ببینید من خودم به عنوان یه اشپز تو ایام عاشورا کار کردم. برای یه اشپز همه افراد با همه میزان گرسنگیشون به صورت یه عدد تعریف میشن. مثلا سیصد تا سیصد گرم برنج بنابراین ایده شما تا حدی قابلیت اجرا نداره ولی در مورد رستورانها کاریکه میشه کرداینکه مثلا رستورانها هم برای غذاهاشون ابعاد مختلف تعریف کنند که باعث میشه کسی که داره برای شما غذا اماده میکنه با توجه به نوع نیازتون برای شما غذا تهیه کنه. منتها مثلا میشه برای سلف های دانشگاهی هم ابعد مختلف تعریف کرد تا اشپز بنده خدا بدونه باید چقدر مواد اولیه موردنیازشه واگه کسی مقدار بیشتری غذا خواست به صورت ازاد بخوره تا جریمه بشه و دفعه بعد بدونه چقدر غذا نیاز داره. تجربه ثابت کرده که در این مواقع ممکنه دانشجو ها با هم کنار بیان و با به اشتراک گذاشتن غذا با دوستانش از گرسنه ماندن انها جلوگیری کنند.
البته این رهیافتم خیلی مقبول نیست چون اون دانشجویی که دفعه قبلی پول بیشتری بابت غذا داده این دفعه سعی میکنم ابعاد بزرگتر رو انتخاب کنه و شاید این باعث اسراف بشه ولی حداقل این موضوع اینکه دانشجو میفهمه به چه میزان غذا نیاز داره. و با توجه به اینکه دانشجوها معمولا با قطره چکان پول خرج میکنند سعی میکنند تا روالی اقتصادی برای خودشون در نظر بگیرند.
حالا تصور این رو بکنید که به جایی زتون های معمولی ماها یه پکیج داشتیم. مثلا من با پرداخت مقداری از پول میتونستم مقداری غذای سلف به همراه مقداری از غذای های بوفه های و یا رستورانها داخل دانشگاه رو بخرم. اینطوری من مجبور میشدم تا خودم میزان هزینه هام رو حساب کنم و فکر میکنم از این طریق خیلی از اسراف غذا در رستورانها کم خواهد شد.
با توجه به اینکه سلف دانشگاه هایی مثل شریف چند طبقه هست میشه هر طبقه از سلف دانشگاه رو مخصوص یه اندازه از غذا تعریف کرد.
اینم میشه! البته اگر سیستم غذادهی دانشگاه ها رو دیده باشید اینطوری که یکی پای دیگ وایستاده با ملاقه وکفگیر غذا میکشه شما بهش بگو من پیمانه کوچیک رزروکردم یا بهش بگو لطفا کم بکش یا خودش کم بکشه
یه مشکلی که به نظرم این ایده داره اینه که تو سلفهای دانشجویی قابل اجرا نیست! چون باعث دوباره کاری میشه!
فرض کن سلف یه دانشگاه متوسط از نظر بزرگی که به طور میانگین به 2000 تا 3000 دانشجو سرویس میده! بیاد کاری کنه که این افراد دوباره واسه غذا گرفتن بیان تو صف واستن (مشکلی که رو اعصابمونه)! یعنی دوباره کاری و اتلاف وقت!
ولی اگر این اتفاق همون بار اول که غذا کشیده میشه بیوفته خیلی هم بهتره!مثلا یادمه روزایی بودن که دو نوع غذا تو سلف به بچه ها داده میشد و بچه ها از قبل نوع غذاشون رو تو سیستم انتخاب میکردن! و موقع سرو غذا واسه هر نوع غذا یه صف مجزا تشکیل میشد.
حالا فرض کنیم به ازای میزان درخواست غذا ( متوسط و زیاد ) هم در اون لحظه صف جدا تشکیل بشه!
چرا میگم در اون لحظه؟ چون مسلما وقتی داریم غذا رزرو میکنیم اشتهامون با موقع صرف غذا زمین تا آسمون فرق میکنه!
هر چند که همین ایده هم نقاط ضعفی داره (مثلا تعداد صفهایی که تشکیل میشه ممکن باعث ازدحام و شلوغی بی مورد بشه!)
فکر می کنم توی یکی از پست ها مطرح شد که سلف سرویس دو سایز مختلف غذا توزیع کنه؛ مثلا 100 درصد و 70 درصد. و در اتوماسیون رزرو غذا ، افراد از قبل مشخص کنن که کدوم سایز غذا رو می خوان.
این راه حل باعث میشه، به ازای تعداد افرادی که 70 درصد رزرو کردن، مجموعه ای غذا اضافه بیاد که بعدا در اختیار نیازمندان قرار بگیره.
این رو با آشپز سلف دانشگاه مطرح کردیم چند تا مشکل براش ذکر کردند:
کارگری که مسئول کشیدن غذا هستند، تخمینی از یک سایز رو می تونن به خاطر بسپرن نه دو سایز مختلف. افزایش تعداد کارگر هم مسلما برای مجموعه به صرفه نیست.
در صورتی که دو سایز رو هم بتونن به خاطر بسپرن، احتمال خطاش بالا هست و ممکنه چند مورد به جای 70 درصد، 100 درصد بکشن و غذایی که از قبل پیش بینی شده، کم بیاد.
بچه ها عموما موقع رزرو، غذای کامل ِشون رو از ما می خوان و معدود افرادی باشند که از قبل غذای 70 درصدی رو رزرو کنند.
خیلی ممنون که این طرح رو با آشپز دانشگاه در میون گذاشتین.
به نظرم مسئول کشیدن غذا میتونه از دو تا کفگیر استفاده کنه. یه کفگیر عادی و یه کفگیر کوچک. خطاش هم خیلی زیاد نخواهد بود.
اگه صف‌ها رو جدا کنن چه طور؟ مثل ماه رمضون که صف افطاری و سحری فرق داره. اتفاقا این‌جوری کسانی که غذای کمتر می‌خورن کمتر هم در صف می‌مونن. منظورم اینه که صف وعده کامل و وعده کوچک از هم جدا بشن و کسی که وعده کوچک رو رزرو کرده نتونه وعده کامل رو دریافت کنه.
من با تجربه‌ای که از خودم و جمع دوستانم دارم همه ما ترجیح می‌دادیم برنج کمتری بخوریم. به نظرم حداقل دانشگاه میتونه یه نظر سنجی بکنه در مورد این قضیه. من فکر میکنم اگه روی هدر رفت غذا تاکید بشه خیلی‌ها حاضرن که غذای کمتری بخورن.
به نظرم تنها هزینه‌ای که این طرح برای دانشگاه داره هزینه اصلاح نرم‌افزار رزرو غذاست.
با این راه حل ها، مشکل 1 و 2 که آشپز سلف اشاره کردند حل میشه. مشکل 3 هم اینه که برای اینکه آمار کم-غذا ها وجود داشته باشه لازمه بچه ها از قبل گزینه ی غذای کم رو رزرو کنن ولی به نظر ایشون بچه ها اغلب موقع رزرو غذا این کار رو نمی کنن. برای این مشکل چه راهی پیشنهاد می کنید؟
بله خیلی خوبه که قبل از اجرای هر طرحی در موردش نظرسنجی بشه. این جوری هم آمادگی و مشارکت برای اجرای طرح بیشتر میشه و هم معایبی که از دید ایده پرداز پنهان مونده، آشکار میشه.
#مساله مهم :
این روش چه قدر به کاهش دورریز های غذا کمک می کنه؟ آیا روش های بهینه تر با بازده بیشتر هم وجود داره؟
باید روی این مسئله تاکید بشه که وعده های کوچک فقط ۲۰ درصد در میزان برنج کوچکتر هستند و قرار نیست تغییری در میزان گوشت یا خورش اعمال بشه. از طرفی سود این صرفه جویی صرف امور خیریه خواهد شد.
بیشتر شبیه خدمت متفاوت یا سرویس دهی متفاوت سلف هست چنین ایده ای. و فکر نکنم نیازی به سرمایه گذار متفاوت غیر از خود پیمان کار های سلف یا صاحب رستوران داشته باشه. سودشون هم در چنین پیاده سازی، کمتر مصرف شدن منابع غذایی و کاهش هزینه هاشون هست.
الان در سطح شریف حداقل روزی ۵۰۰ هزار تا یک میلیون غذا در سطح دانشجو هدر میره. و این هدررفت هم بیشتر به خاطر غذاهایی هست که گرفته میشه ولی خورده نمیشه. فکر میکنم اگه دانشجو بتونه حجم متناسب تری غذا بگیره حداقل سالی ۱۵۰-۳۰۰ میلیون از لحاظ منابع اقتصادی صرفه جویی میشه.
این فکر کنم الان مهمترین چالش این ایده با تنوع حجم هست:
چی کار میشه کرد که دانشجو موقع غذا خوردن و یا موقع رزرو غذا همون قد که میخوره بگیره؟
این نظرات به اشتراک گذاشته شده راجع به این سوال میتونه کمک کنه:
کوله من زمان دانشجویی همیشه اونقدر جا داشت که یه ظرف غذای کوچیک به راحتی توش جا شه. الان که فکر میکنم میبینم چرا هیچ وقت اضافه نهارمو تو ظرف نمی ریختم تا شام بی دردسری داشته باشم؟
من ترجیح میدم همون 100 درصد رو رزو کنم و بقیه شو ببرم برا شام😎
منظورم از سوالم مقایسه این روش با روش های جایگزین دیگه بود. مثلا به جای ارائه ی دو سایز غذا از ابتدا، هر کس به محض تحویل گرفتن غذا، خودش میزان اضافی غذاش رو داخل یک ظرف مجزای بزرگ بریزه. یعنی این روش.
حالا مساله اینه که روش کوانتیده ی اول بهتره یا روش کلاسیکی دوم؟
موقع خوردن غذا فکر کنم وقتی خودم بتونم دستی میزان غذایی که می خوام رو تنظیم کنم، این مشکل کمتر باشه. مثلا وقت هایی که خودم غذا رو برای خودم بکشم. یا اگه میزان خاصی برام کشیدن، خودم بتونم به میزانی که برام اضافی هست، ازش کم کنم.
اما موقع رزرو غذا اصلا نمیشه پیش بینی خاصی داشت…
وقتایی که خیلی گرسنه ام این جمله بهم کمک میکنه که بیش تر از نیازم غذا تو ظرفم نکشم. “اگه خواستم دوباره تو ظرفم میکشم”.
اینطوری خیال خودمو راحت میکنم و با حجم کم شروع میکنم
شاید اگر دانشجوها خیالشون راحت باشه که اگر با مقدار رزرو اولیه ی غذا سیر نشدن، امکان دوباره پر شدن ظرف غذاشون(تا میزان مشخصی) هست، موقع رزرو راحت تر حجم غذاشونو انتخاب کنن.
اصلا به نظرم اینکار باعث میشه دانشجو ها راحت تر با سیستم رزرو غذا همراه شن.
این پیشنهاد خوبیه، اینکه نگرانی از گشنه موندن نداشته باشن دانشجوها. ایا راه دیگه ای برا برطرف کردن این نگرانی هست؟
از این لحاظ که بدون رزرو غذا سخت بشه برای تعداد بالا، حجم متناسب غذا رو کشید . یا غذا زیاد میاد یا کم.
##پرسش
آیا از تحلیل داده میشه این جا کمک گرفت؟ مثلا چیزی مشابه این کار:
بدیش اینه که قوت قالبمون مواد دانه ای هست یا شاره! برنج و خورشت رو میگم اگه یه چیز قطعه ای بود، مثلا یه قطعه برنج(!)، راحت میشد گفت چند قطعه برنج میخوام و … .
تجربه شخصی
سلف دانشگاه گوتینگن یه رهیافت خیلی جالب برای جلوگیری از هدررفت داره. در دانشگاه یه غذایی اصلی هست. حجم این غذا به صورتیکه برا غالب دانشجوها کافیه و ادمهاا میتونن باهاش سیر بشن. در کنار غذایی اصلی چندین غذایی فرعی وجود داره. مثل پوره سیب زمینی یا سبزیجات پخته و کلی موارد دیگه در نتیجه شما اگه با غذا اصلی سیر نمی شید میتونید به راحتی از غذاهایی کناری انقدر بردارید تا سیر بشید .
اگه یه چیز قطعه ای بود، مثلا یه قطعه برنج(!)، راحت میشد گفت چند قطعه برنج میخوام و … .