میخوام با یه مدلسازی ساده و بررسی جاذبه ها و دافعه های شهری؛ مسئله تراکم شهری در نقاط مختلف رو بفهمم:
یه نقشه شهری رو جلوی خودتون پهن کنید. در ضمن حتما به شبکه بندی نقشه دقت کنید. منظورم یه چیزی تو مایه های عرض و طول جغرافیایی هر نقطه است که با خطوط جغرافیایی تو نقشه مشخص شده باشه.
حالا به هر کدام از نقاط این نقشه یه عددی متناسب با جمعیت شهر نسبت بدید، مثلا هر نقطه برای شهری مثل تهران معادل هزار نفر و برای یه شهر کوچیک مثل زنجان معادل صد نفر باشه.
حالا سعی کنید مناطقی که امکانات شهری داره مثل پارکها، مدارس و غیره رو روی نقشه مکان یابی کنید و علامت بزنید.
میخواییم یه بازی بکنیم: ازتون میخوام تا سعی کنیم حدس بزنید که مثلا وجود یه پارک توی یه منطقه چقدر میتونه روی زندگی بهتر شما اثر مثبت بذاره و در نتیجه شما رو برای زندگی توی اون منطقه ترغیب کنه. یه سری وزنه های مختلف رو آماده کنید و مثلا اگه اعتقاد دارید که وجود یه پارک میتونه از بین صد نفر حداقل سی نفر رو برای مهاجرت به اون نقطه ترغیب کنه، به پارکها یه وزنه سی گرمی بردارین و بذارینش دقیقا روی همون نقطه که تو نقشه محل پارک رو علامت زده بودید.
حالا وقت تخیل هست: تصور کنید که نقشه شما از یه نوع پلاستیک خیلی کشسان تشکیل شده و تو فضای آزاده؛ بنابراین وقتی شما کارتون با وزنه ها تموم شد یه سطح با تو رفتگهای مختلف دارید. البته نقشه همون نقشه س، و این پستی بلندی ها در اثر حضور وزنه هاست.
خوب حالا این فضای منحنی و نقاط شبکه ی اون رو بر روی یک سطح مسطح تصویر کنیم و چگالی نقاط تصویر شبکه رو به دست بیاریم. دیگه یه شبکه ی یکنواخت نداریم و مثلا تو نقاطی که پارک ها قرار گرفتن، نسبت به نقاط عادی که هیچ وزنه ای وجود نداره، تعداد نقاط شبکه سه برابر شده.
حالا مدلمون طراحی شد. بیاییم ازش بپرسیم که چطور میشه معضل ترافیک ونک رو حل کرد؟
پ.ن. بسیار خوشحال میشم اگه شخصی به من کمک کنه تا به وسیله ی یه طرح شماتیک ایده رو بهتر توصیف کنیم.
از چه پارامترای فیزیکی میشه تو این مورد بهره برد؟ خب خیلی جاها تراکم جمعیت بالا هست تو شهرها، اما لزوما به معنای امکانات بیشتر هم نیست. تراکم جمعیت؟ تراکم ترافیک؟ اینا به نظرم هر کدوم منشا های متفاوتی داره. مثلا وضعیت معیشت
یکی از دلایلی که منو قلقلک میده که خونه رو عوض کنم ترافیکه. از محل کار تا خونه دو ساعت توی راه هستم به خاطر ترافیک. روزانه چهار ساعت. دوست دارم نزدیک تر به محل کارم زندگی کنم . انقدر نزدیک که پیاده برم سر کار
درسته؛ و خوب ما برای هر کدوم از این پارامترها سعی میکنیم که یه معادل فیزیکی پیدا کنیم: مثلا برای ایجاد دافعه ها ما از کشش سطحی استفاده میکنیم و تازه میتونیم این کشش رو خطی فرض کنیم. در نتیجه با زیاد شدن جمعیت میزان مقاومت در برابر کشش سطحم افزایش پیدا کنه.
در چنین مواردی باید از سیستم های چند عاملی
Multiagent systemd
استفاده کرد، یا به نوعی هوش مصنوعی توزیع شده! برای چنین مواردی حتی تصمیم گیری چند معیاره و سیستم های دینامیکی هم کارساز نیست. چرا که تصمیم افراد هوشمند روی یکدیگر اثر می گذاره و نقطه بهینه شما با تصمیم دیگران با توجه به زمان تغییر می کنه.
ببینید فرض کنید یک محل کمی امتیازش بالا بره، اون موقع اکثر مردم این رو می فهمن! خیلی ها هجوم می برن اونجا. حالا اونجا شلوغ تر می شه و اوضاعش بدتر می شه. یه مثال ملموس فرض کنید یه راه اصلی ترافیک می شه، و اون جا یک کوچه راه در رو هم داره، مردم آروم آروم اون راه رو یاد می گیرن و اون راه باریک قفل می شه!
سال هاست استفاده از سیستم های چند عاملی برای انتخاب در استادیوم ها، طرح ریزی راه ها، کاشت درختان در مناطق گرمسیر، معاملات بورس، پیش بینی اثر رخدادهای اجتماعی در جامعه و … استفاده می شه.
می تونید برای مسایل اجتماعی کتاب های
Nigel gilbert
رو بخونید. در امور اقتصادی سیاسی پروژه
Eurace
که اتحادیه اروپا برای واحد کردن پول به کار برد رو مشاهده کنید. حتی برای فرار مغزها، طراحی بافت های شهری و … هم پروژه های جالبی انجام شده.
کارهایی هم در ایران انجام شده که خود سازمانش لازم بدونه اعلام می کنه. یه جستجو کنید کمکتون می کنه!
بهترین ابزار برای افراد مبتدی هم
Netlogo
هست
عبارت
Multi agent system+ simulation
و حیطه مورد نظرتون می شه کارساز باشه.
چنین چیزی که شما می گید خیلی پارامترها و ریزه کاری ها رو می خواد، توی ایران ندیدم تاحالا. چون هزینه بسیار بالایی به لحاظ مشاوره و تیم متخصص پیاده ساز می خواد.
ولی کارهای مطالعاتی در ایران برای ترافیک شده. برای توسعه شهری شده. کارهای دانشگاهی هم شده. مقالاتی چاپ شده.
کلمه پیش بینی برای چنین مواردی چندان مناسب نیست، بهتره از کلمه شبیه سازی استفاده کنید.
سازمان ها رو نمی تونم نام ببرم! اما مثلا یادمه یکی از همکارانم از اجرای نسخه ضعیف چنین روشی در شهرداری تهران نام می برد! مرکز مطالعات پدافندغیرعامل هم باید اهمیت داشته باشه براش و بعید نیست چنین کاری کرده باشه. البته فرمانداری استان ها هم می تونن در چنین کاری اطلاعات بدن بهتون.
