با فهرست کردن ویژگی‌های یه محصول و به کمک تکنیک تجزیه و تحلیل مورفولوژیک، می‌تونین به روش خوبی برای خلق محصولات جدید دست پیدا کنین. چطوری؟ با یه ابزار ساده‌ی خلاقیت!
نحوه‌ی استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل مورفولوژیک
-
ویژگی‌های محصول یا خدماتی که می‌خواین درش نوآوری ایجاد کنین رو لیست کنین: قسمت‌های سازنده، جنس، صفات، کارکردها، وجوه متمایز و سبک طراحی محصول. مثلا ویژگی‌های یک مداد عبارتن از جنس بدنه، جنس نوک، استحکام نوک، عرض نوک، کیفیت، رنگ، وزن، قیمت و … . ویژگی‌های یه فیلم‌نامه تلویزیونی می‌تونن عبارت باشه از شخصیت‌ها، اتفاق‌ها، مکان‌ها و گفتگوهای رد و بدل شده بین افراد. برای یه استراتژی بازاریابی هم میشه ویژگی‌هایی مثل بازارهای موجود، موارد استفاده از محصول و همینطور قابلیت‌های ویژه‌ای که شما در اختیار دارین رو لیست کرد.
-
جدولی بکشین؛ تعداد ستون‌های جدول با تعداد ویژگی‌های محصول‌تون برابره. ابتدای هر ستون یکی از ویژگی‌ها رو بنویسین. زیر هر ویژگی، شکل‌ها و حالت‌های محتملی که این ویژگی می‌تونن داشته باشه رو لیست کنین. طوفان فکری میتونه در انجام این کار بهتون کمک کنه. جدول نهایی و تکمیل‌شده‌ی شما باید تمامی حالت‌های ممکن برای هر ویژگی رو در خود داشته باشه.
-
حالا یه حالت از هر ستون، انتخاب کنین و اونها رو با هم ترکیب کنین. انتخابتون میتونه تصادفی باشه و یا ویژگی‌هایی که ترکیب‌شون جالب میشه رو کنار هم بزارین. وقتی تمام حالت‌های انتخابی‌تون رو کنار هم بذارین، از مجموعه‌ی اونها یه محصول، خدمت یا استراتژی جدید شکل می‌گیره.
در آخر کار، می‌تونین این ترکیب جدید رو ارزیابی کنین و تا هرجا ممکنه اون رو بهبود بدین. همینطور ببینین که آیا میشه بازار سودآوری واسه اون پیدا کرد؟
مثالی برای نوآوری در محصول با کمک تجزیه و تحلیل مورفولوژیک
فرض کنین می‌خواین یه نوع آباژور جدید بسازین. قدم اول اینه که فهرست ویژگی‌ها رو تهیه کنین و یه تجزیه و تحلیل مورفولوژیک انجام بدین؛ یعنی ببینین چه چیزهایی با هم جمع میشن تا یه چراغ به وجود بیاد. عوامل ریخت‌شناسی چراغ رومیزی: منبع انرژی، نوع لامپ، اندازه، مدل، نوع رویه‌ی کار، جنس، نوع کلاهک و … .
حالا یه جدول بکشین و به هرکدوم از این ویژگی‌ها، یک ستون اختصاص بدین. این جدول رو گاهی به اسم «جعبه ریخت‌شناختی» یا «جعبه زوئیکی[1]» هم می‌شناسن. با انجام یه طوفان فکری، می‌تونیم حالت‌های مختلفی برای هرکدوم از ویژگی‌ها رو در جدول لیست کنیم.
| منبع انرژی | نوع لامپ | اندازه | سبک و مدل | نوع رویه | جنس |
|---|---|---|---|---|---|
| باتری | هالوژن | خیلی بزرگ | مدرن | سیاه | فلز |
| برق شهری | لامپ رشته ای | بزرگ | آنتیک | سفید | سرامیک |
| انرژی خورشیدی | لامپ نور روز | متوسط | سبک رومی | متالیک | بتن |
| ژنراتور | لامپ رنگی | کوچک | هنری | سفالی | استخوان |
| هندل | لامپ قوسی | دستی | فانتزی | لعابی | شیشه |
| گاز | سنتی | طبیعی | چوب | ||
| روغن و نفت | پارچه | سنگ | |||
| شعله | پلاستیک |
از بین حالت‌های ممکن، گزینه‌های زیر می‌تونن ترکیب‌‌های جالبی بسازن:
-
انرژی خورشیدی/باتری با لامپ نور روز: میتونه در فروشگاه‌های لباس به کار برده بشه تا مشتری‌ها بتونن در نور آن رنگ واقعی لباس‌ها رو ببینن.
-
لامپ قوسی هندلی بزرگ: قابل استفاده در کشورهای در حال توسعه، یا هر زمانی که برق نباشه.
-
آباژور سرامیکی از جنس روغنی به سبک رومی: قابل استفاده در رستوران‌های شیک و لوکس برای بازسازی چراغ‌های ۲۰۰۰ سال قبل
-
یک آباژور ساده و بدون طرح که فرد میتونه خودش اون رو نقاشی کنه یا با استفاده از کاغذ دیواری یا پارچه‌ی مورد علاقه‌اش، آباژور رو با رنگ و دکور خانه هماهنگ کنه.
از دید یک شرکت سازنده آباژور، ممکنه بعضی از این پیشنهادها، ایده‌های نوآورانه‌ای باشن و بشه اونها رو عملی کرد. بعضی‌ها رو هم ممکنه نشه اجرا کرد. اینجا تجربه‌ی سازنده و دانش اون از بازار، نقش مهمی رو ایفا می‌کنه.
فهرست منابعی برای یادگیری تفکر خلاق
-
به افتخار فریتز زوئیکی (Fritz Zwicky) که در دهه ۱۹۶۰ این تکنیک رو معرفی کرد. ↩︎