه پليس بدون هيچ ماده قانوني جهت الزام و اجبار، خود را ملزم مي داند.
در ايران اصولا هر قانوني پس از تصويب نهايي و دستور رئيس جمهور براي اجرا، طي ٧٢ ساعت بايد از طريق انتشار در روزنامه ي رسمي به اطلاع عموم برسد؛ براين اساس ادعاي جهل به قانون توسط افراد بعد از ١٠ روز از زمان انتشار قانون جز در موارد خاص و استثنايي مسموع نخواهد بود. بنابراين يكي از راه هاي كسب اطلاع از قوانين روزنامه ي رسمي است.
در ساليان اخير با توجه توسعه ي شبكه هاي مجازي سايت ها و نرم افزارهايي وجود دارند كه با كمك آن ها در سريع ترين زمان ممكن مي توان از قوانين مصوب و خلاصه مذاكرات مجلس آگاه شد از جمله سامانه اطلاع رساني عمومي قوانين و مقررات اگرچه مسلم است صرف اطلاع از قوانين كافي براي به كار گيري آن نخواهد بود. Telegram: Contact @dotic
