تصور کنین که تیم رو برای یه جلسه طوفان ذهنی بسیار حساس و ضروری جمع کردین، تا روی موثرترین روش برای بازاریابی محصول بعدی سازمان، تمرکز کنین. یکی از افراد فعال و پرانرژی تیم، سریع میگه که تلویزیون و فضای آنلاین بهترین جاها برای استفاده در بازاریابی هستن. بقیه به تبعیت از این فرد، روی ایده‌های مربوط به تلویزیون و فضای آنلاین تمرکز میکنن. ده دقیقه بعد، ایده‌های مربوط به این دو موضوع تمام میشه. کسی هیچ مسیر دیگه‌ای پیشنهاد نداده و دوباره انتظار میره که فرد اول مسیری رو تعیین کنه.
شروع یه جلسه طوفان ذهنی با تمرکز و توجه، ساده‌ست. ولی باید به این نکته دقت کنین که اگر یه نفر مسیر جلسه رو تعیین کنه، ممکنه ایده‌های خیلی قوی و جالبی از دست برن. به همین خاطر روشی مثل «طوفان ذهنی چرخشی[1]» بسیار مفیده. این روش به تیمها اجازه میده تا ایده‌های زیادی رو تولید کنن، بدون اینکه یه نفر در تیم بقیه رو تحت تاثیر قرار بده.
طوفان ذهنی چرخشی: به همه اجازه بده شرکت کنن!
روش طوفان ذهنی چرخشی خیلی سرراسته:
مرحله اول: تیمتون رو دور یک میز جمع کنین. به هر نفر یه برگه شماره‌دار بدین تا ایده‌های خودشون رو روی اون بنویسن.
مرحله دوم: به عنوان تسهیلگر، مسئله‌ای که میخواین حل بشه، رو توضیح بدین. در مورد هدف‌های طوفان ذهنی بسیار مشخص و دقیق حرف بزنین. به سوالات جواب بدین ولی از بحث پرهیز کنین. هدف از این مرحله، اینه که افراد به صورت انفرادی در مورد مسئله فکر کنن، بدون اینکه تحت تاثیر بقیه قرار بگیرن.
مرحله سوم: اجازه بدین هر فرد در سکوت، به یک ایده فکر کنه و اون رو روی برگه شماره‌دار بنویسه.
مرحله چهارم: وقتی که همه یک ایده رو نوشتن، به افراد بگین که ایده رو به نفر کناری بدن. هر نفر باید الان یه برگه جدید داشته باشه، که ایده نفر کناری روی اون نوشته شده!
مرحله پنجم: به افراد بگین که براساس ایده‌ای که در اون لحظه در دست دارن، یه ایده بسازن. بعد دوباره برگه رو به نفر کناری منتقل کنن. همین کار رو تکرار کنن.
مرحله ششم: این انتقال ایده رو به شکل چرخشی ادامه بدین تا به تعداد کافی ایده خوب جمع شده باشه. وقتی که زمان تمام شد، همه ایده‌ها رو جمع کنین. حالا میتونین ایده‌ها رو ترکیب کنین، موارد تکراری رو حذف کنین و اگر لازمه روی اونها بحث کنین.
مزایا و معایب طوفان ذهنی چرخشی
طوفان ذهنی چرخشی بسیار مشابه به روش «یادداشت کوتاه کراوفورد» هست. بزرگترین تفاوت و البته مزیت این روش اینه که افراد گروه از ایده‌های بقیه برای تولید ایده‌های بیشتری استفاده میکنن، بدون اینکه تحت تاثیر اعضای فعال و پرانرژی گروه قرار بگیرن!
امتیاز دیگه این روش اینه که اطمینان پیدا می‌کنین که همه شانس برابری برای ارائه ایده دارن. اگر افراد خجالتی یا با اعتماد به نفس پایین در گروه دارین، این روش میتونه بهشون کمک کنه که راحت‌تر باشن و مشارکت موثر داشته باشن.
یکی از معایب طوفان ذهنی چرخشی اینه که به صورت ناشناس نیست. وقتی عضو تیم، ایده رو در محل جلسه به نفر دیگه منتقل میکنه، ممکنه از ایده‌پردازی دست بکشه چون می‌دونه که فرد کناری میتونه نوشته اون رو بخونه! عیب دیگه‌ی این روش اینه که هر فرد برای ایده جدید، به جای تمام گروه، فقط از یه نفر دیگه الهام می‌گیره.
می‌تونید با روشی ساده، طوفان ذهنی چرخشی رو ناشناس کنین: در هر مرحله، ایده‌ها رو جمع کنین، بُر بزنین و بعد دوباره بین افراد پخش کنین!
انواع طوفان ذهنی چرخشی
طوفان ذهنی چرخشی-گفتاری: به جای نوشتن ایده‌ها، میتونین این روش رو به شکل گفتاری برگزار کنین. برای این کار، اعضای تیم رو دور یه میز جمع کنین، و روی مسئله مورد نظر بحث کنین. بعد، به صورت نوبتی به هر عضو اجازه بدین که یه ایده رو مطرح کنه. همه ایده‌ها رو برای بحث بیشتر یادداشت کنین. این روش سریعتر از نوع نوشتاری هست.
البته بعضی اعضای تیم ممکنه نخوان در مقابل بقیه ایده‌های خودشون رو ارائه کنن. برای رفع این مشکل، «تاکید کنین که هیچ ایده‌ای نیست که ارزش بحث رو نداشته باشه».
طوفان ذهنی چرخشی برای گروه‌های بزرگ: میتونین از طوفان ذهنی چرخشی برای گروه‌های بزرگتر هم استفاده کنین. در این حالت، افراد رو به گروه‌های کوچکتر تقسیم کنین، و از هر گروه بخواین یه ایده خوب رو گسترش بدن و روی برگه شماره‌دار بنویسن. بعد برگه‌ها رو بین گروه‌ها بچرخونین، دقیقا مثل حالت انفرادی. بعد از این مرحله، هر گروه بر اساس ایده گروه قبلی، طوفان ذهنی برگزار میکنه. حتما «روش چارت» رو بخونین تا این سبک بیشتر آشنا بشین.
طوفان ذهنی چرخشی، روشی مفید برای تشویق تیم به تولید ایده‌های متنوع و موثره، بدون اینکه هر فرد تحت تاثیر افراد دیگه در گروه قرار بگیره! علاوه براین، روش طوفان ذهنی چرخشی، تضمین میکنه که همه‌ی اعضای تیم شانس یکسان برای تولید ایده دارن و سهم برابری در ایده‌های تولید شده خواهند داشت.
دقت کنین که این روش، معایب خاص خودش رو داره و برای هر وضعیت و هر مسئله‌ای مناسب نیست 
.
فهرست منابعی برای یادگیری تفکر خلاق
Round-Robin Brainstorming ↩︎