نزدیک به ده ساله که یه ماه تعطیلات عید و گاهی هم تابستونا میرم تو بازار و کار میکنم.
داشتم قیمت ها رو با چند سال پیش مقایسه میکردم و اینکه پولی که از این فروش به دست میاد کجا میره…
بذارین یه چیزیو همین جا بگم که از چین که جنس میاد تا به دست مشتری برسه تو دست هر دلالی دست به دست بشه هیچی نیاد روش قیمت دوبرابر میشه.
یعنی این جریان 15 درصد یا 30 درصد کشکه.
شما اگه یه کالایی رو از مغازه دار میخرین مطمعن باشید که حداقل قیمتشو دوبل کرده…اینقد خریدشه و اینا همش داستانه…
این وسط چه اتفاقی میفته؟
هر پولی که بدست میاد صرف هزینه هایی میشه که به موازات بیشتر شده و این وسط فقط ارزش پول کم شده.
در یه کلام. نظارت به شدت ضعیفه
تو این چند سال شاید یه بار تعزیرات رو دیده باشم.
تنها زمانی نظارت زیاده دم چارشنبه سوریه که کسی ترقه و فشفشه نفروشه.
با این سرعت پیش بریم چند سال دیگه باید شش تا صفر از پول ایران برداشته بشه تا به چشم بیاد
باور کنید کنترلش چندان سخت نیست
فقط کافیه که اراده کنن
چرا کسی کاری نمیکنه.
من که نمیدونم
یکم این ارزش که بحث میشه گنگ به نظر میاد. به طور ساده ارزش پول یا در برابر پشتوانه سنجیده میشه یا در برابر ارزهای دیگه. چون الان پشتوانه های مثل طلا ارزششون متغیره ممکنه بدون هیچ دلیل داخلی ارزش پول بیاد پائین. ولی اگه منظور در برابر ارزهای دیگه و کالاهاست، پائین اومدن ارزش پول تعریف تورمه! معمولا میگیم قیمت کالا بالا رفته ولی اینجا داریم عکسشو میگیم. واسه همین هر عامل تورم زائی ارزش پول رو پائین میاره!
داستان ایران و جنس چینی و برنج هندی داستان یکم پیچیده ایه و دولت به این زودی نمیتونه کاری در موردش انجام بده.
تورم خیلی پیچیده است و به فاکتورهای زیادی بستگی داره اما یکی از دلایل اصلی تورم چاپ اسکناس توسط دولت‌هاست. وقتی دولت شروع به چاپ اسکناس میکنه نقدینگی و در نتیجه قدرت خرید بالا میره. اگه پشتوانه‌ای پشت این چاپ اسکناس‌ها نباشه ارزش پول به همون نسبت و حتی بیشتر سقوط میکنه. یکی دیگه از دلایل به وجود آمدن تورم روانیه. مثلا توی ایران این تبدیل به یک عادت شده که با شروع سال جدید قیمت‌ها بالا بره.
حالا چرا دولت پول چاپ میکنه؟ یکی از دلایلش کسری بودجه است و یکی دیگه از دلایلش خارج کردن اقتصاد از رکوده. بنابراین چاپ کردن پول همیشه کار بدی نیست و خیلی وقت‌ها دولت‌ها آگاهانه این کار رو انجام میدن. کشوری مثل چین حتی عمدا ارزش پولش رو با این روش پایین میاره برای این که صادرات براش به صرفه‌تر باشه. فرض کنید یه جنسی تو چین با قیمت دو دلار تولید میشه. بعد دولت تصمیم می‌گیره که ارزش پول کشورش رو نصف کنه. بنابراین اون جنس یعد از تصمیم دولت با قیمت یک دلار تولید میشه و این به نفع صادر کننده است.
البته تورم به خیلی فاکتورهای دیگه هم بستگی داره. برای مثال در زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد که به علم اقتصاد اعتقادی نداشت بعد از هر مصاحبه و هر اقدام قیمت‌ها تغییر میکرد. بنابراین یکی دیگه از دلایل به وجود آمدن تورم وجود حس ناامنی در بازاره. در تصویر زیر نسبت دلار آمریکا به ریال ایران رو میبینید. به جهشی که در سال ۲۰۱۳ اتفاق افتاده دقت کنید.
پرسش کی یا چی تعیین می کنه پشتوانه رو؟ از کجا تشخیصش میدن؟
کمی گیج شدم. چطور ممکنه با کم شدن ارزش پول نفع ایجاد شه؟ مثلا ماده مصرفی از 30 تومن رسیده به 60 تومن بر اثر کاهش ارزش پول،. اینجا چی سود و نفع رو ایجاد می کنه؟ آیا به نفع تولید کننده هم هست؟
این موضوع برای صادرات خیلی نفع داره. مثلا چین مرتب این کار ررو میکنه. چرا؟ با هزینه کم یک محصول رو داخل کشور ایجاد میکنه و در کشورهای دیگه میتونه به خاطر قیمت خیلی پایین رقابت کنه.
در بالا بعد از تغییرات اقتصادی ویژه چین بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴، میبینید که با کاهش ارزش پول، چجوری صادرات رو زیاد کردن.
منتها باید مواظب رشد اقتصادی هم بود. اگر ارزش رو کم میکنید و رشد اقتصادی مناسب و صادراتتون زیاد نشه یا زیرساخت‌ها رو درست نکنید، کشور رو نابود کردید.
من موضوع رو یکم غیر علمی می‌گم تا شفاف تر بشه، حتی ممکنه برخی قسمت‌ها با علمش در تناقض باشه:
توجه داشته باشید که نسبت ارزش پول یک کشور نسبت به سایر کشورها مهم نیست چون کشورها میتونن ۳ یا ۱۰ تا صفر بردارن از واحد پولیشون. برخه روندشه که مهمه
درسته ارزش پول و تورم خیلی به هم وابسته هستند اما دوره‌هایی هم بوده که زوری ارزش پول رو ثابت نگه داشته بودن اما بازهم تورم سنگین بوده.
تورم در کشورهایی بیشتر رخ میده که تمام مردمش دلال بشن و این زمانی رخ میده که کار آبرومندی وجود نداشته باشه (منحنی فیلیپس
تا حدودی به همین موضوع اشاره داره) یا امنیت شغلی کار آبرومند برای افراد در دراز مدت وجود نداشته باشه. بنابرین شوک‌های بیکاری گاهی از خود بیکاری هم تورم بیشتری ایجاد میکنه. البته اینها به رشد اقتصادی هم وابسته هستند.
بنابراین داشتن آرامش (حتی به قیمت رکود) و نداشتن شوک‌های شغلی یکی از اصوله برای کم کردن تورمه.
حالا می‌رسیم به مسئله ارزش پولی، این موضوع به غیر از تورم به سیاست کشورها برای صادرات یا رفاه داخلی بستگی داره. ولی در حالت ساده به تورم مربوطه. یک جنس معمول توی کشور خودتون رو در نظر بگیرید، فرض کنید سال گذشته ۱۰۰۰ تومن بوده الان ۲۰۰۰ تومنه
همون جنس در آمریکا سال گذشته ۱۰ دلار بوده الان 10 دلاره. پس ارزش پول ما نسبت به دلار 10 به 100 بوده یعنی 0.01 بوده، امسال همین مقدار همون نسبت برابر 0.005 هست، به زبان ساده ارزش پول ما توی یک‌سال نسبت به آمریکا نصف شده! حالا فرض کنید همین اتفاق برای سایر کشورها هم بیفته، پس کل ارزش پول شما نسبت به دنیا میاد پایین.
البته تورم رو هم برای برخی کالاها باید مد نظر داشته باشید مثلا تورم قیمت زمین (به خاطر صرفا داخلی بودنش) خیلی تاثیر گذار نیست.
تورم‌های روانی و لحظه‌ای هم کم‌تاثیره، مثلا ممکنه یهو به خاطر یک خبر کلی قیمت‌ها جابه‌جا بشن ولی ارزش پول دیرتر به این موضوع پاسخ میده و به همین خاطر اگر این تورم کوتاه مدت باشهِ، تاثیرش کم میشه.
حالا ممکنه شما تورم نداشته باشید ولی باز هم ارزش پولتون کاهش پیدا کنه، چجوری؟ کافیه درآمد اقتصادیتون پایین‌تر باشه و تاثیر گذاری شما در معادلات جهانی به هم بخوره. یا به نوعی (برای کشورهای تولید کننده) رشد اقتصادی خیلی تاثیر گذاره
البته عرضه و تقاضای ارز هم خیلی تاثیر گذاره و ممکنه کلا اصول اولیه اقتصادی مثل عرضه و تقاضا همه معاملات رو به هم بزنه. بورس‌های جهانی هم بی‌تاثیر نیستند.
ارزش پول کشور به خیلی پارامتر ها در اقتصاد امروز دنیا وابسته شده که بعضیش واقعا غیر قابل کنترل شده
علاوه بر آنچه دوستان گفتند داشتن یک قانون مالیاتی ، عرضه محصولات داخلی ، منابع ارز آوری هم مسائل بسیار مهم و تاثیر گذاری در حفظ ، رشد یا افت ارزش پول یک کشور محسوب میشن
پول چاپ شده ( در کشور ما ریال ) مثل برگه های سهامی هستند که دولت براشون ارزشی تعیین میکنه و به جامعه میفروشه ( در اختیار جامعه قرار میده ) این ریال ها در مقابل انجام کار ، خرید کالا ، ارائه خدمات و … به جامعه تزریق شده و در مقابل دولت از کار شما بهره مند میشه ، یا کالا و خدمات مورد نظرش رو دریافت میکنه
داشتن یک قانون مالیاتی مناسب کمک میکنه تا حجم زیادی از ریال های موجود در بازار به دولت برگرده و مقادیر زیادی از اون از بازار خارج بشه و این امکان رو به دولت بده که بدون چاپ ریال بتونن ریال مورد نیازشون رو تامین کنند . هر ریال در طول سال ممکنه چندین و چند بار در فعالیت های که شامل مالیات میشن استفاده بشه و نیاز باشه که ازش مالیات کسر بشه
در کشور ما طبق تجربه ای که من از بازار کار داشتم ( تجربه شخصیست و شاید کل بازار اینطور نباشه ، البته من فکر نمیکنم واقعا وضع از این بهتر باشه ) مالیات از مصرف کنندگان در کشور ما دریافت میشه ولی به جیب دولت نمیرسه
اینها ریشه در مسائل بسیاری داره که چرا قوانین مالیاتی کشور غیر کاربردیست و چرا مردم به این قوانین احترام نمیذارن
خلاصه توضیح میدم
با گسترش سایز اقتصاد کشور کمک میشه تا وابستگی به ارز های خارجی کمتر بشه
برای مثال در کشور ما ساعت های خارجی خرید و فروش میشن این یعنی برای هر کدومشون دلار های ارائه شده با ریال خریداری میشن ، حالا حساب کنید چقدر کالای غیر ایرانی مصرف میکنیم؟؟؟؟
حجم ارز هایی که برای خرید اینها لازمه چقدره؟؟
تهیه اینهمه ارز از بازار چقدر تغییر در بازار عرضه و تقاضای ارز ها در کشور ایجاد میکنه؟؟
کشور ما از یک قانون همیشگی برای تورم ارزی داره استفاده میکنه
حجم بزرگ تقاضا و نا همخوانی در عرضه
این موضوع یکی از دلایلی هست که باعث میشه بصورت دائم ارزش پول کشور در مقابل سایر پول ها افت کنه و خب به طبع باعث رشد فزاینده محصولاتی میشه که با اون ارز مورد نظر وارد کشور میشه
حالا اگر ما ساعت رو خودمون داخل کشور تولید کنید چی؟؟
سال 96 من با دلار 4100 تومنی (وقتی دولت 3700 اعلام کرده بود ) میتونستم نیاز هامو رفع کنم . در سال 97 این قیمت رسیده به 7800 تومن ( اعلام دولت 4200 تومن که فقط اعلام شده )
یعنی مقدار زیادی افت در ارزش پول کشور
تمام کالا های وابسته به دلار هم به همین نسبت چه بسا بیشتر شامل رشد قیمت میشن
مثل بازار خودرو که در کشور ما خیلی هم مورد توجه مردم هست
حالا اگر ساعت های ما در داخل کشور تولید میشد چی؟؟؟
ما به ریال حقوق پرداخت میکردیم ، مواد اولیه رو به ریال میخریدیم ، هزینه حمل و نقل رو به ریال میدادیم ، هزینه انرژی رو به ریال پرداخت میکردیم ، هزینه اضافه بابت علوم و تکنولوژی های استفاده شده در ساعت ها پرداخت نمیکردیم
نهایتا در سال جدید 10% تمام این قیمت ها رشد میکرد و در کل ما ساعت هامون رو 10% گرونتر از سال قبل میخریدیم علاوه بر اون مقادیر عرضه و تقاضا هم در بازار ارزی به نا به سامانی نمیرسه
منابع ارز آوری در کشور بسیار مهم هستند که در ایران دولت مثل خیلی مسائل دیگه به راحتی از کنارش رد میشه و صرفا به دلار های حاصل از فروش نفت اکتفا میکنن
جالب اینجاست که در صدر جدول صادرات غیر نفتیمون هم گاز قرار داره!!!
موضوعات بسیاری قابل بررسی هستن ولی باید این رو دونست که ایران در حال حاضر حجم ریال زائد و خارج از کنترل خیلی زیاده داره و اگر بخواییم منطقی فکر کنیم دیگه درست کردن این وضعیت صرفا میتونه به معجزه انجام بشه
( نظر شخصی )
ارائه پشتوانه برای پول ملی هم از دیگر مسائل تاثیر گذار هست که فکر میکنم بهتر از من در جریانش باشید
دقیقا اتفاقی که امروز در افت شدید ارزش پول ملی ما نقش بسیاری داشته
دولت برای پرداخت بدهی های چند موسسه مالی و اعتباری به مردم پول چاپ کرد!!!
جالب نیست؟؟
این پول وجود داره ، یکی برداشته رفته و داره وارد بازارش میکنه تا کالا یا ارز بخره یا حتی از خودش مستقلا استفاده میکنه و دوباره به همون مقدار پول چاپ میشه و داده میشه به افرادی که مال باخته هستند!
خب این موضوع دقیقا یعنی افزایش نقدینگی
ما اون پول رو دوبرابر کردیم
اما آیا ارائه کالا ، خدمات و ارز رو به همین نسبت افزایش دادیم!؟
در زمان‌های نه چندان دور پشتوانه پول یک کشور مقدار ذخایر طلای آن کشور محسوب میشد در نتیجه هرچه میزان ذخایر طلا بیشتر می‌بود ارزش آن پول هم بیشتر میشد تا این که در دوران ریاست جمهوری نیکسون برای اولین بار در یک کشور قانونی طرح و تصویب شد که دیگر طلا پشتوانه پول امریکا محسوب نمی‌شد و از آن زمان به بعد اقتصاد امریکا به عنوان پشتوانه ارزش دلار انتخاب شد در اندک زمانی اکثر کشورها از این چنین اتفاقی تبعیت کردند و طلا را به عنوان پشتوانه و ارزش پول خود کنار گذاشتند در نتیجه ارزش پول‌ها در ارتباط مستقیم با اقتصاد همان کشورها قرار گرفت . خب در کشور ما نیز به طبع چنین تغییر پولی _ مالی رخ داد .
بر همین اساس دلیل کاهش مداوم ارزش پول ایران به اقتصاد ضعیف ایران بر می‌گردد و با کاهش تولید و فعالیت‌های مفید اقتصادی و گسترش بحرانهای مالی و اقتصادی ، ارزش پول ایران نیز کمتر و کمتر می‌شود و راه‌کارهای موقتی مانند چاپ پول برای نجات اقتصاد منجر به بهبود نشده و برعکس بر شدت بحران می‌افزاید و منجر به کاهش ارزش پول ملی می شود . (به عنوان نمونه می‌توان کشور ونزوئلا را مطرح کرد که در اثر فروپاشی اقتصادی ، پول این کشور از درجه اعتبار ساقط شده است و کاغذی بی ارزش محسوب می‌شود)
برای برطرف کردن مشکل کاهش ارزش پول ایران 3 راه‌حل عمده وجود دارد :
تغییر واحد پول ایران از ریال به یکی از ارزهای معتبر جهانی (دلار ، پوند ، یورو یا فرانک سوئیس) . این راه به دلیل مسائل سیاسی تقریبا غیرممکن است ! (البته کشورهایی هستند که چنین تغییری را انجام داده‌اند و به عنوان مثال پول ملی خود را کنار گذاشته و دلار امریکا را به عنوان ارز ملی و رایج پذیرفته‌اند مثل کشور اکوادور)
اصلاحات گسترده اقتصادی و تلاش در جهت حل کل کردن مشکلات ، افزایش تولید و کنترل و کاهش بحرانهای پولی از قبیل نقدینگی و تورم . خلاصه اینکه اقتصاد ایران را شکوفا کنیم تا به پشتوانه این اقتصاد قوی ، ارزش پول ملی افزایش یابد .
راهکار آخر اینکه دولت به خرید گسترده طلا بپردازد و ذخایر طلای کشور را افزایش دهد و سپس مانند روش گذشته طلا و میزان ذخایر طلا را به عنوان پشتوانه پول ملی معرفی کند در نتیجه هرچه ذخایر طلا بیشتر شود ارزش پول ملی کشور نیز افزایش پیدا میکند . (گویا دولت روسیه نیز برای تقویت روبل در حال خرید گسترده طلاست و به زودی صاحب بیشترین ذخایر طلای جهان خواهد شد)
با توجه به شرایط ایران گویا بهترین راهکار همین مورد آخر است که برخی اقتصاددانان مطرح جهان نیز چنین نسخه‌ای را برای درمان بیماری کاهش ارزش پول ایران پیچیده‌اند . البته تحریم‌های فعلی موانعی را در مسیر خرید و فروش طلا با ایران ایجاد کرده است که دولت می‌تواند با گسترش تجارت با کشورهای آفریقایی و ایده نفت در برابر طلا به نحوی ذخایر طلای کشور را افزایش دهد .
هرچند که به نظر می‌رسد مورد دوم بهتر باشد ولی با توجه به میزان مشکلات و موانع موجود نمی‌توان انتظار داشت در کوتاه‌مدت و حتی میان‌مدت اقتصاد کشور وارد فاز رونق شود به همین دلیل احتمال سقوط ارزش ریال در این بازه زمانی وجود دارد پس راهکار سوم گویا بهترین راه‌حل برای درمان ارزش پول ملی است .
کاهش ارزش پول ملی آیا نمیتونه عمدی باشه؟
تا جایی که من میدونم خیلی کشور ها در برخی بازه های زمانی زمینه کاهش ارزش پول ملی رو بصورت عمدی فراهم میکنن بدلایلی
در ایران اصلی ترین موردی که میتونه سوق دهنده دولت برای کاهش دانسته نرخ ارز باشه کاهش وزن نقدینگی موجود در کشور هست
البته بسیاری موارد دیگر هم میتونن پارامتر های تحریک کننده ای برای این موضوع باشند
البته در کنار نقدینگی، نرخ رشد اقتصاد هم موثره. اگر رشد ایندو با هم برابر باشند (البته فرمولش رو دقیق نمیدونم)، رشد نقدینگی به نیروی مولد تبدیل میشه و منجر به افزایش تورم نمیشه.
به نفع تولید کننده در مواردی بله
ولی به نفع جامعه ضعیف خیر
دلیل رو بیان میکنم
ببینید با کاهش عمدی ارزش پول دو اتفاق میافته
در درجه اول مقادیر قابل توجهی از محصولات و خدمات با قیمت پیشین تهیه شده و آماده عرضه هستند ، و حال ارزش پول کاهش پیدا میکنه، یعنی کالایی که دیروز تولید کردین و فرستادین به انبار و روش قیمت خورده بود 4000 تومان معادل 1 دلار امروز شده 4000 هزار تومان معادل 50 سنت. قطعا هیچ تولید کننده ای در آمریکا نمیتونه یک روزه این مقدار کاهش در هزینه های تولیدش داشته باشه .
از طرفی موضوعی که شما بیان میکنید هم هست، حالا همین تولید کننده باید مواد اولیه رو هم گرونتر خرید بکنه
ولی نه همیشه و نه لزوما
این یکی از ابزار های ایجاد ثبات در بازار هست که دولت ها روی قیمت ارائه مواد اولیه به صنایع نظارت خاصی داشته باشند و اجازه بروز نوسانات زیاد به این نوع مواد رو نمیدن، همین موضوع میشه دلیلی بر ثبات اقتصادی چون یک فعال اقتصادی میدونه در چنین شرایطی نتنها ضرری در کار نیست بلکه بازارهای مصرفش روز به روز در حال گسترش هستند.
البته همیشه هم این اتفاق نمیافته، همونطور که در چین هم اینطور نیست و با کاهش ارزش پول ملی قیمت مواد اولیه در بازار داخلی افزایش پیدا میکنه، ولی نقطه اتکا برای ایجاد روند کاهشی نرخ ارز با هدف گسترش صنعتی و اقتصادی، دستمزد ها و دیگر هزینه هاست که با کاهش ارزش پول ملی افزایش پیدا نمیکنند، حقوق کارکنان ، تا حدودی هزینه حمل و نقل و …
اون بیسکویت مادر های بزرگ که در تصویر میبینید رو تقریبا یک هفته پیش خریدم و اگر اشتباه نکنم قیمتش بود 5500 تومان
این قیمتی کمیست؟گرچه زیاد نیست ولی با توجه به اینکه در شهرستان به یک منشی ماهیانه 500 هزار تومان حقوق میدن خب قیمت کمی هم نیست، همین منشی ممکنه مادر یا پدر باشه و فزرندش به این بیسکویت علاقه مند، یا یک فرد که با حقوق مصوب سازمان کار ( حدود 1.3 میلیون تومان) میکنه هم باز قیمت کمی نیست و معادل 0.4% از کل حقوق
ولی این داستان زاویه دیگری هم دارد !!!
فرض کنید آقای علی شاکری ( درج میکنم که قیمت بیسکویت رو دقیقتر بهمون بگید @Ali_Shakeri ) امروز از آلمان تشریف آوردن ایران و با بچه های پادپرس یک دورهمی دارند و ما هم از این بیسکویت ها برای پذیراییشون استفاده کردیم
ایشون خوشش میاد و وقتی داره یه گشتی در تهران میزنه یک بسته از اونهارو میخره . خب ایشون با یورو اومده ایران و با توجه به اینکه هر یورو تقریبا 14500 تومان هست در بازار این امکان رو فراهم میکنه که ایشون با یک یورو بتونه دو بسته از این بیسکویت و یک نوشیدنی خریداری کنند ( نوش جانشان )
این درحالی هست که ایشون اگر بخوان یک بیسکویت با این مشخصات در آلمان خریداری کنند باید بین 2 یورو تا 5 یورو پرداخت کنند
خب همین موضوع باعث فراهم شدن زمینه صادرات کشور میشه . محصول خوب ، قیمت رقابتی
جالبتر اینکه در بسیاری موارد این زمینه صادرات در کشور ما فراهم هست!ولی نتنها صادر نمیکنیم!بلکه دوستان در همون گروه کالا میان و محصول وارد هم میکنند
